KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Formulacja a skuteczność i bezpieczeństwo stosowania ŚOR

Opublikowano 07.12.2017 r.
Formulacja (forma użytkowa) jest fizyczną postacią środka ochrony roślin (substancji czynnej/czynnych oraz substancji towarzyszących), która została nadana w procesie technologicznym. Składniki formulacji decydują o formie użytkowej preparatu (proszek, granule, koncentrat płynny itp.) i możliwościach łączenia z wodą - tworzenia cieczy użytkowej (dobra rozpuszczalność w wodzie, zawiesina, emulsja). Od formulacji zależy skuteczność, trwałość, bezpieczeństwo stosowania, a także cena preparatu.

Podstawowym składnikiem każdego chemicznego środka ochrony roślin jest substancja czynna (aktywna), której działanie najczęściej polega na niszczeniu agrofagów. W czystej chemicznie postaci jest ona na ogół mało przydatna w praktyce rolniczej. Może to być spowodowane jej nietrwałością podczas przechowywania, niewielką rozpuszczalnością w wodzie, podatnością na działanie niekorzystnych czynników środowiska (np. szybki rozkład przez słońce lub bardzo łatwe zmywanie przez deszcz). 

W procesie produkcji środków ochrony roślin do substancji czynnej są dodawane substancje towarzyszące, które sprawiają, że aktywność biologiczna finalnego produktu jest wyższa, a jego stosowanie jest łatwiejsze oraz bardziej bezpieczne. Substancjami towarzyszącymi mogą być m.in. związki poprawiające retencję cieczy roboczej na roślinie, rozpuszczalniki, substancje ograniczające pienienie, bufory pH, związki zapobiegające korozji opryskiwacza.

Formulacje z adiuwantami

Największą różnorodnością i zmiennością form użytkowych charakteryzują się herbicydy i fungicydy. Obecnie bardzo powszechną praktyką ze strony producentów środków ochrony roślin jest tworzenie formulacji zawierających w swym składzie adiuwanty. Rolą adiuwantów dodawanych do środków ochrony roślin jest między innymi zwiększenie rozpuszczalności preparatu, polepszenie przylegania cieczy opryskowej do liści rośliny, łatwiejsze wnikanie substancji aktywnej do komórek roślinnych czy zapobieganie pienieniu się cieczy opryskowej. Tworzenie takich połączeń pozwala na łatwiejsze przygotowanie cieczy roboczej oraz wzrost aktywności biologicznej zawartej w preparacie substancji aktywnej, co umożliwia obniżenie dawki stosowanych środków bez straty skuteczności działania.

Ważny jest również aspekt ekonomiczny i praktyczny. Cena środka o złożonej formulacji jest obecnie często niższa niż suma kosztów samego preparatu i adiuwanta, a dodatkowo, gotowa formulacja zapobiega pomyłkom podczas mieszania składników i tworzenia cieczy użytkowej. Nie każdy środek ochrony roślin można łączyć z dodatkami. Jak wykazują badania, nieodpowiedni dobór np. herbicydu i adiuwanta powoduje spadek skuteczności działania, większe zanieczyszczenie gleby i rośliny pozostałościami substancji aktywnej oraz wizualne uszkodzenia roślin (fitotoksyczność), mogące mieć wpływ na wielkość i jakość plonu. 

Przykładem tworzenia formulacji umożliwiających zmniejszenie dawek stosowanych środków ochrony roślin jest sporządzanie preparatów wieloskładnikowych, łączących w sobie substancje aktywne z różnych grup chemicznych. Preparaty te są wygodne i łatwe w stosowaniu, a odpowiednie zestawienie substancji aktywnych umożliwia podniesienie skuteczności i poszerzenie spektrum działania w ochronie plantacji. 

Informacje na etykiecie

Informacje dotyczące stosowania środka znajdują się na etykiecie preparatu. W nazwie handlowej środka ochrony roślin zakodowana jest zarówno formulacja, jak i zawartość substancji aktywnej. Kod liczbowy umieszczony zaraz po nazwie handlowej określa ilość substancji aktywnej (w gramach lub procentach) zawartej w litrze/kilogramie produktu, natomiast symbole literowe, np. WP, EC, to informacja o rodzaju formulacji. 

Obecnie na rynku znajduje się ponad 70 typów form użytkowych pestycydów. Często ta sama substancja aktywna w innej formulacji sprzedawana jest pod postacią zupełnie innego preparatu. Lista dostępnych na rynku środków ochrony roślin wraz z pełnymi etykietami znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakładce Ochrona roślin.
Każda z obecnych na rynku formulacji posiada wady i zalety. Przy wyborze środka ochrony roślin należy rozważyć takie aspekty, jak dostępność rożnego typu opryskiwaczy, warunki atmosferyczne, bezpieczeństwo aplikacji, trwałość preparatu, fazę rozwojową, zarówno rośliny, jak i chwastu, oraz koszty i nakład pracy.

Nowe rozwiązania

Na rynku środków ochrony roślin pojawiły się nowe rozwiązania. Są to forma ODesi, która zapewnia lepsze rozprzestrzenianie się cieczy roboczej na liściach chwastów, oraz technologia SX. 

Formulacja SX ma postać stałą - granul, w których znajduje się substancja czynna. Po ich rozpuszczeniu powstaje jednorodna ciecz. Jakie to ma zalety? Po pierwsze całkowite rozpuszczenie sprawia, że substancja aktywna jest lepiej i szybciej dostępna dla roślin. Krótszy jest czas od momentu aplikacji do wniknięcia do wnętrza rośliny, co zmniejsza np. ryzyko spłukania cieczy roboczej wraz z kroplami niespodziewanego deszczu.

Nowe formulacje są często mieszaninami dwu lub więcej współdziałających ze sobą substancji aktywnych. Właśnie ich wieloskładnikowość wpływa na poszerzenie spektrum zwalczania chwastów, ale też na większą skuteczność biologiczną i stabilność działania preparatów. Ważnym czynnikiem jest włączanie do niej substancji aktywnych nie tylko o odmiennej budowie chemicznej, ale również odznaczających się innym mechanizmem działania, co pozwala na ograniczenie rozwoju odporności chwastów na herbicydy.

Nowsze formulacje pozwalają na szybsze wniknięcie substancji do rośliny. Jest to bardzo widoczne w warunkach niekorzystnej pogody, ponieważ preparat jest wtedy w mniejszym stopniu narażony na zmywanie przez na przykład opady deszczu. Poza tym całkowita rozpuszczalność środków ułatwia ich aplikację, likwiduje problem zapychania się rozpylaczy, jak również przywieranie substancji do ściany opryskiwacza. Ułatwia to pracę dla rolnika, ponieważ sprzyja skutecznemu myciu opryskiwacza po aplikacji.
 

Przykładowe formulacje herbicydów:

stałe:

  • GR (granules) - granule do bezpośredniego stosowania
  • SG (water soluble granules) - granule rozpuszczalne w wodzie
  • SP (water soluble powder) - proszek rozpuszczalny w wodzie
  • WG (water dispersible granules) - granule do sporządzania zawiesiny wodnej
  • WP (wettable powder) - proszek do sporządzenia zawiesiny wodnej

płynne:

  • AE (aerosol dispenser) - dyspenser aerozolowy. Preparaty gotowe do użycia, formulacja najczęściej wykorzystywana w przypadku insektycydów
  • AL (any other liquid) - inna ciecz
  • CS (capsule suspension) - zawiesina kapsuł w cieczy do rozcieńczania wodą
  • DC (dispersible concentrate) - koncentrat dyspersyjny
  • EC (emulsifiable concentrate) - koncentrat do sporządzania emulsji wodnej
  • EO (emulsion, water in oil) - emulsja, woda w oleju
  • EW (emulsion, oil in water) - emulsja olejowa w wodzie
  • OD (oil dispersion) - zawiesina olejowa do rozcieńczania wodą
  • OF (oil miscible flowable concentrate = oil miscible suspension) - koncentrat zawiesinowy rozcieńczony olejem
  • SC (suspension concentrate = flowable concentrate) - koncentrat zawiesinowy do rozcieńczania wodą
  • SE (suspo-emulsion) - zawiesinowa emulsja do rozcieńczania z wodą
  • SL (soluble concentrate) - koncentrat rozpuszczalny w wodzie
  • ZC (a mixed formulation of CS and SC) - połączenie dwóch formulacji CS i SC, tj. zawiesiny kapsuł oraz zawiesiny substancji czynnej

 

 

kontakt1.jpg
Wiesław Motyka
Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO