KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Uprawa kukurydzy w systemie bezorkowym

Opublikowano 22.03.2019 r.
Coraz częściej spotykanym systemem uprawy roli jest uprawa bezorkowa z różnymi wariantami jej wykonania. W metodzie tej stosuje się płytką uprawę, agregatowanie sprzętu lub odstąpienie od niektórych zabiegów aż do całkowitego zaprzestania orki i wprowadzenia uprawy zerowej. W tym przypadku wykonuje się wyłącznie siew rośliny uprawnej. 
 
Warunkiem uprawy bezorkowej jest pozostawienie na polu przez okres zimy resztek pożniwnych lub uprawa międzyplonu. System siewu w mulcz charakteryzuje się tym, iż siew kukurydzy następuje w resztki roślinne międzyplonu. Argumentem przemawiającym za systemem bezorkowym są aspekty ekonomiczno-organizacyjne, do których można zaliczyć, między innymi: mniejszy nakład pracy, niższe zużycie paliwa oraz eksploatacji maszyn, oszczędność czasu. Ważne są również aspekty ekologiczne. Wprowadzając uproszczenia w uprawie ogranicza się erozję gleby, zatrzymuje się wodę oraz zwiększa zawartość substancji organicznej, a resztki pożniwne służą zwierzętom jako pokarm i kryjówka. Obecnie na temat uprawy bezorkowej spotyka się jednak wiele krytycznych opinii. 
 
Wiele doniesień naukowych mówi o tym, iż powodzenie uprawy w systemie bezorkowym jest w dużej mierze zależne od jakości gleby, warunków pogodowych oraz zaplecza technicznego gospodarstwa. Brak spulchniania, szczególnie na glebach cięższych, wpływa na ograniczenie rozwoju masy korzeniowej. Główna jego część rozwija się w górnej warstwie profilu glebowego, przez co pobieranie wody oraz składników pokarmowych z głębszych warstw jest utrudnione. Dodatkowym minusem takiej uprawy jest fakt, iż gleba trudniej się ogrzewa, w skutek czego rośliny wolniej wschodzą i rozwijają się. Dla kiełkujących roślin niekorzystne są nierównomiernie rozłożone resztki pożniwne. Stąd pojawia się konieczność dodatkowego wyposażenia redlic do siewu bezpośredniego w podwójne kroje talerzowe, łapy kultywatora czy noże napędzane wałem odbioru mocy. Zadaniem tych narzędzi jest spulchnianie gleby na głębokość siewu tylko w wąskim rzędzie. Ponadto siewnik w tym przypadku powinien dociskać glebę nad ziarniakami, w taki sposób, aby międzyrzędzia były ciągle nieuprawione i przykryte resztkami pożniwnymi.
 
Innym szczególnie poważnym problemem w uprawie bezorkowej, jest zachwaszczenie. Poprzez zaniechanie mieszania wierzchniej war- stwy ornej nasiona chwastów kumulują się w niej. Szczególnie dużym zagrożeniem są chwasty wieloletnie, zwłaszcza w uprawie kukurydzy w monokulturze. W systemie bezorkowym walka z niepożądanymi gatunkami roślin opiera się głównie na przedwschodowym stosowaniu herbicydów nieselektywnych, w których substancją aktywną jest glifosat. Jednak w przypadku chłodniejszej pogody, kiedy nie wszystkie chwasty wzejdą przed siewem kukurydzy, zabieg ten staje się mniej skuteczny. Powstaje wtedy konieczność dodatkowego stosowania herbicydów powschodowych, co podraża produkcję kukurydzy.
 
Spore problemy w przypadku bezorkowego systemu uprawy sprawia poprawne nawożenie. Stosując tradycyjny sposób odżywiania roślin poprzez umieszczenie nawozu na powierzchni gleby, potrzebne pierwiastki pozostają w górnej części profilu glebowego. Nie są możliwe do pobrania przez rośliny, więc efektywność nawożenia spada. Ponadto może dochodzić do wzrostu zakwaszenia wierzchniej warstwy gleby, co jest rezultatem braku przemieszczania w profilu glebowym pierwiastków. Jest to jedna z głównych przyczyn uzyskiwania niższych plonów niż w przypadku uprawy płużnej. W siewie bezpośrednim zaleca się stosowanie nawożenia rzędowego. W technologii tej nawóz umieszczany jest w warstwie gleby w bezpośrednim otoczeniu korzenia kukurydzy.
 
Liczne badania naukowe poparte praktyką rolniczą mówią o tym, że system bezorkowy nie zawsze jest lepszy pod względem ekonomicznym w stosunku do uprawy płużnej. Oczywiste jest, że pozwala na optymalizację pracy w dużych gospodarstwach i zmniejsza nakłady energii. Z drugiej jednak strony, wymagane są odpowiednie środki produkcji, takie jak: siewnik do siewu bezpośredniego i wykorzystanie optymalnych metod agrotechnicznych.
 
Podsumowując, należy pamiętać o spełnieniu niezbędnych warunków, aby siew bezpośredni przyniósł wymierne korzyści:
użyć specjalnych siewników
wybrać odpowiedni przedplon
zastosować herbicydy niszczące resztki przedplonu i chwasty
siać w glebę dostatecznie uwilgotnioną
wybrać właściwy gatunek rośliny uprawnej.
 
Bezorkową uprawą roli jest również uprawa pasowa, nazywana też Strip-Till. Została ona rozwinięta w uprawie takich roślin jak: kukurydza, buraki czy soja w latach 90. XX wieku w USA, Kanadzie i Australii. Polega na przygotowaniu gleby do siewu jedynie w pasach, a nie na całej powierzchni pola. Przy uprawie pasowej konieczne jest stosowanie dokładnego prowadzenia maszyn z wykorzystaniem globalnego systemu pozycjonowania (GPS). W technologii Strip--Till chronione są gleby narażone na erozję przy jednoczesnym optymalnym przygotowaniu roli pod zasiew. W trakcie siewu materiał umieszcza się dokładnie w środku uprawianego pasa. Bezorkowy system uprawy traktuje się jako technologię alternatywną, stosowaną w dużych gospodarstwach. Powodzenie takich upraw w głównej mierze zależy od wiedzy i umiejętności rolnika.
 
Kukurydza należy do roślin, które coraz częściej w takiej technologii się uprawia. Siejemy ją na polu z pozostawionymi resztkami roślinnymi, czyli w mulcz. Uprawa bezorkowa w przypadku kukurydzy wcale nie jest łatwiejsza od systemu orkowego. W rzeczywistości wymaga więcej uwagi i staranności w doborze zabiegów, a popełnione błędy są trudne do naprawienia. Istnieje bardzo wiele wariantów uproszczonej uprawy roli, różniących się głębokością i intensywnością pracy. Niewłaściwe jest stosowanie takiego uproszczenia, na jakie pozwalają posiadane narzędzia, zamiast dobrania technologii do warunków panujących na polu oraz potrzeb roślin. Bardzo częstym błędem jest znaczne spłycenie uprawy (brona talerzowa, kultywator podorywkowy) na glebach o słabo wykształconej strukturze, niskiej zawartości próchnicy i nadmiernym zagęszczeniu warstwy ornej.

 

 
Zbigniew Sut
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 

Tematy pokrewne:
Orać czy nie?Orać czy nie?

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO