KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Kiedy zbierać kukurydzę na kiszonkę?

Opublikowano 30.08.2021 r.
W Polsce już od wielu lat kukurydza jest rośliną, z której produkuje się najwięcej kiszonki. Ale kiedy przypada najlepszy termin na jej zbiór? Jakie czynniki wziąć pod uwagę?

Aby zaspokoić zapotrzebowanie na paszę, kiszonkę z kukurydzy wytwarzają głównie gospodarstwa mające przede wszystkim bydło mleczne. Coraz częściej dochodzi do sytuacji, w której właściciele stad bydła rezygnują z innych upraw pozostawiając w areale tylko użytki zielone i kukurydzę.

Każdy rolnik musi zaplanować, jaką ilość kiszonki chce wyprodukować, musi myśleć też o niewątpliwie bardzo istotnym aspekcie, jakim jest jej jakość. Oczywiście, są tzw. siły wyższe, na które producent rolny nie ma wpływu (np. pogoda), natomiast jeżeli chodzi o jakość kiszonki z kukurydzy, rola rolnika jest tu nie do przecenienia. Przez dobrą jakość kiszonki należy rozumieć nie tylko jej aromatyczny, lekko kwaśny zapach z barwą i konsystencją podobną do kukurydzy, jaka była zakiszana. Dobra jakość to również parametry, które taka pasza powinna mieć, czyli: około 20% włókna surowego i 30% skrobi w suchej masie, której powinno być około 35%. Energia takiej paszy to około 0,9 JPM na kilogram suchej masy.

Najważniejszym kryterium w wyborze terminu zbioru jest zawartość suchej masy w zakiszanym materiale. Natomiast czynnikami decydującymi o zawartości suchej masy są: odmiana, warunki pogodowe, faza wzrostu oraz wysokość ścinania roślin w czasie zbioru. Skoro zawartość suchej masy w kolbie i ziarniakach jest większa niż łodygach i liściach, to im wyżej będą ścinane rośliny przez sieczkarnię, tym wyższa będzie zawartość suchej masy. Wyższe koszenie zapobiega też zanieczyszczeniu kiszonki mikotoksynami.

Linia mleczna a termin zbioru

Oglądanie ziarniaków, a konkretnie ustalanie położenia linii mlecznej w ziarniaku kukurydzy, było do niedawna podstawowym sposobem wyznaczania terminu zbioru. Jeżeli linia mleczna znajduje się w 1/3 wysokości ziarniaka (od góry), to przyjmuje się, że zawartość suchej masy w zielonce wynosi 32-33%.

Kiedy linia mleczna znajduje się w środku ziarna, jego połowę zajmuje tak zwana skrobia szklista, a drugą skrobia mączysta. To jest optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę, teoretycznie pokrywający się z zawartością suchej masy w całej roślinie, równą około 35%. Gdy linia mleczna znajduje się w 2/3 wysokości ziarniaka (od góry), ziarno jest trudne do rozdrobnienia.

Położenie linii mlecznej należy traktować tylko jako informację dodatkową w ustalaniu terminu zbioru. Ze względu na zmienność między mieszańcami oraz anomalie pogodowe, ustalanie terminu zbioru na podstawie położenia linii mlecznej w ziarniaku może być zawodne. Proponuje się, aby zakiszany materiał zawierał około 35% suchej masy. Ziarniak jest wtedy dobrze wypełniony skrobią, zaś zielonka wystarczająco wilgotna do skutecznego ubicia w silosie. Nie jest również zdrewniała, a więc dobrze trawiona. Powyższe kryteria najlepiej wypełniają odmiany stay green, charakteryzujące się zielonymi częściami wegetatywnymi (liście, łodygi) mimo osiągnięcia pełnej dojrzałości ziarna.

Pewny sposób określenia ilości suchej masy

O terminie zbioru kukurydzy na kiszonkę nie powinny decydować data, możliwość wykonania usługi czy też przykład sąsiada, ale faktyczna zawartość suchej masy w zakiszanym materiale – łodygach, liściach i całej kolbie. Można ją oznaczyć w bardzo prosty sposób za pomocą kuchenki mikrofalowej.

Najpierw pobieramy około 2 kg skoszonej zielonki z różnych miejsc. Po wymieszaniu zostawiamy 1 kg i z tej ilości na wadze kuchennej odważamy 100 g. Próbkę z tacką umieszczamy w kuchence mikrofalowej nastawionej na 400-600 W. Do kuchenki wstawiamy szklankę do połowy wypełnioną wodą. Po 10 minutach ogrzewania otwieramy kuchenkę, aby wyparowała woda. Ponownie ogrzewamy próbkę przez 5 minut. Znowu otwieramy kuchenkę, by wyparowała woda. Następnie zamykamy i ogrzewamy przez 1 minutę, otwieramy, zamykamy i ogrzewamy przez kolejną minutę. Postępujemy tak 2-3 razy. Po każdej minucie ważymy próbkę i gdy jej masa się nie zmienia, uzyskany wynik jest zawartością suchej masy. Jeżeli ze 100 gramów zostało 35, zielonka zawiera 35% suchej masy.

Ważne jest właściwe pocięcie roślin

Przystępując do zbioru kukurydzy na kiszonkę w optymalnym terminie, pamiętajmy też o odpowiednim pocięciu zakiszanej masy, czyli na sieczkę o długości około 1 cm. Do niedawna nadłamany ziarniak w zakiszanej masie uważano za prawidłowo rozdrobniony. Obecnie do optymalnej strawności skrobi konieczne jest podzielenie go na kilka cząstek. Nawet najsprawniejsze i najbardziej ostre noże sieczkarni nie uszkadzają ziarniaków. Do właściwego ich rozdrobnienia wymagane są sprawne urządzenia zgniatające, tzw. wałki w sieczkarniach. Stopień rozdrobnienia ziarniaków jest szczególnie istotny przy późniejszym terminie zbioru, gdy ziarniak jest twardy. Z kolei przy braku dobrych maszyn do zbioru, zapewniających dobre rozdrobnienie ziarniaków kukurydzy, lepiej zbierać ją wcześniej, w dojrzałości mleczno-woskowej, przy zawartości 32-33% suchej masy. Przy takiej zawartości suchej masy powinna być też zbierana kukurydza zakiszana w pryzmach, ponieważ wtedy łatwiej ją ugnieść. Mając do dyspozycji silosy przejazdowe, zbieramy ją, oczywiście, w fazie optymalnej, czyli przy zawartości 35% suchej masy.

 

Adrian Stefański

ŁODR w Bratoszewicach

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO