Nowe tendencje w żywieniu drobiu rzeźnego

Drób jest najchętniej spożywanym mięsem w kraju. Polska – to także jeden z czołowych jego producentów w Europie i na świecie. Mogłoby się wydawać, że hodowcy mogą liczyć na stałe wysokie zyski. Nic bardziej mylnego.

Jak wiemy, zmorą drobiarzy jest ptasia grypa, która wielokrotnie krzyżuje ich plany. Wokół mięsa drobiowego narosło też wiele mitów dotyczących podawania hormonów (niedozwolone w całej Unii Europejskiej od 1996 r.) i profilaktycznego antybiotyków (zakazane od 2008 r.), które można stosować jedynie z konieczności, na zlecenie lekarza weterynarii. Karencja (okres, w którym organizm pozbywa się leku) wynosi od 3 do 7 dni, co oznacza, że po użyciu medykamentu należy odczekać określony czas, by móc oddać ptaki do uboju. Leczenie tego typu preparatami jest kosztowne, wydłuża się też cykl produkcyjny, dlatego zapobiegawcze ich aplikowanie jest zwyczajnie nieopłacalne.

Jak już wspomniano, żywienie zwierząt, w tym drobiu rzeźnego, stanowi jeden z głównych kosztów całego procesu produkcyjnego. Odpowiednio zbilansowane pod względem ilości i jakości rzutuje na opłacalność, ponieważ wpływa na zdrowie zwierząt, a co za tym idzie ich produktywność. Producenci oraz specjaliści w tej dziedzinie od lat zadają sobie pytanie, w jaki sposób połączyć prawidłowe karmienie z obniżeniem kosztów? Jest kilka sposobów, dzięki którym już teraz lub za kilka lat możemy to osiągnąć.

Jedną z metod jest żywienie wielofazowe. Polega ono na dostosowaniu pokarmu do zapotrzebowania w zależności od etapu wzrostu ptaków, poprzez zwiększanie ilości zadawanych rodzajów mieszanek paszowych. Obecnie powszechnie stosuje się 3-fazowe. Dzięki temu, ptaki lepiej trawią i wykorzystują paszę. Wielofazowość wpływa na redukcję ilości wydalanego azotu, dzięki zmniejszonej ilości pobieranego białka i aminokwasów, co z kolei powoduje ograniczenie emisji amoniaku.

Współcześnie wiele firm zajmujących się produkują pasz dla drobiu rzeźnego wprowadza na swój rynek technologie opierające się na żywieniu 4-5-fazowym (kurczęta brojlery), a nawet 4-6-fazowym (indyki rzeźne). Takie metody, dzięki optymalnemu spożytkowaniu wszystkich składników paszy, mają na celu ograniczenie nie tylko emisji amoniaku, lecz także kosztów związanych z produkcją drobiu rzeźnego.

Znaczenie ma też forma paszy. Pokarm o większych cząstkach (granulat) zapewnia brojlerom lepszy rozwój organizmu, poprawia pracę żołądka oraz całego przewodu pokarmowego, co ułatwia trawienie i ogranicza wnikanie zarazków do jelit. Wymaga też mniejszych nakładów energii podczas jego pobierania, co wpływa dodatnio na przyrosty masy ciała ptaków. Żywienie brojlerów paszą granulowaną przyczynia się do osiągania lepszych niż w przypadku karmionych sypką mieszanką wyników produkcyjnych. Według badań (Zang i in., 2009), duże cząstki kukurydzy i granul poprawiają działanie żołądka i wykorzystanie odżywczych składników i energii, zapewniają tym samym lepszą wydajność ptaków.

Granulat dla drobiu wyróżnia się: większą gęstością, wyższym spożyciem, mniejszą ilością energii potrzebną do jego pobrania, lepszą strawnością skrobi i białka oraz mniejszymi stratami paszy, zwiększa także aktywność jelit. Ważną rolę w żywieniu drobiu odgrywają enzymy egzogenne (organizm nie jest w stanie sam ich wyprodukować – muszą zostać dostarczone z pokarmem). Są to wielocząsteczkowe białka przyspieszające reakcje chemiczne.

W przypadku dodawania ich do paszy ułatwiają trawienie fosforu, wapnia, węglowodanów, białka oraz tłuszczów, a także innych składników odżywczych. Ułatwiając trawienie powodują zmniejszenie ilości wydalanych przez ptaki odchodów, ale także spadek poziomu toksyn w pomiocie, co sprzyja ochronie środowiska. Powszechnie enzymy stosowano już w latach 90. ubiegłego wieku. Ponieważ mają wpływ na opłacalność, ich zużycie w ostatnich kilkunastu latach znacznie się zwiększyło.

Jedną z kontrowersyjnych, lecz uzasadnioną z punktu widzenia ekonomicznego, metod jest żywienie według płci. Obecnie podczas tuczu kurcząt brojlerów nie zwraca się na to uwagi. Zwierzęta przebywają w jednym kurniku przez cały okres odchowu. Kogutki muszą pozostać na fermie dłużej, aby kurki mogły osiągnąć średnią rzeźną masę ciała. Taki sposób chowu zwiększa zmienność masy ciała samców, pogorsza wskaźnik wykorzystania paszy, a także podwyższa procentowy udział padnięć. Przyczyną są różnice między kurkami a kogutkami: w tempie wzrostu, składzie ciała, wymaganiach dotyczących pokarmu, a także w wykazywaniu naturalnych odruchów. Żywienie według płci wydaje się więc uzasadnione. Dzięki takiemu systemowi możliwe jest zmniejszenie kosztów (lepsze wykorzystanie paszy – dostosowanej do potrzeb każdej z płci, odpowiedni okres odchowu, mniej padnięć) oraz zmienności masy ubojowej kurek i kogutków.

Przeciwnicy tej metody powołują się na koszty związane z dostosowaniem pomieszczeń, które uniemożliwią kontakty obu płci. Decydujący się na taki odchów musieliby także liczyć się z wydatkami na seksowanie piskląt (rozróżnianie płci), które odbywałoby się na fermie zarodowej (tak jak w przypadku kurcząt nieśnych). Również transport musiałby zapewnić rozdział na kurki i kogutki.

Jak widać, istnieje tutaj wiele rozbieżności. Korzyści, o których mowa, mogą jednak wpływać na decyzje hodowców, by podejmować ten rodzaj tuczu. Białko jest jednym z głównych składników mieszanek dla drobiu. Naukowcy poszukują jego alternatywnych źródeł. Według przeprowadzanych badań (Długosz i in., Józefiak i in., 2016), bogate w ten substrat, a także w tłuszcze są larwy owadów. Przygotowane z nich mączki mogą stanowić tańszy i wysokowartościowy zamiennik białka. Co istotne, ich wytwarzanie odbywa się bez udziału wody i przy niskiej emisji gazów cieplarnianych.

Niewykluczone, że w niedalekiej przyszłości, staną się one głównym składnikiem pasz dla zwierząt. Wpłyną nie tylko na prawidłową dietę, lecz także w dużej mierze rozwiążą problem ekologiczny i ekonomiczny w procesie produkcji mieszanek. Aby hodowla drobiu była opłacalna, należy w odpowiedni sposób zadbaćsposób zadbać o prawidłowe żywienie ptaków. Coraz większa świadomość konsumentów sprawia, że producenci muszą dokładać wszelkich starań, by mięso pochodzące z ich ferm było smaczne i wysokojakościowe. Dobrze zbilansowany pokarm wpływa na jakość tuszek drobiowych, a co za tym idzie – opłacalność produkcji drobiu rzeźnego.