Czy RHD jest dla pszczelarzy?

Nazwa Rolniczy Handel Detaliczny wskazywałaby, że ta działalność dotyczy rolników. Podobny wniosek można wysnuć z tytułów ustaw: Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników oraz Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników do sklepów i restauracji. W wymienionych aktach prawnych ustawodawca nie podaje definicji rolnika na potrzeby RHD. 
W zmianach, które wymienione ustawy wprowadzają do innych ustaw takiej definicji również nie znajdziemy:

W Ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, w Art. 6., ust 1., pkt 4 możemy przeczytać, że „Przepisów ustawy nie stosuje się do: działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych określa przychody z jakich źródeł stanowią RHD i jakie warunki należy spełnić, by zakwalifikować przychody do RHD: w art. 20, ust. 1c:

„Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli:

ppkt.2) przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych i ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów przez rolnika prowadzącego działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego;”.

Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego podaje definicję rolniczego handlu detalicznego: Art. 5. „Użyte w ustawie określenia oznaczają: pkt 6) rolniczy handel detaliczny – rolniczy handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 29b ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia”.

- We wskazanym wyżej miejscu w Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia czytamy: Art. 3. ust. 3 „Użyte w ustawie określenia oznaczają: 29b) rolniczy handel detaliczny – handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 7 rozporządzenia nr 178/2002, polegający na produkcji żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym i zbywaniu takiej żywności: 

• konsumentowi finalnemu, o którym mowa w art. 3 ust. 18 rozporządzenia nr 178/2002, lub 
• do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego;”

W tym zapisie nie użyto słowa „rolnik”, podano natomiast określenie „podmiot działający na rynku spożywczym”. 
Rozporządzenie nr 178/2002, do którego odnosi się Ustawa, w Art. 3. ust. 3 podaje następującą definicję: „podmiot działający na rynku spożywczym” oznacza osoby fizyczne lub prawne odpowiedzialne za spełnienie wymogów prawa żywnościowego w przedsiębiorstwie spożywczym pozostającym pod ich kontrolą;”. Natomiast w Art. 2 możemy przeczytać: „Definicja „żywności”. Do celów niniejszego rozporządzenia „żywność” (lub „środek spożywczy”) oznacza jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać.”

Jeśli, odwołując się do przytoczonych aktów prawnych, uznamy, że pszczelarz nie będący rolnikiem i wprowadzający na rynek produkty pszczele jest podmiotem działającym na rynku spożywczym oznacza to, że może on zarejestrować i prowadzić rolniczy handel detaliczny. W takim razie wspomnianego pszczelarza obowiązują wszystkie regulacje prawne dotyczące RHD łącznie z poddaniem się kontroli pracowników Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, o czym nie wszyscy pszczelarze pamiętają.

Sprzedaż produktów pszczelich w ramach RHD należy zgłosić do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii (PIW) składając wniosek o wpis do rejestru zakładów prowadzonego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii. PIW przekazuje informacje dotyczące podmiotów, które podjęły działalność w ramach RHD do Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. 
Zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych Art. 17. ust. 1. pkt 1 ppkt i, „do zadań Inspekcji należy: nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych, a w szczególności:… kontrola żywności w rolniczym handlu detalicznym w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 29b ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia” oraz Art. 30c. „Do kontroli jakości handlowej żywności w rolniczym handlu detalicznym stosuje się odpowiednio przepisy art. 23, art. 24, art. 25 ust. 2–6, art. 26–28 i art. 30b”.

Przytoczone regulacje prawne nie są precyzyjne i zostawiają miejsce na dowolną interpretację nie tylko w zakresie definicji rolnika na potrzeby RHD. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego Powiatowi Lekarze Weterynarii pozytywnie rozpatrują wnioski składane przez pszczelarzy, którzy nie mają statusu rolnika, rejestrując działalność RHD w zakresie sprzedaży produktów pszczelich nieprzetworzonych.