Czynne i bierne prawo wyborcze - o co chodzi?

Istnieją dwa rodzaje prawa wyborczego – bierne oraz czynne.

Pierwsze z nich - to prawo do kandydowania do różnych organów państwowych, tak zwane prawo wybieralności. Drugie - to prawo przysługujące obywatelom, które zapewnia im możliwość udziału w głosowaniu i oddania głosu na swojego kandydata do organów przedstawicielskich państwa, do organów samorządu terytorialnego bądź w referendum.

Czynne prawo wyborcze ma:

w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej:

• obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;

w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej

• obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego:

• rady gminy - obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,
• rady powiatu i sejmiku województwa - obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa;
• w wyborach wójta w danej gminie - osoba mająca prawo wybierania do rady tej gminy.

Natomiast bierne prawo wyborcze ma:

• w wyborach do Sejmu - obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat;
• w wyborach do Senatu - obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat; w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej - obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu;
• w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej - osoba mająca prawo wybierania w tych wyborach, która najpóźniej w dniu głosowania kończy 21 lat, i od co najmniej 5 lat stale zamieszkuje w Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
• w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego - osoba mająca prawo wybierania tych organów;
• w wyborach wójta - obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

Prawo wybieralności nie przysługuje osobie:

• która została skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicz-nego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
• wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Zgodnie z tym przepisem - wydając orzeczenie stwierdzające fakt złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, sąd orzeka utratę prawa wybieralności w wyborach do Sejmu, Senatu i Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach powszechnych organu i członka organu jednostki samorządu terytorialnego oraz organu jednostki pomocniczej jednostki samorządu terytorialnego, której obowiązek utworzenia wynika z ustawy, na okres od 3 do 10 lat.

Według danych z Państwowej Komisji Wyborczej frekwencja w wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym roku wyniosła 45,68 procent. Pamiętajmy, zwłaszcza młodzi ludzie, wśród których frekwencja jest najniższa, że głosując mamy realny wpływ na to, w jakim kraju będziemy żyć.

Karolina Geilke  Artykuł opracowany we współpracy ze specjalistami ze lšskiego Orodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj