KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Czasznica olbrzymia

Opublikowano 18.11.2023 r.
Grzyb zwany inaczej purchawicą olbrzymią, należący do purchawkowatych jest stosunkowo mało znanym gatunkiem, którego owocniki osiągają do 60 cm średnicy i obwód nawet do 135 cm. Największym udokumentowanym osobnikiem był grzyb znaleziony w Czechach o wadze ponad 20 kg! Wbrew pozorom jest dosyć rozpowszechniony w Europie, w Polsce występuje liczniej w północnej niż w południowej części kraju. Szczytem sezonu jest sierpień–wrzesień, ale owocuje od czerwca do października.

Grzyby pojawiają się na łąkach, pastwiskach, w parkach i ogrodach. Preferują gleby kwaśne, bogate w azot. W Polsce były gatunkiem ściśle chronionym do 2014 r., zostały jednak wykreślone z listy gatunków zagrożonych. Grzyba można dość łatwo hodować w przydomowym ogródku, wystarczy część dojrzałego owocnika zakopać w ziemi i podlewać. Jeśli sami go nie znajdziemy podczas spaceru, możemy zakupić grzybnię i zaszczepić ją w okolicy swojej posesji.


Młode, białe i zwarte owocniki są jadalne, jednak w naszym kraju nie są zbyt chętnie wykorzystywane w celach spożywczych. Dlaczego? Ponieważ jest to gatunek mało znany, a jak powszechnie wiadomo, nie zbieramy grzybów, co do których nie mamy 100% pewności, że są jadalne. 
Czasznica olbrzymia posiada sporo wartości odżywczych. Jest niskokaloryczna (w 90% składa się z wody), ale stanowi bogate źródło łatwo przyswajalnych białek oraz błonnika pokarmowego pod postacią beta-glukanów – polisacharydów, które obniżają poziom „złego” cholesterolu LDL. Stymulują system odpornościowy i wykazują działanie antynowotworowe.


Grzyb kryje w sobie znaczną dawkę witamin z grupy B, które łagodzą napięcie nerwowe, pozytywnie wpływają na nastrój, poprawiają sprawność intelektualną oraz potasu, miedzi, fosforu, selenu i jodu. Dostarcza sporo nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza kwasu linolowego, który nie może być syntetyzowany przez organizm. Związek działa przeciwmiażdżycowo, hamuje procesy nowotworowe, stymuluje układ immunologiczny, a nawet przeciwdziała otyłości, redukując powstawanie tkanki tłuszczowej.


Zaletą czasznicy jest też kalwacyna. To substancja wykazująca właściwości bakteriobójcze, a prowadzone na zwierzętach badania potwierdziły również jej skuteczność w zwalczaniu komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku raka piersi.

Zastosowanie czasznicy olbrzymiej w kuchni: 

  • młode owocniki, pokrojone na 2–3 cm plastry, obtoczone w jajku i bułce, usmażone na tłuszczu są alternatywą dla mięsnego posiłku,
  • jako spód do pizzy – zapieczona wraz z dodatkami jest alternatywą dla tradycyjnego ciasta,
  • jako dodatek do sosu – używając zamiast pieczarek,
  • jako carpaccio, podając cienkie plastry z szynką dojrzewającą, solą morską i parmezanem,
  • jako farsz do krokietów i pierogów – jako zastępstwo dla znanych grzybów,
  • nalewka z purchawicy – 200 g grzyba wystarczy zalać żytnią wódką lub domową nalewką na bazie spirytusu. Po trzech miesiącach nalewka będzie gotowa – warto nacierać nią bolące stawy lub dodawać łyżeczkę do herbaty, by zwalczyć infekcje i przeziębienie.

Dojrzałe osobniki, ciemniejszego koloru, luźne w strukturze, które nie nadają się do konsumpcji, lepiej pozostawić w naturalnym środowisku, aby dojrzały i rozsiały zarodniki. Mimo braku ochrony gatunkowej nie należy niszczyć grzybów celowo, aby za kilka lat nie stały się znowu zagrożonym gatunkiem w naszym kraju.

 
 

 
Emilia Kucińska
"Wieś Kujawsko-Pomorska", październik 2023 r. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do niego tutaj