KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Bakterioza pierścieniowa ziemniaka

Opublikowano 26.03.2019 r.
Przyczyną bakteriozy pierścieniowej ziemniaka są bakterie Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus (Cms), występujące w klimacie umiarkowanym. W warunkach naturalnych bakterie Cms porażają wyłącznie rośliny ziemniaka. Cms nie przeżywa zimy w glebie, ale może przetrwać i zachowywać zjadliwość na sprzętach rolniczych oraz resztkach pożniwnych, a także na samosiewach rosnących na zainfekowanym polu.

Cms najczęściej przenoszone są wraz z zakażonymi sadzeniakami lub przez kontakt bulw porażonych ze zdrowymi. Charakterystycznym objawem ujawniającym się przy silnym porażeniu roślin jest zwijanie się i więdniecie liści z jednej strony łodygi, które stopniowo przebarwiają się i w końcu stają się brunatne i nekrotyczne. Sucha i upalna pogoda sprzyja rozwojowi choroby.

W roślinie bakterie przemieszczają się do łodyg i ogonków liściowych, skąd wnikają do korzeni i dojrzewających bulw. Na przekroju takiej bulwy można dostrzec kremowo-żółte, z czasem ciemniejące przebarwienia (charakterystyczny pierścień). W późniejszych stadiach wiązki przewodzące i ich okolice stają się miękkie (po ściśnięciu bulwy wydostaje się śluz bakteryjny w postaci charakterystycznej serowatej masy). Skórka staje się popękana, co może sprzyjać infekcji wtórnej np. bakteriami powodującymi mokrą zgniliznę. Bakteriozę pierścieniową należy potwierdzić badaniami laboratoryjnymi, ponieważ często jej objawy są maskowane przez inne czynniki.

Zwalczanie bakterii

Bakterioza pierścieniowa jest przyczyną znacznych strat ekonomicznych, głównie dlatego, że jest spowodowana działaniem organizmu kwarantannowego i nie ma skutecznych środków ochrony roślin hamujących rozwój choroby. Urzędowy nadzór nad przestrzeganiem zasad jej ograniczania w Polsce sprawuje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). 
Ziemniaki znajdujące się na obszarze produkcji uznanym za skażony, uznaje się za prawdopodobnie zainfekowane mimo negatywnych wyników badań laboratoryjnych. Bulwy zainfekowane lub prawdopodobnie zainfekowane przeznacza się do konsumpcji lub karmienia zwierząt po wcześniejszym parowaniu. Inną metodą utylizacji porażonych bulw jest ich wywóz na wyznaczone składowisko odpadów, spalenie lub przerób przemysłowy, który nie doprowadzi do rozprzestrzenienia się Cms z resztek pozostałych z przerobu. 

Na polach uznanych za porażone:
– należy niszczyć samosiewy ziemniaków i inne naturalnie występujące rośliny żywicielskie bakterii Cms (np. chwasty pochodzące z rodziny psiankowatych),
– nie wolno uprawiać ziemniaków ani innych roślin stwarzających ryzyko rozprzestrzeniania się bakterii Cms przez trzy sezony wegetacyjne następujące po roku, w którym wykryto skażenie. W czwartym sezonie dopuszcza się uprawę ziemniaków w celach innych niż produkcja sadzeniaków (z dowolnych ziemniaków). W kolejnym sezonie uprawy ziemniaka, przy zachowaniu właściwego płodozmianu, dopuszcza się sadzenie ziemniaków z przeznaczeniem na sadzeniaki, ziemniaki do konsumpcji lub do przetwórstwa przemysłowego. Ziemniaki podlegają obowiązkowej kontroli inspektorów PIORiN, w tym także badaniom laboratoryjnym na obecność bakterii Cms przez okres pięciu lat od stwierdzenia porażenia.

Dotychczas najbardziej skutecznym sposobem ograniczania bakteriozy pierścieniowej jest profilaktyka, której istotnym elementem jest rygorystyczna selekcja zdrowego materiału rozmnożeniowego. Ponieważ krajowi producenci sadzeniaków nie są w stanie zapewnić ich dostatecznej ilości dla wszystkich nasadzeń, proponuje się, aby w jednym gospodarstwie używać materiał kwalifikowany najwyżej trzy sezony z rzędu, a następnie obowiązkowo kontrolować kolejne partie lub zakupić nowe sadzeniaki kwalifikowane.

Do ważnych działań profilaktycznych należy:
- zaprzestanie krojenia bulw przeznaczonych do sadzenia,
- unikanie uszkodzeń mechanicznych ziemniaków podczas zabiegów agrotechnicznych, zbioru, transportu, sortowania, mycia i przechowywania bulw,
- przestrzeganie zasad prawidłowego zmianowania,
- wysadzanie ziemniaków na glebach dobrze zmeliorowanych i przewiewnych,
- obserwacja zdrowotności roślin na plantacji przez producenta.

Mycie i dezynfekcja

Zapewnienie higieny fitosanitarnej jest nieodłącznym elementem dobrej praktyki rolniczej, służącej zapobieganiu rozprzestrzeniania się bakteriozy pierścieniowej. Systematyczne usuwanie resztek roślin oraz gleby z przechowalni, opakowań, maszyn rolniczych i środków transportu jest warunkiem skutecznej eliminacji chorobotwórczego organizmu. Dokładne oczyszczenie powierzchni, poprzedzające dezynfekcję, jest ważne ze względu na niebezpieczeństwo neutralizacji substancji aktywnych zawartych w dezynfektantach przez resztki organiczne.

 

 

kontakt1.jpg
Magda Marcisz
Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie realizuje na obszarach wiejskich województwa śląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO