KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Patogeny ogórków gruntowych i ich zwalczanie

Opublikowano 28.04.2022 r.
Do najważniejszych gospodarczo chorób ogórków uprawianych w polu należą: mączniak rzekomy dyniowatych, choroby zgorzelowe pochodzenia glebowego bakteryjna kanciasta plamistość ogórka oraz alternarioza.

Mączniak rzekomy dyniowatych to najgroźniejsza i powszechnie występująca choroba ogórka w uprawie polowej. Sprawca choroby atakuje głównie liście ogórka, na których pojawiają się początkowo oliwkowozielone, ograniczone nerwami rozjaśnienia. W okresie dużej wilgotności powietrza i zwilżenia liści rosą po dolnej stronie liści widoczne są obfite skupienia zarodników konidialnych koloru brunatnofioletowego. W krótkim czasie plamy żółkną, brązowieją, następuje stopniowe zasychanie liści i zamieranie całych roślin. Zarodniki grzyba przenoszone są przez wiatr na duże odległości. 

Choroba może występować epidemicznie. Jej rozwojowi sprzyjają chłodne i wilgotne noce (temperatura 15-16°C), długo utrzymująca się nocna mgła) oraz słonecznie dni z temperaturą 20-25°C. W południowej i centralnej części Polski pierwszych sygnałów należy się spodziewać pod koniec 3 dekady czerwca, zaś na pozostałym obszarze - w 1-2 dekadzie lipca lub później. Dotyczy to głównie odmian podatnych na mączniaka. Odmiany odporne mogą być porażane dopiero przy wyższej presji infekcyjnej sprawcy choroby, tj. około 14-20 dni później. 

Do ochrony ogórków przed mączniakiem rzekomym, zwłaszcza w początkowej fazie, nie zaleca się stosowania środków z grupy strobiluryn, ze względu na powstającą odporność sprawcy choroby na środki z tej grupy. Rośliny zaleca się chronić od końca czerwca co 7-10 dni, np. środkami z grup: ftalany, miedziowe, pochodne kwasu cynamonowego + ditiokarbaminiany, ditokarbaminiany. Istotne jest rozpoczęcie opryskiwania po zauważeniu pierwszych plamek. W przypadku interwencyjnego zwalczania choroby zaleca się środki o działaniu wgłębnym i systemicznym.

Zgorzel siewek powodowana jest przez patogeny glebowe oraz przenoszone przez nasiona. Należy do pospolitych chorób okresu wschodów roślin. W wielu przypadkach, przy dużym nasileniu sprawców choroby dochodzi do tzw. zgorzeli powschodowej (brak wschodów). Występuje ona najczęściej w fazie liścieni i objawia się zamieraniem szyjki korzeniowej i korzeni. Młode rośliny początkowo zmieniają kolor z żywozielonego na szarozielony, więdną, wywracają się i zamierają. Zgorzele siewek występują najczęściej w przypadku: zbyt niskiej temperatury i wysokiej wilgotności gleby w czasie siewu, dużego zagęszczenia roślin i słabej przepuszczalności podłoża, wysiewu zakażonych nasion lub wysiewu nasion niezaprawionych.

Zaprawianie nasion w uprawie ogórka jest pierwszym i podstawowym zabiegiem ochronnym. Najważniejszą rolę w ochronie ogórków w okresie wschodów odgrywa zaprawa chroniąca siewki przed najgroźniejszymi patogenami glebowymi. W przypadku ogórków uprawianych z rozsady do wczesnych upraw pod okryciami z folii lub włókniny należy profilaktycznie podlewać młode rośliny po wschodach przeciwko chorobom zgorzelowym. Zabieg ten jest konieczny w przypadku wysiania niezaprawionych nasion.

Bakteryjna kanciasta plamistość ogórków występuje na większości gatunków roślin dyniowatych, lecz bardziej powszechnie na ogórkach uprawianych w polu, rzadziej pod osłonami. Objawy na liściach to dość licznie, drobne - do 0,5 cm średnicy, początkowo wodniste plamy o kształcie ograniczonym nerwami (kanciastym). W okresach wysokiej wilgotności w miejscach plam na liściach, po ich dolnej stronie, pojawiają się mętne, śluzowate krople wycieku bakteryjnego. Po kilku dniach tkanki liścia w tych miejscach zamierają i wypadają, powstają typowe dla tej choroby otwory w liściach. Sprawca choroby może przetrwać do następnego sezonu na resztkach porażonych roślin oraz na nasionach. 

Chorobie sprzyja wysoka wilgotność. Rozprzestrzenia się ona wraz z powietrzem i wodą w okresach opadów deszczu lub deszczowania oraz mechanicznie w czasie zbioru owoców lub prac pielęgnacyjnych. 

Należy przestrzegać 2-3-letniej przerwy w uprawie ogórka na tym samym polu. Zaleca się uprawę gorczycy jako przedplonu, gdyż ogranicza to występowanie bakteryjnej kanciastej plamistości na ogórkach. Z chwilą zagrożenia chorobą stosować profilaktycznie zabiegi ochronne przez opryskiwanie zalecanym środkiem bakteriobójczym lub fungicydami miedziowymi. Należy pamiętać, że większość środków miedziowych posiada 7 dni karencji, może wywoływać objawy fitotoksyczności i wolno je stosować tylko do początku kwitnienia roślin.

Mączniak prawdziwy ogórka występuje zwykle w małym nasileniu na ogórkach szklarniowych i w uprawie polowej. Wywoływany jest przez grzyb Erysiphe cichoracearum. Objawy pojawiają się pod koniec okresu wegetacyjnego. Na obu stronach liścia, ogonkach liściowych i na końcach pędów obserwuje się biały, mączysty nalot. Z czasem rozrasta się on na całą powierzchnię liścia. Silnie porażone części roślin żółkną i zamierają. Większość odmian ogórka gruntowego jest odporna na mączniaka prawdziwego. Rzadko stosuje się chemiczne zwalczanie. 

Zwalczanie: oprysk podczas deszczowej pogody co 7-10 dni po pojawieniu się pierwszych objawów. Stosuje się te same środki co do zwalczania mączniaka rzekomego.

Alternarioza. Większość środków stosowanych przeciwko mączniakowi rzekomemu zapobiega występowaniu alternariozy. Dlatego specjalne zabiegi są zbędne.

 

 

Marcin Stempin

artykuł opracowany we współpracy z WODR w Końskowoli

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO