_llal.jpg)
Zioła w żywieniu zwierząt gospodarskich
Opublikowano 14.05.2021 r.
Wyjątkowe właściwości ziół są wykorzystywane od bardzo dawna w profilaktyce i leczeniu ludzi, a także zwierząt. Zioła są naturalnymi składnikami stosowanymi jako dodatek do pasz poprawiający kondycję oraz zdrowie zwierząt. Sprawdź, czy warto stosować zioła w żywieniu zwierząt.
Zioła naturalnie wzmacniają odporność zwierząt oraz wpływają na zachowanie równowagi mikrobiologicznej układu pokarmowego. Działanie preparatów ziołowych polega na regulowaniu procesów trawiennych, wspomaganiu wydzielania enzymów i żółci oraz wzmacnianiu odporności zwierząt.
Do ziół stosowanych w produkcji zwierzęcej należą, m.in.: czosnek, imbir, pieprz czarny, kolendra, liść laurowy, goździki, rozmaryn, lukrecja, szałwia, pokrzywa, kminek, szafran, tymianek, seler, chrzan, mięta pieprzowa, papryka, anyż, wanilia, cynamon oraz kurkuma.
Ich dobór powinien być dostosowany do określonego gatunku zwierząt, ich wieku i kierunku produkcji. Zwierzęta instynktownie wykorzystują zioła, w których zawarte są naturalne metabolity roślinne, wpływające korzystnie na poprawę stanu zdrowia i strawności pokarmowej. Krowy będące na pastwisku bardzo często zanim przystąpią do zjadania zielonki, szukają pożywienia na miedzach, w zaroślach, pod krzewami, gdzie nie wykonuje się mechanicznej pielęgnacji. Świnie chętnie zjadają pokrzywę, krwawnik pospolity, dziurawiec zwyczajny, rdest ptasi, kłącza perzu, liście mięty pieprzowej oraz owoce jałowca. Dla ptaków nasiona wielu roślin stanowią nie tylko pożywienie, ale również antidotum na pasożyty, takie jak: nicienie, płazińce oraz różnorodne choroby bakteryjne.
Zioła rosnące na użytkach zielonych mogą być wykorzystywane w leczeniu następujących chorób zwierzęcych:
• biegunki – borówka czarna, mięta nawodna
• wzdęcia – kminek pospolity
• nieżyt przewodu pokarmowego – mniszek pospolity, brodawniki, biedrzeniec większy, dziewanny, bodziszek łąkowy
• przeziębienia – podbiał pospolity, babka lancetowata, macierzanka, szałwia łąkowa, przywrotnik pasterski
• zwalczające pasożyty wewnętrzne – wrotycz pospolity, sparceta siewna, złocień pospolity, czosnek łąkowy, bylice, goryczki, tojeść pospolita, ciemierzyce
• stymulujące pracę serca – miłek wiosenny, kozłek lekarski, naparstnice, nostrzyk żółty, serdecznik pospolity
• gojenie się ran – uczep zwisły, uczep trójlistkowy
• wpływające korzystnie na przemianę materii – krwawnik pospolity, krwawnica pospolita, krwiściąg lekarski.
W żywieniu zwierząt gospodarskich stosuje się zazwyczaj zioła w postaci: olejków eterycznych, w formie pojedynczej lub gotowych mieszanek, a także w formie maceratu, naparu lub odwaru oraz preparaty ziołowe. Zioła zawierają, m.in.: białko surowe, związki mineralne. Mają też zdolność pobierania mikroelementów z głębszych warstw gleby, np.: manganu, miedzi, boru. Składniki mineralne wpływają na prawidłowy rozwój zwierząt oraz przyczyniają się do dobrego wykorzystania pasz.
Zioła to również źródło wielu substancji biologicznie czynnych wykazujących szerokie działanie, np.:
- alkaloidy – uśmierzają ból, ale w nadmiernej ilości mogą być toksyczne (mak lekarski)
- flawonoidy – działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych (czosnek, rumianek, kozieradka)
- garbniki – wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwbiegunkowe, zmniejszają przepuszczalność błon śluzowych (rdest ptasi, pięciornik gęsi)
- glikozydy – działają przeczyszczająco, przeciwutleniająco, regulują pracę mięśnia sercowego, wzmacniają ściany naczyń krwionośnych (naparstnica, konwalia, głóg, miłek wiosenny)
- gorycze – pobudzają apetyt, zwiększają wydzielanie soku żołądkowego (mniszek lekarski, dziurawiec zwyczajny, krwawnik pospolity)
- kwasy organiczne – wpływają na przemianę materii, poprawiają trawienie, pobudzają gruczoły ślinowe, trzustkowe i żołądkowe (pokrzywa zwyczajna)
- olejki eteryczne – działają przeciwbakteryjnie, dezynfekująco, żółciopędnie, moczopędnie, wykrztuśnie i uspokajająco (mięta, cytryna, lawenda, sosna)
- pektyny – regulują pracę układu pokarmowego (jabłko, marchew)
- saponiny – pobudzają trawienie; ich negatywnym oddziaływaniem u przeżuwaczy może być wywołanie zmniejszenia napięcia powierzchniowego w żwaczu, powstająca piana, uniemożliwia odbijanie gazów, co może być przyczyną wzdęć (ziele tymianku, kwiaty nagietka).
Podsumowując należy stwierdzić, że zioła są niezbędnym dodatkiem do diety zwierząt gospodarskich, ale nie mogą być traktowane, jako pasza zastępcza. Najlepsze efekty przynosi stosowanie mieszanek ziołowych składających się z wielu roślin. Przy ograniczeniu syntetycznych antybiotyków właśnie zioła mogą stanowić ich alternatywę. W naturalnych warunkach zwierzęta same wybierają sobie zjadane rośliny, lecz w przypadku systemów alkierzowych rolnik musi zadbać o ich dobór. Pamiętajmy, że zioła, często nazywane chwastami, często okazują się bezcennymi lekami.
|
Halina Abramowicz
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach
|
