KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Analiza gleby w 10 minut

Opublikowano 16.02.2019 r.
Funkcjonujące na rynku skanery glebowe wykonują badanie jednej próbki w ciągu około 10 minut. Za ich pomocą można określić pH, zawartość makroelementów i materii organicznej, a także pojemność wymiany kationów. Sprawdźmy szczegóły. 

Wadą tradycyjnej metody analizy chemicznej gleby jest jej dość długi czas oczekiwania na wyniki, co jest spowodowane m.in. potrzebą wykonywania skomplikowanej preparatyki. Często występuje jednak potrzeba bardzo szybkiego wykonania analizy, kiedy czas między zbiorem przedplonu a siewem rośliny następczej jest krótki. Taka sytuacja występuje choćby w uprawie rzepaku ozimego. W sukurs oczekiwaniom rolników, którzy chcą szybko wykonać analizę gleby, przychodzą nowe technologie określania zasobności gleby. Nie wymagają one długotrwałego procesu analizy chemicznej w laboratorium. 

Przenośny skaner glebowy

Nowe technologie w zakresie metod fluorescencji rentgenowskiej oraz spektroskopii w bliskiej podczerwieni - NIR (ang. near infrared) znalazły zastosowanie m.in. w analizach składu chemicznego gleby. Skrócenie czasu analizy i miniaturyzacja urządzeń wykonujących pomiary sprawia, że możemy je wykorzystywać bezpośrednio na polu, na krótko przed rozsianiem nawozu. Obecnie na rynku coraz częściej można spotkać przenośne skanery glebowe oparte na metodzie spektroskopii w bliskiej podczerwieni - NIR. 

Funkcjonujące na rynku skanery glebowe, np. firmy Agrocares, wykonują badanie jednej próbki w ciągu około 10 minut, pozwalają określić zawartość makroelementów, takich jak fosfor, potas, azot całkowity, a ponadto pH, ilość materii organicznej w procentach, pojemność wymiany kationów, w mmol/kg (nie każde urządzenie określa zawartość Mg czy mikroelementów). Ostateczne wyniki dokonanego pomiaru można obejrzeć w aplikacji zainstalowanej na smartfonie (konieczny dostęp do internetu) i wydrukować w formie tabeli. 

Na razie dla „dużych”

Mimo że metoda nie oferuje pełnego zakresu badanych pierwiastków, to zasługuje na uwagę i być może szersze rozpowszechnienie. Niestety koszty takiego zestawu są jeszcze dość wysokie. Oprócz zakupu skanera około (16 tys. zł) należy corocznie uiszczać opłatę abonamentową za korzystanie z bazy danych, która interpretuje pomiary. Na zakup mogą więc pozwolić sobie tylko firmy usługowe lub duże gospodarstwa, w przypadku których nawożenie stanowi bardzo istotną pozycję w kosztach upraw.

Analiza gleby a racjonalne nawożenie

Analiza gleby to jedno z najważniejszych zadań, które powinniśmy wykonać, rozpoczynając uprawę i podejmując decyzję o wielkości zastosowanego nawożenia. Ciągle jednak niewielki odsetek rolników zleca wykonanie takich analiz laboratoriom, co w pewnym sensie dziwi, ponieważ koszt analizy na zawartość podstawowych makroskładników i pH nie jest zbyt duży, a wręcz symboliczny. 

Za analizę podstawową (pH, zawartość fosforu, potasu, magnezu) próbki, która jest reprezentatywna dla 3-4 ha uprawy, zapłacimy od 13 do 15 zł. Dodatkowo wystarczy ją wykonać raz na 3-4 lata, co sprawia, że roczny koszt analizy jest marginalny (ok. 1 zł/ha), a oszczędności, jakie możemy uzyskać poprzez racjonalne nawożenie, idą w setki złotych rocznie. 

O tym, jak małe jest zainteresowanie u rolników wykonywaniem analizy gleby, niech świadczy fakt, że ilość zbadanych próbek na Lubelszczyźnie wynosi około 40-42 tys. rocznie. To „kropla w morzu” wobec potrzeb i dowód na niedocenianie roli racjonalnego nawożenia. 

Wiele analiz ekonomicznych produkcji pokazuje, że nakłady na zakup nawozów to jeden z najważniejszych elementów składowych kosztów w głównych uprawach rolniczych. Przez nieracjonalne nawożenie tracimy wyraźnie na plonach, a często też na ich jakości i zdrowotności roślin. Określenie więc zasobności gleby i potrzeb nawozowych decyduje o naszych ostatecznych dochodach z uprawy. 

W niektórych gospodarstwach zaniedbania tylko w wapnowaniu i niedostateczna ilość próchnicy w glebie zmniejsza plonowanie roślin nawet o 50%. Badania instytutów naukowych pokazują, że w Polsce straty nawozów powodowane tylko przez nieuregulowany odczyn gleby wynoszą aż 25 kg NPK/ha/rocznie i są 2-krotnie wyższe niż te powodowane przez niekorzystne warunki pogodowe. 

Dowodem na stosowanie nieracjonalnej gospodarki nawozami jest uznanie całego terytorium Polski za strefę OSN (obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego) oraz wdrożenie od 2018 roku nowego Prawa wodnego, które nakłada na rolnika dodatkowe obowiązki i zaostrza wymogi. Przepisy zawarte w ustawie Prawo wodne ustanawiają na obszarze całego kraju jeden program działań, mający na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.
Nieracjonalne stosowanie nawozów to też przyczyna zmian w siedliskach naturalnych, skażenia środowiska, w tym wód i żywności, degradacji fizykochemicznej i mikrobiologicznej gleby, słabe wykorzystanie postępu hodowlanego. 

Zaniechanie regulowania odczynu i nawożenia nawozami naturalnymi, organicznymi (w tym rabunkowe gospodarowanie choćby słomą) przyczynia się do większej podatności upraw na suszę i niskiego wykorzystania przez rośliny składników z zastosowanych nawozów mineralnych. Zatem wykonując analizę gleby, warto zdecydować się na określenie w glebie, oprócz pH, również zawartości substancji organicznej i azotu.

 

Skanowanie próbki

 

Przesłanie danych ze skanera, za pomocą bluetooth do aplikacji na smartfonie, a następnie do bazy danych

Analiza danych na serwerze

 

Przesłanie raportu z wynikami na aplikację smartfona

 

 

 

kontakt1.jpg
Tekst, fot. dr inż. Dariusz Krzywiec
Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:analiza gleby
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO