KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Grandarosa - nowa polska odmiana truskawki do uprawy towarowej i amatorskiej

Opublikowano 16.02.2020 r.
W Polsce truskawka należy do grupy najważniejszych gatunków roślin jagodowych. Pozycję swoją zawdzięcza takim walorom owoców, jak: doskonały smak, duża wartość odżywcza i prozdrowotna oraz ich przydatność do różnych sposobów zagospodarowania. Jedną z najnowszych odmian truskawki, która w ocenie polskich producentów bardzo dobrze sprawdza się na plantacjach towarowych, jak i w obrocie owocami, jest Grandarosa.

Truskawka należy do grupy najważniejszych gatunków roślin jagodowych. Pozycję swoją zawdzięcza takim walorom owoców, jak: doskonały smak, duża wartość odżywcza i prozdrowotna oraz ich przydatność do różnych sposobów zagospodarowania. Z agrotechnicznego punku widzenia ważne cechy to także: stosunkowo małe wymagania glebowo-klimatyczne roślin, względna łatwość uprawy, zarówno w produkcji tradycyjnej, jak i sterowanej (na przyspieszony i opóźniony zbiór owoców). Liczy się także szybki zwrot nakładów poniesionych na założenie plantacji. Dlatego Polska była i ciągle jest dużym, europejskim producentem truskawek. W ostatnich latach co roku w naszym kraju zbiera się około 200 tys. ton tych owoców.

Są wprawdzie lata, kiedy na skutek mniej korzystnych warunków pogodowych zbiory są niższe (jak w roku 2019 – 175 tys. ton). Przez wiele lat Polska była znana jako wielki producent truskawek przeznaczanych dla przemysłu przetwórczego i zamrażalniczego. Było to możliwe dzięki uprawie niemieckiej odmiany Senga Sengana. Sprowadzono ją do Polski w połowie lat 60. ubiegłego wieku. Bardzo szybko rozpowszechniła się i do końca tamtego wieku dominowała w uprawie towarowej. Jednakże rosnące koszty produkcji z jednej strony i wzrost zainteresowania konsumentów wysokiej jakości owocami deserowymi z drugiej zmusiły producentów truskawek do wdrażania do uprawy nowych, typowo deserowych odmian. Szybko przekonali się, że produkcja dobrej jakości deserowych truskawek daje większe możliwości uprawowe i łatwiejszy zbyt owoców po korzystnych cenach. Wobec braku krajowych odmian deserowych, producenci truskawek zaczęli uprawiać odmiany zachodnioeuropejskie i amerykańskie. Jednakże, odmiany te, mimo że na ogół wytwarzają dobrej jakości owoce, w Polsce, w większości okazały się zawodne w produkcji.

Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom polskich producentów truskawek, Instytut Ogrodnictwa (do roku 2010 był to Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa) w Skierniewicach włączył się do prac hodowlanych nad otrzymaniem polskich odmian deserowych. Ich efektem jest wyhodowanie i wpisanie do polskiego rejestru odmian roślin sadowniczych, takich odmian deserowych: Hokent, Granat, Grandarosa, Marduk, Markat, Pink Rosa i Panvik. Wpisanie nowej odmiany do rejestru odmian musi zostać poprzedzone wykonaniem wielu badań, które pozwalają na pełne poznanie wartości produkcyjnej odmiany. Jedną z najnowszych odmian truskawki, która w ocenie polskich producentów bardzo dobrze sprawdza się na plantacjach towarowych, jak i w obrocie owocami, jest Grandarosa, wpisana do polskiego rejestru odmian w roku 2015. Oznacza to, że może ona oficjalnie być przedmiotem obrotu w naszym kraju. 

Badania hodowlane nad otrzymaniem Grandarosy trwały wiele lat. Powstała ona z rozmnożenia pojedynczej siewki (pojedynka), wyselekcjonowanej z populacji kilkuset siewek, wyprodukowanych z nasion otrzymanych ze skrzyżowania dwóch znanych odmian truskawki – Granda (jako odmiana mateczna) i Camarosa (jako odmiana ojcowska). Granda jest odmianą włoską.

Wyselekcjonowano ją w roku 1991, a do produkcji we Włoszech wprowadzono roku 1999. W jej rodowodzie (50% udziału) występuje odmiana Marmolada, uprawiana także w Polsce i znana z wielu zalet produkcyjnych. We Włoszech Granda była uznawana za odmianę o średniej porze dojrzewania, bardzo plenną, wytwarzającą bardzo duże i duże owoce, stożkowate, lekko nieregularne, o pomarańczowoczerwonej barwie skórki z silnym połyskiem, jędrne, aromatyczne i słodkie.

Amerykańską Camarosę wyselekcjonowano na Uniwersytecie Kalifornijskim w roku 1989; do uprawy towarowej wprowadzono w roku 1992. W jej rodowodzie (50% udziału) występuje inna odmiana kalifornijska o nazwie Douglas. Camarosa przez wiele lat była bardzo powszechnie uprawiana w rejonach o ciepłym klimacie, jak: Kalifornia, południowa Hiszpania, południowe Włochy, Chile, Egipt czy Maroko, i do dziś ciągle sadzi się ją tam na znaczną skalę produkcyjną. Uznawana jest za średnio wczesną, plenną, wytwarza owoce duże, jasnoczerwone z lekkim połyskiem, cylindryczne nieregularne, bardzo jędrne i bardzo słodkie.

Grandarosa łączy nie tylko nazwy obu odmian rodzicielskich, ale także ich cechy produkcyjne. Jest odmianą plenną, o średnio wczesnej porze dojrzewania atrakcyjnych, przyciągających wzrok owoców.

Są one duże i bardzo duże, stożkowate i szerokostożkowate, pomarańczowoczerwone, równomiernie wybarwione, o bardzo silnym połysku, aromatyczne, słodkie i bardzo smaczne. Badania laboratoryjne potwierdziły wysoką w nich zawartość cukrów rozpuszczalnych i witaminy C oraz znaczną związków fenolowych, mających duże znaczenie w profilaktyce antynowotworowej.

Ponadto są wyjątkowo jędrne, mało podatne na gnicie i wytrzymałe na odgniecenia. Według opinii plantatorów, mają wysoką trwałość, dobrze znoszą transport nawet na znaczne odległości, także poza granice naszego kraju.

Rośliny odmiany Grandarosa są dostatecznie wytrzymałe na niskie ujemne temperatury, nie są podatne na takie choroby liści, jak: biała i czerwona plamistość oraz mącznik prawdziwy truskawki, a także są mało podatne na wertycyliozę (doglebową chorobę grzybową systemu korzeniowego). Dlatego można uznać ją za przydatną do uprawy ekologicznej.

Truskawka ta jest uprawiana w Polsce już na znaczną skalę. Dotychczasowe doświadczenia producentów są bardzo pozytywne i dlatego jest duże zainteresowanie zakupem sadzonek i zakładaniem plantacji. Pozytywne opinie producentów truskawek o odmianie przyczyniły się do przyznania przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w roku 2019 zespołowi hodowców tej odmiany, nagrody za wyhodowanie i wdrożenie do uprawy w Polsce odmiany truskawki Grandarosa.

Trzeba jednak wiedzieć, że Grandarosa jest objęta ochroną prawną na terenie całej Unii Europejskiej. Nielegalne jej rozmnażanie, zarówno w celach zarobkowych, jak i dla powiększenia własnej plantacji produkcyjnej jest naruszeniem prawa i grozi konsekwencjami prawnymi (Rozporządzenie Rady WE nr 2100/94 z 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (DzU WE L 227 z 1.09.1994; ze zm.). Ochronie prawnej podlegają nie tylko rośliny, ale także owoce pochodzące z plantacji odmian chronionych wyłącznym prawem. Oznacza to, że producenci truskawek, którzy nie mogą udokumentować legalności pochodzenia sadzonek użytych do założenia plantacji produkcyjnej tej odmiany, mogą być narażeni na konsekwencje z tytułu naruszenia prawa o ochronie prawnej odmian. Jedynie więc przestrzeganie obowiązującego prawa, zarówno przez producentów sadzonek, jak i owoców odmiany Grandarosa pozwoli im ustrzec się przed grożącymi konsekwencjami prawnymi.

Producenci zainteresowani uprawą Grandarosy powinni nabywać sadzonki wyłącznie u tych podmiotów, które mają licencję naszego instytutu. Pozwoli im to uzyskać materiał o gwarantowanej zdrowotności i tożsamości odmianowej oraz uchroni przed ewentualnymi konsekwencjami prawnymi.

Wykaz podmiotów (licencjobiorców) mających prawo do rozmnażania i rozpowszechniania sadzonek odmiany Grandarosa znajduje się na stronie internetowej Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach (www.inhort.pl).

 

 
dr hab. Agnieszka Jasny, prof. dr hab Edward Żurawicz, mgr Jolanta Kubik, Krzysztof Pęzik
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO