KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Zakiszanie kukurydzy - poradnik dla rolnika

Opublikowano 31.10.2018 r.
Prawidłowo przygotowana kiszonka z kukurydzy jest jedną z najczęściej stosowanych pasz objętościowych dla bydła w okresie jesienno-zimowym. Wpływ na wartość energetyczną tej paszy ma nie tylko termin zbioru kukurydzy, poziom nawożenia czy dobór odmiany, ale także technologia produkcji kiszonki oraz warunki atmosferyczne w okresie wegetacyjnym. 

Kukurydza na kiszonkę

Do uprawy kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę należy dobrać odpowiednie odmiany, zwracając uwagę m.in. na długość okresu wegetacji, typ uziarnienia czy zachowanie zielonej masy do momentu zbioru. Bardzo ważna jest także agrotechnika: gęstość siewu, ochrona roślin, nawożenie. Na jakość paszy wpływają również czynniki od rolnika niezależne: warunki pogodowe, dostępność wody w okresie wegetacyjnym, temperatura powietrza.

Proces kiszenia

Proces kiszenia polega na zakwaszaniu masy roślinnej kwasem mlekowym wytwarzanym przez bakterie w warunkach beztlenowych. Przy odpowiednim stężeniu kwasu mlekowego kiszonka nie psuje się i można ją długo przechowywać. Rozwojowi bakterii fermentacji mlekowej sprzyjają wysoka zawartość cukru, odpowiednia czystość, wilgotność i dokładne rozdrobnienie surowca. Ważne jest także jego staranne ubicie i okrycie w celu szybkiego odcięcia dostępu powietrza.

Zbiór kukurydzy

Najlepszym terminem zbioru kukurydzy na kiszonkę jest osiągnięcie przez ziarno dojrzałości woskowej lub woskowo-szklistej, gdy zawartość suchej masy wynosi 30–35%, w ziarniaku znajduje się dużo skrobi i można go łatwo rozdrobnić. Dla określenia optymalnego terminu zbioru należy przyjrzeć się ziarnu w środkowej części kolby. Gdy na ziarniaku pojawia się charakterystyczny jasny pasek i widoczne są dwa rodzaje skrobi – szklista, zajmująca co najmniej 50% ziarniaka (najlepiej 60–70%) oraz mączysta, można uzyskać najwyższy plon suchej masy z hektara. Opóźnienie terminu zbioru wpływa na pogorszenie jakości kiszonki. Gdy z powodu suszy rośliny kukurydzy przedwcześnie zasychają, należy jak najszybciej przystąpić do zbioru, gdyż przesuszenie utrudnia rozdrobnienie i ubicie surowca. Natomiast przy wcześniejszym zbiorze ziarno może nie być wystarczająco dojrzałe. Lepiej jednak wyprodukować dobrą kiszonkę z wcześniej zebranego materiału o niższej wartości energetycznej niż kiszonkę o wyższej zawartości energii, lecz niechętnie zjadaną przez zwierzęta.

Na jakość zakiszanego materiału można wpłynąć także poprzez regulowanie wysokości koszenia roślin. Przy wyższym cięciu uzyskuje się lepszą jakość kiszonki (materiał roślinny ma większą wartość energetyczną i zawiera mniej włókna), lecz plon zebranej masy jest niższy. Optymalna wysokość koszenia kukurydzy wynosi 20–30 cm.

Duże znaczenie ma też rozdrobnienie kukurydzy. Staranne pocięcie roślin na sieczkę o długości 8–10 mm ułatwi ubijanie zakiszanego surowca. Im materiał jest bardziej wysuszony, tym krótsza powinna być sieczka. Ziarniaki także należy rozgnieść, aby mogły być dobrze wykorzystane przez zwierzęta.

 

Przechowywanie kiszonki

Do przechowywania kiszonki wykorzystywane są różne rodzaje magazynów: pryzmy, płyty kiszonkowe, rękawy foliowe, silosy przejazdowe.

Podczas zwożenia zielonki na pryzmę lub do silosu trzeba ją równomiernie rozrzucać warstwami i od razu dokładnie ubijać. Nie należy na to żałować czasu, gdyż pozostawione resztki powietrza nie tylko przedłużają proces zakiszania, ale i zwiększają straty składników pokarmowych. Słabo ubita kiszonka podczas jej pobierania jest podatna na wtórną fermentację. Powietrze, które czasem gromadzi się w przestworach wewnątrz pryzmy może powodować gnicie, pleśnienie i rozwój szkodliwych drobnoustrojów. Najczęściej do ugniatania używa się ciągników na szerokich kołach.

Duże znaczenie ma także szczelne okrycie kiszonki folią, która odcina dostęp tlenu i chroni pryzmę przed wnikaniem wody opadowej. Folie używane do przykrywania silosów i pryzm są w różnych kolorach. Kolory ciemne stosuje się porą jesienno-zimową, folie jasne – przy sporządzaniu kiszonki w wysokiej temperaturze otoczenia lub gdy ma ona być skarmiana latem następnego roku. Kiszonkę należy odpowiednio dociążyć. Rolnicy najczęściej obkładają folię starymi oponami lub kostkami słomy albo zasypują piaskiem. Proces tworzenia pryzmy kiszonkowej powinien trwać jak najkrócej (najlepiej 1–2, maksymalnie do 3 dni).

Przez cały okres fermentacji trzeba utrzymywać takie same warunki wewnątrz pryzmy, dlatego ważne jest odpowiednie wybieranie kiszonki. Nie należy chwytać jej wybierakiem od dołu, gdyż powoduje to wpuszczenie powietrza do pryzmy i psucie paszy. Najlepszą metodą jest użycie wycinaka, który odcina równy fragment pryzmy. Jednorazowo powinno się wybierać tyle kiszonki, ile potrzeba na pokrycie bieżących potrzeb. Następnie należy dobrze zabezpieczyć to miejsce.

Kiszonka z kukurydzy potrzebuje czasu, aby zaszły w niej wszystkie procesy fermentacyjne, a pH osiągnęło odpowiednio niski poziom. Nadaje się do skarmiania po upływie co najmniej 6–8 tygodni po zamknięciu pryzmy.
Dobrej jakości kiszonka powinna mieć chlebowy, lekko kwaskowy zapach oraz barwę i konsystencję zbliżoną do materiału wyjściowego oraz być wolna od pleśni i zanieczyszczeń.

 

kontakt1.jpg
Mariusz Jasieniecki i Magdalena Łydzińska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO