KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Ekologiczna walka ze ślimakami w uprawach

Opublikowano 08.10.2018 r.
Ślimaki nagie (Gastropoda: Pulmonata) są coraz większym zagrożeniem dla upraw. Największe szkody w uprawach wyrządzają: pomrowik plamisty (Deroceras reticulatum), ślimak luzytyński (Arion distinctus) oraz inne pomrowiki, pomrowy i śliniaki. 
 
W uprawach polowych – zwłaszcza w uprawach pszenicy ozimej i rzepaku ozimego – występuje pomrowik plamisty. O ile walka  z nim w rolnictwie konwencjonalnym nie sprawia problemów, gdyż zarejestrowanych jest szereg moluscocydów (20 preparatów zarejestrowanych w rzepaku ozimym  i 10 preparatów w pszenicy ozimej), o tyle w rolnictwie ekologicznym nie dopuszcza się stosowania tych środków. Jedynym preparatem dozwolonym do stosowania w uprawach ekologicznych przez użytkowników nieprofesjonalnych jest Ferramol GR, zawierający fosforan żelaza. Według etykiety, można go stosować jedynie do ochrony: sałaty, kalafiora, endywii, fasoli, kapusty, truskawki, lilii, lantany pospolitej, bratka, aksamitki, astra, niecierpka, słonecznika, pierwiosnka i pelargonii. W uprawach typowo rolniczych w walce ze ślimakiem pozostają więc jedynie działania profilaktyczne hamujące ich rozwój.
 
Ślimaki w pszenicy ozimej oraz rzepaku ozimym najgroźniejsze są w okresie jesiennym, podczas kiełkowania roślin i w początkowych fazach ich wzrostu, dla których określono dwa progi szkodliwości: 
dla roślin jednoliściennych  w fazie ziarniaków i kiełkowania, a dla roślin dwuliściennych w fazie liścieni – 2-3 ślimaki na pułapkę lub zniszczenie 5% ziarniaków lub siewek
w fazach rozwojowych od 1 do 4 liści – ponad 4 ślimaki  na pułapkę lub zniszczenie 10% roślin w stopniu silnym. 
 
W tych okresach i po przekroczeniu progu szkodliwości w ciągu paru dni może ulec zniszczeniu cała plantacja roślin. Największe problemy występują na polach, na których stosuje się systemy bezorkowe uprawy gleby oraz siew bezpośredni, przy których na powierzchni pozostaje dużo resztek pożniwnych. W uprawach ekologicznych należy więc pozostawać przy tradycyjnej uprawie gleby przy użyciu pługa. Oprócz tego należy również stosować inne działania profilaktyczne,  do których należą zabiegi mechaniczne, agrotechniczne i biologiczne. 
 
Działania profilaktyczne polegają na pozbawianiu ślimaków źródła pokarmu oraz miejsca bytowania. Zaliczamy do nich: osuszanie zbyt wilgotnych pól, niszczenie chwastów, wykaszanie miedz i nieużytków, usuwanie resztek pożniwnych oraz przedmiotów leżących na ziemi (desek, gałęzi, odpadów itp.). 
 
Zabiegi agrotechniczne i uprawowe – to głęboka orka, wałowanie, częste bronowanie, w wyniku których jaja ślimaków, jak i same ślimaki, wystawione są na działanie słońca. Należą do nich również: usuwanie chwastów, siew w zwiększonej rozstawie oraz zmianowanie roślin. 
 
Mechaniczne zwalczanie ślimaków polega na zbieraniu osobników w okresach największej ich aktywności, wykorzystaniu różnego rodzaju pułapek, zakładaniu barier oraz przeszkód wokół pól z materiałów, takich jak: ostry żwir i tłuczeń, plewy jęczmienne czy wapno niegaszone.  
 
Zabiegi z wykorzystaniem czynników biologicznych mają na celu ochronę organizmów pożytecznych, ograniczających liczbę ślimaków: żab, ropuch, jaszczurek, jeży, kretów, ptaków, chrząszczy biegaczowatych, np. Pterostichus melanarius, którego pożywienie aż w 90% stanowią ślimaki. Do czynników biologicznych zalicza się również stosowanie preparatów zawierających nicienie Phasmarhabditis hermaphrodita (preparat Nemaslug).  
 
Z wymienionych elementów najbardziej ekonomicznymi i najmniej pracochłonnymi sposobami walki ze ślimakami pozostaje właściwy płodozmian, prawidłowa uprawa gleby, w której nie stosuje się uproszczeń oraz dbałość o zrównoważone sąsiedztwo pól (zadbane miedze, zadrzewienia śródpolne zwiększające różnorodność biologiczną – ptaki itp.).

 

 

 
Bartłomiej Pijewski
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 

Tematy pokrewne:
Trzmiele – sprzymierzeńcy rolnikówTrzmiele – sprzymierzeńcy rolników

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO