KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Jak bezpiecznie stosować środki ochrony roślin?

Opublikowano 25.11.2018 r.
Ochrona roślin jest szczególną dziedziną praktyki rolniczej. Podejmujemy decyzje, od których zależy nie tylko zdrowie roślin i efekt ekonomiczny, ale także bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów dla człowieka oraz środowiska. Czas przypomnieć zasady stosowania środków ochrony roślin.
 
Środki ochrony roślin to substancje lub ich mieszaniny oraz żywe organizmy, przeznaczone do ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi, niszczenia niepożądanych roślin, regulowania wzrostu, rozwoju i innych procesów biologicznych w roślinach uprawnych (z wyjątkiem nawozów) oraz do poprawy właściwości lub skuteczności tych substancji (adiuwanty).
 
W ochronie roślin, obok środków ochrony używamy także substancji niebędących środkami bezpośrednio zabijającymi agrofagi, ale oddziałujących na nie w taki sposób, że organizmy te nie stanowią zagrożenia dla roślin uprawnych. Do tej nowej generacji środków ochrony roślin zalicza się repelenty, atraktanty, antyfidanty, różnego rodzaju feromony i tym podobne.

Środki ochrony roslin zgodne z prawem

Zgodnie z przepisami, do ochrony upraw można stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy. Ich wykaz znajduje się w rejestrze udostępnionym na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ministerstwo Rolnictwa na stronie internetowej udostępnia również narzędzia pomocne przy prawidłowym doborze środków ochrony roślin, czyli wyszukiwarkę i etykiety środków ochrony.

Profesjonalni i nieprofesjonalni

W Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin, podzielono stosujących środki ochrony roślin na użytkowników profesjonalnych i nieprofesjonalnych. Pierwsza grupa to osoby fizyczne, które stosują środki ochrony roślin w celach innych niż własne niezarobkowe potrzeby, w szczególności w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w rolnictwie i leśnictwie. Użytkownicy nieprofesjonalni to pozostali użytkownicy środków ochrony roślin, którzy nie są użytkownikami profesjonalnymi.
 
Użytkownicy profesjonalni, którzy stosują środki ochrony roślin, mają obowiązek przestrzegania wymogów integrowanej ochrony roślin. Producent rolny powinien przed zastosowaniem chemicznej ochrony roślin wykorzystać wszelkie dostępne działania i metody ochrony przed agrofagami oby ograniczyć stosowane pestycydy. Zapisy rozporządzenia kładą nacisk m.in. na stosowanie płodozmianu, odpowiednich odmian, przestrzegania optymalnych terminów, stosowania właściwej agrotechniki, nawożenia oraz zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych. Jednym z wymogów jest również ochrona organizmów pożytecznych oraz stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu a w szczególności dotyczy to owadów zapylających i naturalnych wrogów organizmów szkodliwych.

Po przeszkoleniu

Zabieg z zastosowaniem środków ochrony roślin, przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych, może być wykonywany przez osoby, które ukończyły szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin. Szkolenia takie tracą ważność po upływie 5 lat.
 
Warunki stosowania środków ochrony roślin określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin mówi, że: 
  • środki ochrony roślin stosuje się na terenie otwartym przy użyciu sprzętu naziemnego, w odległości co najmniej 20 m od pasiek,
  • środki ochrony roślin stosuje się na terenie otwartym przy użyciu opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych lub sadowniczych w odległości co najmniej 3 m od krawędzi jezdni dróg publicznych, z wyłączeniem dróg publicznych, zaliczanych do kategorii dróg gminnych oraz powiatowych,
  • środki ochrony roślin stosuje się na terenie otwartym przy użyciu opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych sadowniczych, w odległości co najmniej 3 m od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będących celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin,
  • środki ochrony roślin stosuje się na terenie otwartym przy użyciu opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych w odległości co najmniej 1 m 
  • od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będących celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin,
Odległości od zbiorników i ceków wodnych są mierzone w linii prostej od krawędzi koryta naturalnego cieku wodnego, kanału lub rowu lub górnej krawędzi misy zbiornika wodnego. Środki ochrony roślin na terenie otwartym stosuje się, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4m/s.

Ewidencja zabiegów

Użytkownicy profesjonalni, stosując środki ochrony roślin są zobowiązani do zachowania zasad integrowanej ochrony roślin i prowadzenia ewidencji zabiegów użytych środków. Dokumentacje tą należy przechowywać co najmniej przez 3 lata. Zawarte w niej informację mówią jaki środek został zużyty (nazwa środka), kiedy i w jakiej dawce oraz na jakiej uprawie i powierzchni go zastosowano. W dokumentacji tej muszą być także zawarte informacje o sposobach realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin poprzez podanie co najmniej przyczyny zastosowania środka ochrony roślin.

Bezpieczne środowisko

Celem zastosowania środka ochrony roślin jest osiągnięcie maksymalnej skuteczności przy zachowaniu wymaganego bezpieczeństwa dla ludzi oraz środowiska. Kluczowym zagadnieniem jest wybór właściwego środka do zastosowania w danych warunkach przyrodniczych oraz zwrócenie uwagi na poziom wrażliwości zwalczanego organizmu na wybraną substancję czynną. Planując zastosowanie insektycydu, zwróćmy szczególną uwagę na jego oddziaływanie na pszczoły. Jeżeli zabieg ma być przeprowadzony na plantacji, gdzie pszczoły mogą mieć pożytek, podczas kwitnienia roślin uprawnych lub gdy na plantacji znajdują się kwitnące chwasty, należy bezwzględnie stosować środki bezpieczne dla pszczół. W takiej sytuacji zabieg przeprowadzamy wyłącznie wieczorem, po zakończeniu oblotu pszczół. Zgodnie z wymogami integrowanej ochrony roślin, należy dobierać środki selektywne, o niskim ryzyku dla zapylaczy i organizmów pożytecznych.

Dobór dawki ŚOR

Dawkę środka ochrony roślin dobramy zgodnie z zaleceniem producenta w oparciu o etykietę, biorąc również pod uwagę fazę rozwojową roślin, ich kondycję oraz warunki pogodowe (wiatr, temperatura powietrza, temperatura gleby, wilgotność).
Opryskiwacz przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin ma być sprawny technicznie, funkcjonować niezawodnie oraz gwarantować bezpieczne stosowanie środków chemicznych. Opryskiwacz musi posiadać aktualne badanie stanu technicznego (atestację). Belka polowa opryskiwacza powinna być ustawiona na odpowiedniej wysokości (w zależności od typu rozpylacza i kąta rozpylania), aby zagwarantować dobre pokrycie rośliny cieczą użytkową i ograniczyć do minimum znoszenie cieczy poza rośliny chronione.

Ciecz tuż przed zabiegiem

Objętość cieczy użytkowej (litry/ha) należy dobierać do rodzaju opryskiwanej uprawy i fazy rozwojowej roślin. Zaplanowaną objętość cieczy użytkowej sporządzajmy bezpośrednio przed rozpoczęciem zabiegu. Efektywność i bezpieczeństwo zabiegów ochrony roślin zależy w dużym stopniu od właściwego doboru rozpylaczy. Na rynku można znaleźć firmy które oferują wiele typów i rozmiarów w zależności od zaistniałych warunków. Informacje dotyczące rozpylaczy danej firmy można znaleźć na stronach internetowych producenta i w katalogach produktów.
 
Przy wyborze rozpylaczy należy uwzględnić: 
  • wielkości kropel (rodzaj opryskiwania),
  • jaki organizm zwalczamy (choroby, szkodniki, chwasty), 
  • mechanizm działania środka ochrony roślin,
  • warunki pogodowe (prędkość wiatru, temperatura powietrza). 
 
Odmierzanie środków ochrony roślin i napełnianie zbiornika opryskiwacza należy wykonywać w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni, zbiorników i cieków wodnych, studzienek kanalizacyjnych oraz obszarów wrażliwych na skażenie.

Precyzyjny przejazd

Zabieg opryskiwania wykonuje się przy stałej, ustalonej podczas regulacji opryskiwacza prędkości przemieszczania i ciśnieniu roboczym. Kolejne przejazdy opryskiwacza po polu wykonywać należy precyzyjnie tak, aby unikać powstawania pasów nieopryskanych oraz aby nie dochodziło do nakładania się rozpylonej cieczy na już opryskane powierzchnie. W przypadku przerw w opryskiwaniu, przed kontynuowaniem pracy należy dokładnie wymieszać ciecz użytkową w zbiorniku opryskiwacza. 
Zabieg opryskiwania wykonuje się w stabilnych warunkach atmosferycznych. Bezpośrednio przed planowanym zabiegiem należy sprawdzać stan pogody.
 
Tabela. Warunki klimatyczne podczas stosowania środków ochrony roślin

czynnik

wartość
graniczna

wartość optymalna

temp. podczas zabiegu

1-25 oc

12-20 oc

temp. 1 dzień po zabiegu

do 25 oc

20 oc

wilgotność

50-95%

75-95%

opady

poniżej 0,1 mm podczas zabiegu

bez opadów

poniżej 2,0 mm w okresie 3-6 godzin po zabiegu

prędkość wiatru

0-4 m/s

0,5-1,5 m/s

 

Czynności związane z myciem, płukaniem zbiornika i instalacji cieczowej opryskiwacza wykonujemy w bezpiecznej odległości – nie mniejszej niż 30 m od studni, zbiorników i cieków wodnych, studzienek kanalizacyjnych oraz obszarów wrażliwych na skażenie. 

Bezpiecznie

Środki ochrony roślin stosuj w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Nie dopuszczajmy do znoszenia środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu. Zaplanuj stosowanie środków ochrony roślin uwzględniając okres, w którym ludzie nie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem.

 

 

kontakt1.jpg
Ewa Krzyżanowska-Nowak
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu realizuje na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:środki ochrony roślin
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO