KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Pszenica makaronowa - co warto o niej wiedzieć?

Opublikowano 22.03.2020 r.
Pszenica durum (łac. Triticium durum) jest wyodrębnionym gatunkiem spośród innych gatunków pszenic ze względu na swoje specyficzne cechy. Przyjrzyjmy się jej bliżej.

Ziarniaki pszenicy durum, w porównaniu do pszenicy zwyczajnej, są szkliste i bardzo twarde, a dzięki wytwarzanej w bielmie luteinie przybierają kolor bursztynowożółty. Zawierają również więcej glutenu, dzięki czemu po przetworzeniu idealnie nadają się do produkcji makaronu o naturalnym, bursztynowym kolorze. Dzięki tym właściwościom nazywa się ją pszenicą makaronową.

W wyniku obróbki i przemiału ziaren uzyskuje się semolinę, drobną kaszkę o cennych właściwościach prozdrowotnych, wykorzystywaną w przemysłowej produkcji kuskusu i właśnie makaronów (penne, spaghetti). Charakteryzują się one dobrą jakością i konsystencją, bez konserwantów i sztucznych barwników, a w czasie gotowania utrzymują zwartą fakturę, nie sklejają się, nie pochłaniają dużo wody i pozostają al dente. Wykorzystuje się je w różnych typach diet, gdyż nie tylko są smaczne, ale  także pomagają utrzymać prawidłową masę ciała. Skrobia zawarta w semolinie uwalnia się powoli, co pozwala na zachowanie sytości przez dłuższy czas i dodatkowo zapewnia stały poziom energii. Dieta z jej udziałem będzie znacznie zdrowsza od opartej na makaronach tradycyjnych.

Semolina to źródło witamin:
• witamina B1 (tiamina) – wpływa na funkcje układu nerwowego, mięśni i serca
• witamina B2 (ryboflawina) – wpływa na prawidłowy proces widzenia, funkcjonowanie układu nerwowego i zapobiega  niedokrwistości
• witamina B3 (niacyna, PP) – bierze udział w prawidłowej pracy mózgu, układu nerwowego, w syntezie hormonów
• witamina B5 (kwas pantotenowy) – wpływa na przemiany białkowo-tłuszczowe, obniża stężenie cholesterolu, chroni przed infekcjami
• witamina B6 (pirydoksyna) – bierze udział w produkcji hemoglobiny, wpływa na prawidłowe ciśnienie krwi i funkcjonowanie układu nerwowego oraz podnosi odporność organizmu
• witamina B9 (foliany, kwas foliowy) – potrzebna do procesu syntezy kwasów nukleinowych, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu krwiotwórczego, nerwowego i sercowo-naczyniowego i minerałów:
• fosfor – bierze udział w mineralizacji kości i zębów, przemianach tłuszczu i węglowodanów
• miedź – wpływa na przesyłanie impulsów nerwowych, zwiększa odporność organizmu, bierze udział w syntezie hemoglobiny i pracy mózgu
• żelazo – zapobiega niedokrwistości (anemii)
• magnez – bierze udział w przemianie materii, poprawia czynności układów: mięśniowego, kostno-stawowego, oddechowego, sercowo-naczyniowego i krwiotwórczego, poprawia stan psychiczny
• cynk – jest ważny dla skóry, włosów i paznokci, wspomaga leczenie reumatyzmu, reguluje pracę organów wewnętrznych i układu krążenia
• potas – poprawia funkcjonowanie nerek, wydzielanie insuliny, obniża ciśnienie krwi, zwiększa sprawność umysłową.

Dzięki tym właściwościom śmiało możemy włączyć semolinę do naszego menu i wykorzystać w kuchni do sporządzania ciast, bułeczek, naleśników, omletów, ciasta na pizzę, owsianek śniadaniowych oraz do zagęszczania sosów i zup, rezygnując choć w części z suplementów diety. Można ją kupić w marketach i sklepach ze zdrową żywnością. Dostępne są też wyroby produkowane na bazie semoliny, głównie makarony, choć w większości pochodzą z importu.

Pszenicę makaronową uprawia się na terenach o suchym klimacie, gorącym dniu i chłodnej nocy, głównie w południowej Europie, Afryce Północnej, Turcji, Syrii, Północnej Dakocie w USA czy Kanadzie.

W Polsce przed II wojną światową, głównie na Kresach Wschodnich, uprawiano odmiany jare pszenicy twardej: puławska twarda i hela. W okresie powojennym produkcja makaronów oparta była o pszenicę importowaną, ale w ostatnich latach program hodowli pszenicy zwyczajnej poszerzono o pszenicę twardą ozimą i jarą. Zajmuje się tym Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR, której udało się wyhodować pierwszą w Polsce odmianę jarą, przystosowaną do warunków naszego klimatu – SMH87.

Jej charakterystyczne cechy to:
• zabiegi uprawowe i plonowanie na poziomie pszenicy zwyczajnej
• odporna na suszę w okresie dojrzewania (czerwiec – sierpień)
• doskonale nadaje się do produkcji makaronu
• termin kłoszenia średnio wczesny 162 dni; 2 dni przed odmianami zwyczajnym
• wysokość roślin – 80-85 cm
• odporność na wyleganie i porastanie wysoka
• średnia masa tysiąca ziaren – powyżej 40 gramów
• średnia reakcja na zakwaszenie gleb
• wymagania glebowe duże
• odmiana oścista, doskonale nadaje się w rejonach występowania i żerowania zwierzyny leśnej
• duża zawartość białka w ziarnie – 15,4-15,8%
• zawartość glutenu – 32,5%
• szklistość ziarna – 91,8%
• zawartość barwnika żółtego – 5,9 ppm
• wysoka i bardzo wysoka odporność na choroby grzybowe
• jak najwcześniejszy siew wiosenny, 450-550 ziaren kiełkujących na m2
• nawożenie azotowe 60-120 kg w 2 dawkach, fosforowe 30-80 kg, a potasowe 40-100 kg/ha
• szerokie zastosowanie ziarna – semolina, mąka, kuskus.

Hodowla Roślin Smolice ma w swoim dorobku jeszcze dwie odmiany ozime pszenicy twardej durum – ceres, zarejestrowaną w 2017 roku i SM Metis wpisaną do rejestru odmian COBORU w 2019 roku.

Produkty z pszenicy twardej są znane i mają wielu amatorów. Czy znajdą się również zwolennicy jej uprawy. Może warto spróbować?

 
Anna Guzek
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO