Jak ograniczyć stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej?
Aby skutecznie zmniejszyć ryzyko oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, przy uwzględnieniu lekooporności i odporności krzyżowej, stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej musi pociągać za sobą ogólne ograniczenie ich stosowania.
Najlepszym sposobem na osiągnięcie zmniejszenia i ograniczenia w stosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych jest w pierwszej kolejności zapobieganie zakażeniom.
Zmniejszenie liczby zakażeń powoduje ograniczenie konieczności stosowania leczenia. Takie podejście do ograniczenia w stosowaniu środków przeciwdrobnoustrojowych znajduje poparcie w nowej strategii w zakresie zdrowia zwierząt.
Zgodnie z tą strategią powinniśmy dążyć do tego, aby tak utrzymywać zwierzęta, żeby jak najmniej chorowały, a najlepiej wdrożyć zasadę: lepiej zapobiegać – niż leczyć.
Zmniejszenie zachorowalności na choroby zwierząt i zakażenia zoonotyczne powinno również ograniczyć konieczność stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych. Cel polegający na ograniczeniu stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych jest także zgodny z celami realizowanymi w zakresie dobrostanu zwierząt dotyczącymi między innymi zmniejszenia gęstości populacji zwierząt gospodarskich. Prawdopodobnie stanowi to główny czynnik ryzyka w przypadku pojawienia się i rozprzestrzeniania zakażeń, które wymagają zastosowania antybiotyków w celu zmniejszenia cierpienia chorych zwierząt.
W celu ograniczenia stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych należy wdrożyć i przestrzegać następujące procedury:
- wdrożenie środków w zakresie higieny i środków na rzecz bezpieczeństwa biologicznego (w tym środków mających na celu zapobieganie przedostawaniu się zakażeń), takich jak: stosowanie oddzielnych ubrań i butów do poszczególnych obiektów, w których są utrzymywane zwierzęta;
- ograniczanie dostępu;
- zamontowanie blisko miejsca pracy urządzeń do mycia i dezynfekcji rąk (z mydłem w płynie, ciepłą i zimną wodą);
- zapewnianie szybkiego usuwania martwych zwierząt i zapobieganie dostępowi do nich;
- zastosowanie w każdym gospodarstwie systemu pełne – puste;
- przestrzeganie ścisłego harmonogramu mycia i dezynfekcji oraz przeprowadzanie regularnych kontroli w zakresie dezynfekcji;
- sporządzenie jednoznacznych protokołów w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym, kontroli zakażeń i higieny oraz udostępnianie ich gospodarstwom rolnym;
- udoskonalenie systemów hodowli dzięki zapewnieniu odpowiednich pomieszczeń, wentylacji i warunków środowiskowych dla zwierząt oraz odpowiednich i czystych pomieszczeń do transportu (np. miejsc postoju i pojazdów);
- stworzenie zintegrowanych systemów hodowli, które pozwolą na uniknięcie konieczności kupowania i mieszania populacji zwierząt o nieznanym statusie zdrowotnym;
- unikanie stresujących sytuacji, które mogą osłabić układ odpornościowy zwierząt i sprawić, że będą one bardziej podatne na zakażenia, np. ograniczenie transportu zwierząt, skrócenie czasu trwania transportu oraz zapewnienie przestrzegania zalecanej gęstości populacji zwierząt (tj. unikanie nadmiernego zagęszczenia);
- wdrażanie innych rodzajów leczenia zootechnicznego mających na celu ograniczenie występowania chorób i stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych;
- wprowadzanie planów ochrony zdrowia dla poszczególnych stad w celu stałej stopniowej poprawy zdrowia stada oraz unikanie programów działań w zakresie zdrowia, w ramach których zwierzęta systematycznie poddawane są działaniu środków przeciwdrobnoustrojowych w celach profilaktycznych;
- wdrażanie programów mających na celu zwalczanie określonych chorób zwierząt (zarówno wirusowych, jak i bakteryjnych) za pomocą szczepień;
- stosowanie potwierdzonych naukowo, skutecznych i bezpiecznych alternatyw dla środków przeciwdrobnoustrojowych;
- stosowanie jedynie bezpiecznej paszy i wody o wysokiej jakości;
- zapewnianie środków zachęty dla rolników mających na celu skłonienie ich do przyjęcia skutecznych środków profilaktycznych, poprawy norm w zakresie zdrowia i dobrostanu zwierząt oraz monitorowania patogenów i ich wrażliwości na poziomie stada.
Ostatecznym celem tych działań jest zapewnienie szeroko rozumianej bioasekuracji w stadach, czyli wdrożenie takich rozwiązań, które ograniczą przedostawanie się do gospodarstw bakterii, wirusów czy pasożytów. Prowadzona na odpowiednim poziomie bioasekuracja wpływa na podniesienie bezpieczeństwa produkowanej żywności, poprawia dochodowość gospodarstw, a także pozwala ograniczyć zużycie środków przeciwdrobnoustrojowych.
Fot. M. Rząsa
Stanisław Piątkowski
Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|