Magnez decyduje o plonach

Jeżeli sezon wegetacyjny charakteryzuje się obfitymi opadami wiosną, magnez najczęściej ulega przemieszczeniu (wypłukaniu) do głębszych warstw profilu glebowego. W efekcie obserwuje się niedobór tego składnika dla roślin, który widoczny jest bardzo często po intensywnych opadach, oraz na glebach lekkich o małej zawartości próchnicy. Niejednokrotnie gleby lekkie dodatkowo charakteryzują się – obok małej żyzności – kwaśnym odczynem. Ograniczenia w pobraniu magnezu na glebach o pH poniżej 6,5 redukują w znacznym stopniu plonowanie roślin. 

Magnez przyswajany jest przez rośliny już od momentu kiełkowania do końca okresu wegetacji. Właściwe jego pobranie uzależnione jest od zasobności gleby w przyswajalne dla roślin jego formy, jak również od obecności w glebie zarówno wapnia, jak i potasu.

Jak pokazują doświadczenia naukowe, nawet jeżeli rośliny nie zdradzają widocznych objawów niedoboru magnezu, to i tak widoczna jest wysoka efektywność nawożenia tym składnikiem. Przy bardzo dużych niedoborach tego składnika w glebie pierwsze objawy pojawiają się na liściach starszych, a później widoczne są także na młodszych. U roślin jednoliściennych z objawami niedoboru magnezu zaobserwować można charakterystyczne marmurkowate plamy na liściach, zwłaszcza w obrębie nerwów, często określane w literaturze jako tzw. pasiastość liści; liście zbóż z kolei stają się prążkowane i bardziej chlorotyczne; u roślin dwuliściennych charakterystyczne są widoczne na liściach plamy przybierające barwę pomarańczową i dlatego często objawy te określane są jako tygrysowatość liści.

Na liściach ziemniaków z niedoborem magnezu pojawiają się czarne plamy, następnie ograniczony zostaje proces zawiązywania bulw pod krzakiem. Z uwagi na duże podobieństwo często bywają mylone z objawami zarazy lub alternariozy. W rzepaku pojawiają się na starszych liściach przebarwienia koloru żółtego lub czerwonopurpurowe, podczas gdy łodyga nadal pozostaje zielona. Roślinami wskaźnikowymi, które objawy niedoboru magnezu wskazują już przy niewielkim jego wyczerpaniu z gleby są zboża.

Najlepszym wskaźnikiem oceny zasobności gleby w przyswajalny magnez jest jej analiza chemiczna oraz sprawdzenie wyników próbek z liczbami granicznymi, które różnią się w zależności od jej kategorii agronomicznej. Pamiętać należy, że im cięższa gleba, tym wyższe są liczby graniczne przy tej samej klasie zawartości przyswajalne- go magnezu.

Inną metodą – często praktykowaną przez rolników – pozwalającą szybko ocenić skalę braku magnezu w gospodarstwie, jest ocena wizualna objawów widocznych na roślinach. Jest to metoda nieinwazyjna, jednak wymagająca od rolnika dużego doświadczenia w rozpoznawaniu objawów niedoboru różnych składników pokarmowych u roślin. 

Jeśli rośliny są jasnozielone, a u 15-40% widoczna jest na liściach dolnych paciorkowatość – wówczas mamy do czynienia ze słabym niedoborem magnezu. Jeśli żółknie i zamiera 40-75% roślin – wówczas niedobór oceniamy jako silny. Natomiast bardzo silny niedobór magnezu charakteryzuje się zamieraniem większości roślin i silnym zżółknięciem plantacji. W przypadku zdiagnozowania silnego i bardzo silnego niedoboru magnezu wykluczone jest stosowanie magnezu dolistnie z uwagi na jego niską efektywność. Na glebach o niskim poziomie pH i dających silne objawy niedoboru magnezu, po zbiorach należy koniecznie wysiać nawozy z magnezem – dolomit. Jeżeli nie możemy wykonać wapnowania gleby dolomitem, warto zastosować wiosną kizeryt (25% MgO i 20% S (50% SO3 ), który jest skuteczny niezależnie od pH gleby i można go stosować na wszystkich rodzajach gleb.

Jak pokazuje praktyka, często otrzymujemy wyniki wskazujące na niską zasobność w przyswajalny magnez gleb, które nie wymagają wapnowania. Należy wówczas zastosować magnez w postaci siarczanu magnezu lub nawozów wieloskładnikowych. Zaleca się wtedy 120-160 kg Mg/ha na glebach bardzo lekkich i lekkich; na glebach ciężkich 80-120 kg Mg/ha na okres 2-3 lat zależnie od gatunków uprawianych roślin i intensywności opadów. Regularne stosowanie nawozów wapniowo-magnezowych i magnezowych jest o tyle istotne, że magnez bardzo łatwo ulega wymywaniu z gleby.

Dolistne stosowanie roztworu siarczanu magnezu można wykonać na plantacjach, gdzie widoczne objawy niedoboru magnezu obserwujemy na 15-40% roślin. Szybkie zastosowanie nawożenia dolistnego w takim przypadku poprawi odżywienie roślin i zapobiegnie spadkowi plonu.

Dobrym i jednocześnie tanim źródłem sukcesywnie uwalnianego magnezu są nawozy naturalne. Z zastosowanej dawki 30 ton obornika w pierwszym roku rośliny pobierają około 23 kg/ha magnezu, natomiast z 30 m3 gnojowicy około 13 kg/ha magnezu.

Ocena zasobności gleb mineralnych w przyswajalny magnez w mg Mg na kg gleby