KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Przygotowanie roślin do zimy

Opublikowano 03.10.2017 r.
Jednym z warunków dobrego przezimowania zbóż i rzepaku jest wykonanie szeregu zabiegów agrotechnicznych. W okresie jesiennej wegetacji oziminy należy doprowadzić do stanu, który z jednej strony umożliwi im przezimowanie, a z drugiej pozwoli na wydanie maksymalnego plonu ziarna.

Dobór odmiany

Jednym z ważnych elementów mających wpływ na przygotowanie roślin do zimy jest dobór odmiany (ze względu na stopień mrozoodporności). Najrozsądniej jest wybierać odmiany, które zostały wpisane na listę odmian zalecanych do uprawy na obszarze danego województwa, czyli wpisane do Krajowego Rejestru. Wykaz tych odmian można znaleźć w bazie danych Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU), na stronie internetowej www.coboru.pl Obecność odmiany w rejestrze oznacza, że przeszła ona cykl doświadczeń uprawowych w naszym kraju i nadaje się do uprawy w polskich warunkach klimatycznych. Informacji o rejestracji w Polsce należy również szukać w materiałach informacyjnych odmian oraz u sprzedawców.

Kwalifikowany materiał siewny

Nie ma lepszej inwestycji w produkcję roślinną niż zakup kwalifikowanego materiału siewnego. Użycie dobrych nasion pozytywnie wpływa na kondycję młodych, kiełkujących roślin oraz określa w dużym stopniu jakość zbieranego plonu. Dodatkowo zakup nasion kwalifikowanych premiowany jest dofinansowaniem z funduszu „de minimis”, co powoduje, że wysiew nasion wyprodukowanych we własnym gospodarstwie przestaje być opłacalny.

Optymalny termin siewu

Jeżeli chodzi o pszenicę, to np. w województwie lubelskim optymalny termin przypada na III dekadę września (do I dekady października). Wczesne siewy wiążą się z ryzykiem infekcji grzybami patogenicznymi (zgorzel podstawy źdźbła, mączniak prawdziwy), ataku szkodników (mszyce, rolnice, ślimaki) oraz zachwaszczenia. Z kolei późne siewy wpływają na poprawę zdrowotności roślin i zmniejszenie zachwaszczenia, ale ich konsekwencją jest słabszy wzrost i rozwój roślin, szczególnie systemu korzeniowego, co może być przyczyną niskiego plonowania. Zatem korzystniej na przezimowanie pszenicy ozimej wpływają siewy wcześniejsze.

Siewy w terminie listopadowo-grudniowym wiążą się z dużym ryzykiem, ponieważ nie możemy przewidzieć dalszych warunków pogodowych. Jeśli przebieg pogody będzie korzystny dla roślin, to mamy perspektywę uzyskania przyzwoitego plonu. Jeśli będzie mniej korzystny, to możemy mieć problem z przezimowaniem roślin czy uzyskaniem zadowalającego plonu.
Optymalny stan rozwoju roślin przed spoczynkiem zimowym u poszczególnych gatunków zbóż jest różny.

Jęczmień ozimy w tym czasie powinien osiągnąć stadium pełni krzewienia, a w zasadzie zakończyć ten proces. Dla tego gatunku odpowiedni stan jesiennej wegetacji to wykształcenie 2-3 silnych źdźbeł. Każde z dobrze rozwiniętych źdźbeł posiada właściwie wykształcony system korzeniowy i może tym samym funkcjonować samodzielnie. Jednocześnie roślina nie produkuje więcej źdźbeł, które nie mają szansy przeżycia, gdyż wytworzyły słaby system korzeniowy lub nie wytworzyły go wcale. Pszenżyto w okresie tuż przed spoczynkiem zimowym wchodzi w stadium pełni krzewienia i ma przynajmniej dobrze wykształcone dwa źdźbła. W przypadku pszenicy koniec jesiennej wegetacji powinien się zbiec z wytworzeniem co najmniej 4 liści, co odpowiada początkowi fazy krzewienia i obecności jednego silnego źdźbła.

Przyroda przerywa jesienną wegetację u wszystkich gatunków w tym samym momencie. Zatem optymalną fazę rozwojową u każdego z nich możemy osiągnąć tylko poprzez zróżnicowanie terminu siewu. Pierwszeństwo ma jęczmień ozimy, następne jest żyto, a po nim pszenica ozima.

Odpowiedni termin siewu ma też związek z jarowizacją (proces okresowego wychłodzenia), niezbędną u ozimin do wejścia w fazę rozwoju generatywnego, czyli wytworzenia kłosów. U pszenicy okres ten trwa dwa razy dłużej niż u jęczmienia. Ponadto dla jęczmienia obejmuje on niższy zakres temperatur niż dla pszenicy, tym samym jest bardziej tolerancyjny na warunki termiczne jesienią.
W ogólnej strategii prowadzenia łanu wskazane jest także zapewnienie roślinom przez cały okres jesiennej wegetacji dobrego dopływu światła. Powoduje to, że rośliny - nie konkurując o ten czynnik wzrostu - tworzą liście duże i o grubej blaszce liściowej, co jest jednym ze wskaźników przygotowania do niekorzystnych warunków zimowania. Zatem rzadki siew, lecz dostatecznie gęsty, pozwalający na wyprodukowanie odpowiedniej liczby silnych źdźbeł, jest zaletą, a nie wadą. Tę właściwość zbóż wykorzystuje się w uprawie żyta heterozyjnego, które posiada naturalne predyspozycje do produkcji dużej liczby silnych, czyli dobrze ukorzenionych źdźbeł.

Odczyn gleby

Zakwaszanie gleby jest procesem nieuniknionym, jednak można mu skutecznie przeciwdziałać, stosując wapnowanie. Odczyn gleby jest jednym z czynników warunkujących jakość i wielkość plonu. Dla pszenicy i rzepaku optymalne pH to 5,7-6,2. Nawozy wapniowe powinno się wnosić pod orkę zimową na średnio wilgotną glebę. Należy to robić co 2 lub 4 lata, a przypadku bardzo niskiego pH - częściej.

 

kontakt1.jpg
Bernard Chilczuk
Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO