KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Sekrety pokrzywy - co z niej przygotować?

Opublikowano 18.04.2023 r.
Pokrzywa zwyczajna to wszędobylska roślina o niezwykłych właściwościach leczniczych. Będąc dziećmi niejednokrotnie wpadaliśmy przez przypadek w wielkie kępy pokrzywy, która parzyła nas niemiłosiernie. W hierarchii ziół, pokrzywa od wieków zajmuje szczególne miejsce. Często się mówi, że niejednemu człowiekowi przywróciła zdrowie.

Pokrzywa zwyczajna lubi rosnąć blisko domostw. Rośnie na rumowiskach, na skrajach lasów, przy rowach, w zaroślach. 

Sekrety pokrzywy majowej

Do celów leczniczych najczęściej wykorzystuje się liście, ale i część nadziemną rośliny. Do ich zbioru przystępujemy pod koniec kwietnia do połowy czerwca. Ważne jest by zdążyć przed wytworzeniem na roślinach kwiatostanów, jest to warunek, by uzyskać wartościowy surowiec. Kwitnąca pokrzywa staje się włóknista, mniej soczysta, a co ważne zawiera zdecydowanie mniej witamin, soli mineralnych i innych wartościowych substancji. 

Suszenie pokrzywy

Po zebraniu pokrzywy należy usunąć pożółkłe liście, a pędy rozłożyć cienką warstwą w przewiewie pod zadaszeniem, np. na strychu. Po wysuszeniu, oddzielamy liście pokrzywy. 


W okresie wiosny i lata można wykorzystać świeże surowce pokrzywy, z których można przygotować sok, syrop lub jako dodatek do zup oczyszczających organizm, surówek, sałatek, poprawiających odporność. 


Gdzie nie zbierać pokrzywy?

Pokrzywę należy pozyskiwać w miejscach czystych ekologicznie, tj. z dala od zakładów przemysłowych, dróg komunikacyjnych czy rowów melioracyjnych. Podczas zbierania pokrzywy należy unikać miejsc blisko składowania obornika czy zbiorników na gnojowicę. W tych miejscach pokrzywa kumuluje duże ilości azotynów i azotanów, szczególnie niebezpiecznych dla małych dzieci.


Pokrzywa nieocenioną skarbnicą

Pokrzywa to skarbnica witaminy C (10 razy więcej niż sok z cytryny), K, E, z grupy B, karotenu i kwasu foliowego. Wśród soli mineralnych skumulowanych w pokrzywie znajdziemy: wapń, potas, magnez, żelazo, krzem, fosfor. Zawiera również flawonoidy, karetonoidy, garbniki, fenole, kwasy organiczne, fenolokwasy, garbniki i krzemionkę. 

Na co pomaga pokrzywa?

Naukowo udowodniono, że pokrzywa uaktywnia pracę układu odpornościowego, ponieważ pobudza proces niszczenia chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów. Według najnowszych doniesień, pokrzywa może być wykorzystywana w leczeniu chorób autoimmunologicznych, jak  np. reumatoidalne zapalenie stawów. 


Z uwagi na zawartość w pokrzywie żelaza, witaminy K i kwasu foliowego, uznano, że roślina ta ma właściwości krwiotwórcze i zalecana była i jest osobom cierpiącym na anemię. 


Dla osób wyczerpanych długimi chorobami, stresem, często zapadającym na choroby przeziębienia i grypę, po zabiegach chirurgicznych zaleca się sok ze świeżej pokrzywy z miodem pszczelim.


Pokrzywa to również dobrodziejstwo dla wszystkich tych, którzy prowadzili kurację antybiotykową. 


Wartość leczniczą pokrzywy doceniają osoby chore na nowotwory, dzięki niej szybciej odzyskują siły, szczególnie po zabiegach radiologicznych czy chemioterapii, w tym przypadku zaleca się sok z pokrzywy z miodem lub miód ze sproszkowanymi jej liśćmi. 


Wśród wielu właściwości pokrzywy należy wspomnieć o jej właściwościach przeciwzapalnych. Uodparnia organizm na czynniki wyniszczające jak toksyny w pożywieniu i wodzie. 


Wprowadzając pokrzywę do swojej diety w postaci soku lub dodając ją do sałatek , szybciej odzyskamy siłę w przypadku przemęczenia wiosennego. 


Jak zrobić miód z pokrzywą dla osłabionych?

Składniki: ½ szklanki sproszkowanych liści pokrzywy, 1 słoik (400 g) miodu pszczelego – najlepiej lipowego, akacjowego, gryczanego.


Wykonanie: wysuszone liście pokrzywy należy zmielić w młynku do kawy lub w moździerzu, wymieszać z miodem  i odstawić w szczelnym słoiku na 10 dni. Tak przyrządzoną miksturę przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu. 


Stosowanie: w ciągu dnia spożywamy ok. 3 łyżek między posiłkami, można dodawać do twarożku.


Działanie: poprawa odporności na infekcje, przywraca dobre samopoczucie osobom ciągle osłabionym, doskonały środek na przesilenie wiosenne, osłabienie po przebytych długotrwałych chorobach, szczególnie zalecany dla osób po zabiegach chirurgicznych i chorym na anemię (bogactwo żelaza). Usprawnia pracę nerek, ułatwia oddawanie moczu oraz zmniejsza parcie na cewkę moczową. To idealny lek dla osób np. po radiologii czy chemioterapii. 

Sok z pokrzywy

Składniki: świeżo zebrane pędy pokrzywy (koniecznie przed kwitnieniem), cukier trzcinowy, miód pszczeli (najlepszy spadziowy z drzew iglastych).


Wykonanie: zebrane pędy dokładnie umyć i drobno posiekać. Pokrojone pędy zasypać warstwowo do wyparzonego słoja, każdą warstwę posypać cukrem i bardzo mocno ubić drewnianą łyżką. Ostatnią warstwę obficie zasypać cukrem i ubić, zakręcić słój i odstawić w ciepłym miejscu lub na słońcu, ale koniecznie osłaniając słój papierem szarym lub ręcznikiem kuchennym.  Kolejnego dnia, kiedy ubędzie miazgi w słoju, dosypać ok. 2 łyżek cukru i ubić. Postępujemy tak przez 5–7 kolejnych dni. 

Kiedy na dnie słoiki zbierze się dużo ciemnego soku, odcedzić go przez gazę i mocno wycisnąć. Do uzyskanego soku dodać miód w ilości takiej, by sok miał wystarczająco gęstą konsystencję.  Sok przechowujemy w lodówce w szczelnie zamkniętych słoikach.


Stosowanie: dorośli – 1 łyżka syropu 2–3 razy dziennie, np. po rozcieńczeniu w połowie szklanki ciepłej, przegotowanej wody, dla poprawienia smaku można dodać sok z cytryny.

Dzieci: ½–1 łyżeczki syropu z pokrzywy 1–2 razy dziennie – również po rozcieńczeniu w połowie szklanki ciepłej przegotowanej wody (nie gorącej).

Kuracja powinna trwać maksymalnie 4 tygodnie, a następnie robimy 2 tygodnie przerwy. 

Działanie: leczenie i zapobieganie anemii. 


Inny sposób na świeży sok z pokrzywy

Świeżo zebrane ziele pokrzywy należy dobrze zlać gorącą wodą (ale nie wrzątkiem), a następnie przepuścić przez maszynkę do mięsa i wycisnąć z nich sok (przy pomocy gazy), do wyciskania można użyć również sokowirówki. Świeży sok należy zawsze przechowywać w lodówce. 


Dla uzyskania lepszego smaku do soku z pokrzywy można dodać miodu pszczelego lub sok z czarnej porzeczki, aronii i pasteryzować 10 min. w szczelnych słoikach. Przechowujemy w chłodnym miejscu.


Stosowanie: leczenie sokiem z pokrzywy rozpoczynamy od zażycia 1 łyżeczki 3 razy dziennie po posiłkach. Po tygodniu dawkę zwiększa się do 1 łyżki też 3 razy dziennie. Dla polepszenia smaku do soku dobrze jest dodać trochę soku z cytryny. 
Kuracja nim powinna trwać około 4–5 tygodni, potem należy wprowadzić 2 tygodnie przerwy.

Pokrzywa a uroda

Oprócz właściwości zdrowotnych pokrzywa działa również na urodę. Płukanki z pokrzywy po umyciu głowy wzmacniają włosy, regenerują je i sprawiają, że włosy błyszczą. Pokrzywa dodatkowo hamuje wypadanie włosów i zmniejsza ich przetłuszczanie. 
Regularne picie soku z pokrzywy pomaga w walce z trądzikiem i korzystanie wpływa na inne niedoskonałości skóry.

Pokrzywa nie dla wszystkich – przeciwskazania 

Mimo że pokrzywa to naturalne dobrodziejstwo ziołowej apteki, należy pamiętać, że tak jak inne zioła zawiera substancje aktywne, to oznacza, że nie zawsze możemy jej użyć.  Szczególnie na pokrzywę powinny uważać osoby przewlekle chore na nerki, mające choroby narządów rodnych, jak cysty czy mięśniaki, cierpiące na cukrzycę czy też czekające na zabieg chirurgiczny, te osoby nie powinny sięgać po pokrzywę. 


Pokrzywa – naturalny sposób na mszycę

Pokrzywa może być pomocna również w biologicznej ochronie upraw przed mszycami. 

Jak zrobić wyciąg z pokrzywy?

Do sporządzenia wyciągu z pokrzywy należy użyć świeżych roślin bez nasion. 10-litrowe naczynie należy wypełnić pokrzywami, zalać całkowicie wodą na 12–24 godz. Zlaną ciecz należy używać do oprysków bez rozcieńczania, przez kilka dni. Do sporządzonego wyciągu można również dodać 1% szarego mydła. Takim preparatem opryskiwać liście roślin z obu stron. 

Gnojówka z pokrzywy

Gnojówka z pokrzywy ma szersze zastosowanie niż wyciąg. Zalecana jest do zwalczania mszycy, połyśnicy marchwianki, bielinka kapustnika, owocówki jabłkóweczki, zarazy ziemniaczanej lub po prostu do wzmocnienia gleby.

Jak przygotować gnojówkę z pokrzywy?
1 kg pokrzywy świeżej zalać 10 l wody i pozostawić na 2 tygodnie, codziennie mieszając. Przed opryskiem rozcieńczyć wodą w stosunku 1:10.


Zabieg oprysku gnojówką z pokrzywy należy wykonywać w dni pochmurne lub też wieczorem. Zabieg należy powtarzać co kilka dni. 

 
Agnieszka Dobosz-Idzik
Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO