KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Uprawa czosnku ozimego - jakie odmiany wybrać?

Opublikowano 31.08.2021 r.
Jesień to pora kiedy należy zająć się warzywami cebulowymi, które nie są roślinami wieloletnimi, a uprawiamy je na przezimowanie. Wiodącym z nich jest czosnek ozimy. Jakie odmiany wybrać? 

Czosnek sadzimy od połowy października do połowy listopada. Przed nastaniem zimy musi się dobrze ukorzenić ale nie powinien wydać liści. Uprawa czosnku ozimego to:

  • wcześniejszy plon – czosnek ozimy zbiera się 3-4 tygodnie wcześniej niż czosnek jary (posadzony wiosną)
  • zdrowsze cebulki – w amatorskich warunkach, trudno przechować ząbki czosnku do sadzenia aż do wiosny.

Do uprawy ozimej polecane są odmiany tzw. strzałkujące (wytwarzające pęd kwiatostanowy z cebulkami powietrznymi), zwane są również twardołodygowymi. 

Odmiany ozime odznaczają się silnym wzrostem dzięki czemu można uzyskać wyższy plon. Rośliny o silnym wzroście wymagają ogławiania – czyli usunięcia pędu kwiatostanowego jak najszybciej po jego wytworzeniu, jego pozostawienie może doprowadzić do redukcji plonu o ok. ¼.

Polecane odmiany to:

  • HARNAŚ – wczesna o dużej ilości ząbków (8-13), masa główki 60-80 g, łuska na ząbkach fioletowa, ściśle przylegająca do ząbków a na główce szara. Odmiana polecana do bezpośredniego i do przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego. Plon ogólny wysoki.
  • ARKUS – średnio-wczesna, dojrzewa ok. 7 dni później niż odmiana Harnaś. Masa główki 50-60 g, 4-7 dużych ząbków w główce. Łuska na ząbkach fioletowo- brązowa, na główce białofioletowa do szarej z żyłkami. Wytwarza dużą liczbę cebulek powietrznych. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia i do przemysłu farmaceutycznego. Plon ogólny wysoki. Cechuje się długą przydatnością do spożycia.
  • ORNAK – średnio-późna o dużej masie ząbków i największych główkach. Masa główki 60-100 g, 4-8 ząbków w główce. Łuska na ząbkach biała z fioletowymi żyłkami, na główce biała. Odmiana odpowiednia w polskiej kuchni, bez palącego smaku.
  • MEGA – średnio-wczesna o dużej masie ząbków i wysokiej zawartości substancji czynnej. Polecana dla przemysłu farmaceutycznego, spożywczego spożywczego i do bezpośredniego spożycia. Masa główki 40-50 g, 3-5 ząbków w główce. Łuska na ząbkach jasnofioletowo, na główce biało-fioletowa. Ceniona za ostry smak.
  • CEVES – wczesna, plenna, polecana do uprawy jako nowalijka, przydatna także do użytku letnio-jesiennego. Główki mają średnią wielkość. Łuska na ząbkach różowo-beżowa, na główce biało-fioletowa. Odmiana o dużej odporności na choroby.
  • HUZAR – odmiana „bezstrzałkowa” (nie wytwarza pędu kwiatostanowego) Masa główki 50-70 g, 12-20 ząbków w główce. Łuska na ząbkach jasnofioletowo, na główce biało-fioletowa. Charakteryzująca się silnie przylegającą łuską. Przeznaczona do bezpośredniego spożycia oraz na potrzeby przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego.
  • ORLIK – średnio późna, ma główki średnie osłonięte niepękającą szarą łuską z żyłkami, 8-9 ząbków w główce o fioletowych lub jasno brązowych łuskach. Tworzy dużo małych cebulek powietrznych, tolerancyjna na niesprzyjające warunki zewnętrzne. Odmiana przeznaczona do bezpośredniego spożycia i dla przetwórstwa
  • ZAWART – wczesna lub średnio wczesna, zawiązuje mało cebulek powietrznych, posiada duże główki o dużych ząbkach (5-7 szt.)

Ze względu na to, że importowany czosnek konsumpcyjny (głównie z Chin), nie jest on przystosowany do naszych warunków klimatycznych, jego ząbków nie należy przeznaczać do sadzenia. Ziemia pod uprawę czosnku wymaga bardzo starannego przygotowania. Powinna mieć spulchnioną wierzchnią warstwę do głębokości ok. 5 cm wolna od brył, kamieni i reszek roślin i obornika. Zaleca się uprawiać czosnek na glebach lżejszych, w pierwszym lub drugim roku po nawożeniu obornikiem. Czosnek wymaga prawidłowego zmianowania: po sobie ani po innych warzywach cebulowatych, na tym samym polu nie można uprawiać częściej niż co 4 lata.

Rośliny zalecane jako przedplon to: kapusta, kalafior, rzodkiew, rzodkiewka, rzepa, ogórek, dynia, melon, groch, fasola, wyka, peluszka, łubin, pomidor, marchew, buraki, sałata, pszenica, jęczmień, żyto, kukurydza, facelia facelia.

Rośliny niezalecane: cebula, por, siedmiolatka, czosnek, owies, ziemniak, pietruszka, seler, bób, bobik, koniczyna, lucerna.

Optymalny odczyn gleby powinien wynosić 6,5-7 pH. Gleby o niższym odczynie należy zwapnować stosując wapno węglanowe. Sadzić należy duże i średnie główki i ząbki zwracając uwagę na ich zdrowotność oraz aby nie były uszkodzone.

Czosnek przed sadzeniem warto zaprawiać na mokro przeciwko chorobom grzybowym (szczególnie szara pleśń i zgnilizna twardzikowa) mocząc ząbki przez 30 minut w Zaprawie Nasiennej T7 5 DS/WS w ilości 2-4g/1 kg ząbków.

Sadzi się je spiczastym końcem do góry (piętka na dole) na głębokości ok. 4–8 cm, w rozstawie 7–15 cm. Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie czosnku to głównie odchwaszczanie. Czosnek ma duże wymagania wodne, a chwasty konkurują o wodę szczególnie w czasie suszy.

Czosnek ozimy jest już przed zimą narażony na zachwaszczenie (m.in. gwiazdnica pospolita) a taki jest słabszy i mniej odporny na przemarzanie. Ważnym zabiegiem wpływającym na wielkość plonu jest usuwanie pędów kwiatowych.

Termin zbioru ma decydujący wpływ na jakość plonu i przydatność czosnku do przechowywania.

Zbiór czosnku niewytwarzającego pędów kwiatostanowych przeprowadza się, gdy ponad 50% roślin załamie szczypior, natomiast wytwarzających pędy kwiatostanowe – gdy pęka pierwsza zewnętrzna łuska na główkach i 4 liście (licząc od dołu rośliny) są żółte.

Główki po wykopaniu powinny być okryte 3–5 łuskami. Czosnek do długiego przechowywania wymaga temperatury ok. 0°C i 65–70% wilgotności względnej. Warunki w Polsce sprzyjają rozwojowi czosnku, a cena tego cennego gatunku jest stosunkowo wysoka. Oprócz tego popyt na czosnek wzrasta, a krajowa produkcja jest niewystarczająca. Nawet amatorsko, warto ją wspomóc.

 Źródło: Metodyka Integrowanej Produkcji Czosnku 2016, Katalog odmian „Polan

kontakt1.jpg
Karina Krasoń 
Artykuł opracowany we współpracy ze specjalistami ze Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO