KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Żur, kasza i ryby - przepisy na postne dania

Opublikowano 21.02.2023 r.
Obecnie czas Wielkiego Postu nie jest już tak restrykcyjny jak dawniej, jednakże – zwłaszcza na wsiach – wiele osób przestrzega zasady powstrzymywania się od wystawnych posiłków w okresie czterdziestu dni poprzedzających czas Wielkiej Nocy, szczególnie celebrując te zasadę w środy oraz w piątki. Poczujmy ten klimat poprzez przypomnienie potraw stosownych dla tego czasu.

żur postny

Tradycyjny postny żur

Zakwas:

  • 1 szklanka mąki żytniej (100 g),
  • 0,5 l ciepłej wody,
  • skórka z razowego chleba na zakwasie,
  • 2-3 ząbki czosnku,
  • kilka ziaren ziela angielskiego,
  • liść laurowy

Tradycyjnie zakwas kisiło się w glinianych lub kamionkowych – żurokach, ale obecnie równie dobrze sprawdza się słoik.  Należy wsypać do słoika mąkę i przyprawy, zalać ciepłą wodą – ważne, aby woda była przegotowana, ale pod żadnym pozorem nie gorąca, w przeciwnym razie z mąki zrobią się kluski; dodać skórkę z chleba, dokładnie wymieszać i przykryć ściereczką; odstawić w ciepłe miejsce na 4-5 dni (im dłużej poczekamy, tym zakwas będzie kwaśniejszy); co jakiś czas należy zaglądać do naczynia, czy nie pojawia się pleśń i delikatnie mieszać; gotowy zakwas przelać do butelek i przechowywać w  lodówce do 2 tygodni; przed użyciem, warto odłożyć 2-3 łyżki, które później w miejsce chleba –  będzie można użyć do przygotowania kolejnej porcji. Przygotować wywar warzywny, dolać gotowy zakwas, rozrobiony z mlekiem lub śmietaną  –  ilość zakwasu wg preferencji  –  im więcej zakwasu dodamy, tym potrawa będzie bardziej kwaśna; zakwas można odcedzić albo – jeśli lubimy gęstą zupę – dodawać razem z mąką; żurek przyprawi czosnkiem i chrzanem, podawać z chlebem lub ziemniakami.

 

Kasza gryczana z pieczarkami, natką pietruszki i cebulą

Składniki:

  • 1,5 szklanki kaszy gryczanej (palonej lub białej),                    
  • ok. 70 dag pieczarek,
  • 3 średnie cebule,
  • pęczek natki pietruszki,                                                                                                     
  • ok. 3 łyżek oliwy  do podsmażenia,
  • sól, pieprz do smaku

Wykonanie:    

do garnka wlać ok. 3 litrów wody, dodać sól, wsypać kaszę i ugotować do miękkości – na sypko; cebulę obrać, drobno pokroić i razem z posiekaną natka pietruszki podsmażyć na oliwie; dodać oczyszczone, rozdrobnione w półplasterki pieczarki i podsmażyć razem wszystkie składniki; doprawić do smaku solą i pieprzem, połączyć z ugotowaną kaszą gryczaną.

 

Pieczony pstrąg    

Składniki:

  • 2 pstrągi (świeże, wypatroszone),
  • paczka mrożonej mieszanki warzyw (brokuł, kalafior, marchewka),
  • sól, pieprz, cytryna, czosnek, rozmaryn, oliwa
  • Składniki na masełko chilli:                            
  • ok. 10 dag masła,
  • 1 papryczka chili,
  • pęczek natki pietruszki,
  • czosnek, sól, pieprz

Wykonanie:    

warzywa rozmrozić i osuszyć, piekarnik nagrzać do 250 st. C; pstrągi opłukać, osuszyć, skropić sokiem z cytryny; zrobić kilka nacięć nożem na jednym boku, następnie doprawić solą, pieprzem; każdego pstrąga posypać szczyptą rozmarynu i natrzeć  oliwą, do środka włożyć po 1 nieobranym ząbku czosnku oraz po 1 plasterku cytryny; położyć na blaszce wyłożonej papierem  do pieczenia, ponacinaną stroną do góry; rozmrożone warzywa włożyć do miseczki, doprawić solą, pieprzem, łyżką oliwy i  wymieszać; wyłożyć na blaszkę obok ryb; w miseczce roztopić masło z dodatkiem posiekanej papryczki chili, posiekanej  natki pietruszki, 1/2 łyżeczki startego czosnku, soli i pieprzu; powstałą mieszanką polać pstrągi i warzywa, zostawiając ok.  1/3 na koniec, do podania; wstawić blachę do piekarnika i piec ok. 30 minut; podawać np. z ugotowanym ryżem polanym  pozostałym masełkiem chili (polać ryby i ryż).

 

Śledzie z grzybami i cebulką

Składniki:

  • 4 filety śledziowe a’la Matjas,
  • 1 duża cebula,
  • 4-5 suszonych grzybów,
  • ok. 50 ml oleju,                
  • 1 płaska łyżka koncentratu pomidorowego,
  • 2 łyżki octu,
  • 2 ziarenka jałowca,
  • 2 ziarenka ziela angielskiego,
  • 1 liść laurowy,
  • 1/4 łyżeczki pieprzu,
  • szczypta cukru

Wykonanie:    

grzyby zalać gorącą wodą, odstawić na kilka godzin, a najlepiej na całą noc; filety śledziowe opłukać lub jeśli są słone,  namaczać w wodzie ok. 30 minut –  w razie potrzeby wymienić wodę i ponownie odstawić; cebulę obrać, przekroić na pół,  pokroić w piórka; grzyby odsączyć (wodę zostawić), pokroić w paski; na patelni rozgrzać olej, wrzucić cebulę, podsmażać,  aż  się zeszkli;  dodać liść laurowy, ziele angielskie, owoce jałowca oraz grzyby, wymieszać, chwilę smażyć; wlać ocet i 1/2  szklanki wody pozostałej po namaczaniu grzybów, dołożyć koncentrat pomidorowy i szczyptę cukru; smażyć 5 minut;  doprawić pieprzem, odstawić do wystygnięcia; śledzie pokroić w mniejsze kawałeczki, wymieszać z grzybami i cebulą.   Przełożyć do słoika, zakręcić, odstawić w zimne miejsce; śledzie najlepiej smakują na drugi lub trzeci dzień; podawać  z chrupiącym pieczywem.

Dania postne nie muszą być niesmaczne - nasze propozycje z pewnością przypadną Wam do gustu.

 

Edyta Kijak

Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO