Wirus liściozwoju ziemniaka – jak zwalczać?

Wirus liściozwoju ziemniaka to jedna z najgroźniejszych chorób ziemniaków i winorośli. Plon bulw ziemniaków jest wtedy mniejszy o 20 do 87%. Chorobie tej sprzyja też liczny pojaw mszycy brzoskwiniowej. Przy porażeniu liście robią się skórzaste, sztywne i zawinięte ku górze, są też łamliwe i chrzęszczą przy zgniataniu. Bulwy ziemniaków nie mają symptomów PLRV, są jednak mniejsze i jest ich mniej. Jeśli choroba poraża winorośle, wtedy ich liście zmieniają kolor na czerwony z nadal zielonym żyłkowaniem. W odmianach białych obszar liści między żyłkami robi się żółty. Liście niektórych odmian mogą też zawijać się w dół. Zainfekowana winorośl produkuje mniejsze owoce o innej barwie i jakości soku. Wirus PLRV poważnie skraca ekonomiczną żywotność upraw i stanowi jeden z głównych powodów konieczności ich utylizacji.

Wirus liściozwoju ziemniaka – źródła infekcji

PLRV należy do rodziny Luteoviridae i tworzy kuliste formy, gromadzące się w wiązkach sitowych roślin. Wirus ten jest wykrywalny tylko za pomocą bardzo czułych technik, jak np. analiza immunoenzymatyczna (ELISA) lub reakcja łańcuchowa polimerazy DNA (PCR). Jego głównym źródłem są zakażone sadzeniaki ziemniaków uskrzydlone i bezskrzydłe mszyce (szczególnie wełnowce). Owady te zimują m.in. na drzewach owocowych i na roślinach uprawianych pod osłonami (w szklarniach i tunelach foliowych). Potarto leaf roll virus jest wirusem krążeniowym czyli trwałym.

Wirus liściozwoju ziemniaka – zapobieganie obejmuje:

    1. używanie odmian odpornych na PLRV
    2. sadzenie zdrowych, wolnych od wirusa sadzeniaków ziemniaków;
    3. unikanie sąsiedztwa z plantacjami ziemniaczanymi o niższym stopniu kwalifikacyjnym i odmianami mniej odpornymi na PLRV;
    4. wykorzystywanie rejonów zamkniętych, czyli np. oddzielonych łąkami, lasami lub jeziorami od innych terenów i zaprawianie sadzeniaków;
    5. podkiełkowywanie sadzeniaków i wczesne ich wysadzanie, by zaawansowane w rozwoju były mniej podatne na infekcje, gdy pojawią się mszyce;
    6. przestrzeganie zaleceń oraz zabiegi ograniczające występowanie i rozprzestrzenianie PLRV – m.in. stosowanie na plantacjach selekcji negatywnej i usuwanie chorych roślin z pola, zanim zasadzi się nowe i jeszcze przed pojawieniem się mszyc, w przeciwnym wypadku pole może wymagać odłogowania przez pewien czas. W czasie wegetacji trzeba wykonać minimum 3 takie selekcje negatywne;
    7. chemiczne zwalczanie mszyc wektorów dla wirusów (insektycydy) oraz ochrona upraw przed stonką ziemniaczaną, zarazą ziemniaka i innymi niekorzystnymi czynnikami;
    8. wczesne, chemiczne niszczenie łętów ziemniaków w czasie letniej migracji mszyc, eliminując zakażanie bulw potomnych;
    9. zbiór bulw ziemniaków zaraz po ich dojrzeniu;
    10. na plantacjach reprodukujących sadzeniaki we własnym zakresie, zaleca się też wymianę ich na nowe kwalifikowane co 2-5 lat.

Wirus liściozwoju ziemniaka – nowsze doniesienia o możliwościach jego zwalczania:

    • Jeśli materiał do nasadzeń (sadzeniaki ziemniaków) pochodzi z obszarów objętych zagrożeniem wirusowym, wtedy należy użyć ogólnoustrojowy insektycyd na mszyce wełnowce, w najwcześniejszym dogodnym momencie po posadzeniu. Jeśli po zabiegu nadal będą oznaki choroby, rośliny trzeba zutylizować.
    • Naukowcy odkryli też, że wełnowce mogą rozsiewać wirus liściozwoju nawet bardzo daleko, m.in. na sprzęcie rolniczym, na odzieży ludzi i przez wiatr. Dlatego owady te powinny być monitorowane i niszczone. Badania wykazują, że to najskuteczniejszy sposób kontroli Potarto leaf roll virus.
    • Wszelkie zabiegi na plantacji należy robić, zaczynając od młodych upraw i wolnych od wirusa pól i stopniowo przechodzić do starszych, szczególnie, gdy sprzęt i odzież robocza nie są w międzyczasie czyszczone.
    • Najskuteczniej zwalczać wełnowce systemowymi środkami owadobójczymi, które jednak niszczą wszystkie inne owady w pobliżu, w tym pożyteczne. Dlatego korzystniej jest użyć specjalne parazytoidy (pasożyty) lub owady drapieżne (np. biedronki). To ważna część zintegrowanego planu ochrony przed szkodnikami. Owady takie powinny zostać wypuszczone na plantację na początku sezonu wegetacyjnego, zanim populacja zarażonych wełnowców zdąży się rozprzestrzenić. Owady zwalczające szkodniki można już kupić w Europie.
    • Pułapki feromonowe przeciw wełnowcom należy używać raczej tylko do monitoringu ich populacji, a nie do ich zwalczania, bo to mało skuteczne w przypadku PLRV.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj