Odporność chwastów na jesienne herbicydy w zbożach

Biotypy odporne na herbicydy tworzą gatunki chwastów, które: są obcopylne, wydają duże ilości nasion z jednej rośliny, łatwo roznoszą się na duże odległości, kiełkują i wydają nasiona kilka razy w roku. W Polsce najczęściej stwierdza się występowanie odporności na substancje czynne z grupy B (tzw. ALS – patrz tabela) w przypadku miotły zbożowej, chabra bławatka, wyczyńca polnego, maku polnego, owsa głuchego. Obserwuje się już jednak odporność na herbicydy także wśród innych gatunków, np.: szarłatu szorstkiego, tasznika pospolitego, komosy białej, maruny bezwonnej, chwastnicy jednostronnej czy rumianku pospolitego. 

Jeżeli pojawiają się odporne biotypy chwastów, obserwujemy placowe występowanie chwastów jednego gatunku w różnych miejscach pola, a stosowane herbicydy stają się coraz mniej skuteczne. 

Największe ryzyko powstania odporności chwastów na herbicydy występuje tam, gdzie nie prowadzi się zmianowania i co roku stosuje się herbicydy z tej samej grupy chemicznej. Chwasty mogą wykazywać odporność krzyżową na różne substancje czynne z tej samej grupy, ale zdarza się także odporność wielokrotna, gdy chwasty są odporne na substancje czynne z różnych grup chemicznych.

Wśród herbicydów do stosowania jesienią w zbożach znajdują się substancje o 5 mechanizmach działania

Strategia przeciwdziałania powstawaniu  odporności chwastów 

Najskuteczniejsze jest stosowanie pełnej agrotechniki i płodozmianu. Po zbiorach należy jak najszybciej wykonywać uprawki pobudzające do kiełkowania chwastów, a następnie niszczyć je również uprawkami, podorywką czy orką. 
Zmianowanie upraw ogranicza występowanie chwastów, ale też pozwala na wykorzystywanie herbicydów z różnych grup chemicznych.

Wybierając herbicydy musimy zawsze sprawdzić, jakie substancje czynne zawierają, ponieważ aby nie dopuścić do wystąpienia odporności, należy stosować je przemiennie. Pod różnymi nazwami handlowymi mogą znajdować się te same substancje czynne, a z kolei nawet substancje o różnych nazwach mogą mieć taki sam mechanizm działania na chwasty. Bardzo ważne jest, aby w zbożach ozimych nie wykonywać wiosną „poprawek” herbicydami z grupy, którą już wykonano zabiegi jesienią. Takie nieskuteczne poprawki były, niestety, widoczne w tym roku na polach zbóż, na których, nie wiadomo skąd, wzięły się całe łany miotły zbożowej.

Wypełniając ewidencję zabiegów ochrony roślin warto zapisywać, oprócz nazwy handlowej, także substancje czynne, aby można było sprawdzić, co na polu było zastosowane w poprzednim okresie wegetacji i dobrać herbicyd z innej grupy. 
Przy sporządzaniu we własnym zakresie mieszanek zbiornikowych herbicydów należy zwrócić uwagę, aby nie tworzyć mieszanki z preparatów o tym samym mechanizmie działania.