Stonka kukurydziana - jak zwalczać?

Szkodliwa stonka kukurydziana nie do zatrzymania!

Owada tego nie hamują żadne granice pokarmowe. Stonka kukurydziana to gatunek chrząszcza inwazyjnego z rodziny stonkowatych (Chrysomelidae) pochodzący z Ameryki. Do Europy został zawleczony pod koniec XX w., przy czym pierwszy raz zaobserwowano go w Serbii w 1992 r. W Polsce po raz pierwszy został odkryty w 2005 r. na terenie gminy Trzebownisko na Podkarpaciu (powiat rzeszowski) i od tej pory jego ekspansja na cały nasz kraj trwa nieprzerwanie. Larwy Diabrotica virgifera żerują w glebie, wyjadając korzenie kukurydzy aż do nasady. Rośliny zostają osłabione i chorują z powodu wnikania przez uszkodzone miejsca szeregu patogenów. Niekiedy też wylegają i obumierają nawet całe rośliny. Dorosłe chrząszcze preferują natomiast jeść pyłek kwiatowy i znamiona kwiatów, rzadziej łakomią się też liście i ziarno. Ekspansja stonki kukurydzianej okazała się nie do zahamowania i owad ten panoszy się u nas już od 13 lat. Podobnie jest w całej Europie, dlatego z uwagi na niemożność zatrzymania dalszej ekspansji i powszechne występowanie obecnie na terenie Wspólnoty UE, w 2014 r. Komisja Europejska wykreśliła Diabrotica virgifera z listy organizmów kwarantannowych.

Szkodliwa stonka kukurydziana jest bardzo trudna do zwalczania chemicznego

Naukowcy amerykańscy dowiedli, że niektóre populacje żyjące w USA wykształciły już odporność na bardzo silną toksynę Bt do oprysków ochrony roślin modyfikowanych genetycznie GMO. Zwykłe insektycydy jeszcze mniej mogą tej stonce szkodzić. Prognozy na przyszłość są więc pesymistyczne. Stonki jest coraz więcej na polach kukurydzy i robi coraz większe straty w plonach. Dotychczasowe obserwacje w Polsce wykazały też, że stonka kukurydziana doskonale „współpracuje” niszcząc uprawy i pogłębiając straty, z innym owadzim szkodnikiem – omacnicą prosowianką (Ostrinia nubilalis). Stonka kukurydziana szybko adoptują się też do zmian środowiska i nowych środowisk  nie ma dobrych preparatów do zwalczania ich najgroźniejszego stadium rozwojowego, czyli larw.

Stonka kukurydziana jest też coraz częściej spotykana na innych roślinach. Naukowcy odkryli, że owad ten jest tak wytrzymały, iż coraz powszechniej spotyka się go również poza plantacjami kukurydzy. Stonka kukurydziana świetnie zaadoptowała się też do odżywiania roślinami dzikimi i szuka nowych źródeł pokarmu. Brak jednak na razie doniesień o możliwości masowego przetrwania tego szkodnika zimą i innych złych warunkach. Jednak pamiętajmy, że ewolucja trwa i odpowiednia adaptacja w końcu nastąpi. Przykładowo w USA Diabrotica virgifera dostosowała się m.in. do żerowania na powszechnie uprawianej tam soi.
Czynnikiem sprzyjającym ekspansji Diabrotica virgifera jest również ocieplanie klimatu. W ostatnim czasie okazało się, że wraz ze zmianami klimatu, zaczęło też wzrastać zagrożenie ze strony stonki kukurydzianej. Owad ten doskonale się dostosuje, jego ekspansja rozszerza się i jest już niemożliwa do zahamowania. Sprzyja temu również biologia Diabrotica virgifera. W przedziale czasowym lat 2006-2008 pierwsze stonki kukurydziane na polskich plantacjach kukurydzy pojawiały się dopiero pod koniec lipca, lub co najwyżej w połowie tego miesiąca. Jednak z czasem, wraz z ocieplaniem klimatu termin ten uległ już przesunięciu na pierwsze dni lipca. W obecnym 2018 r. owad ten pobił swój rekord, pokazując się na polach już w trzeciej dekadzie czerwca! Tak bardzo wczesny termin był dotąd typowy jedynie dla ciepłych południowych rejonów Europy.

Mało jednak tego, bo jak donoszą media w tym roku, zmianie uległ także i termin zakończenia żerowania omawianego szkodnika – najpierw była to połowa września, lecz obecnie przesunął się on już na koniec października i listopad (przy sprzyjającej pogodzie).

Stonka kukurydziana Diabrotica virgifera – zwalczanie

W ramach zwalczania Diabrotica virgifera zaleca się bezwzględne wdrożenie płodozmianu w uprawach kukurydzy, jako najskuteczniejszego jak na razie sposobu likwidacji tego szkodnika przez przerwanie jego cyklu rozwojowego. Ponadto niezbędny jest też regularny monitoring upraw i sprawdzanie, czy nie żerują na nich omawiane owady (postacie dorosłe lub larwy na korzeniach i częściach nadziemnych, na niezwalczonych chwastach, zwłaszcza jednoliściennych, oraz na stanowiskach pokukurydzianych przy stosowaniu uproszczonych płodozmianów). Niezbędne jest także zarejestrowanie i wprowadzenie ze strony państwa odpowiednich insektycydów do zwalczania larw w glebie, tym bardziej, ze płodozmian nie zawsze jest możliwy, szczególnie w gospodarstwach bardzo specjalistycznych. Zwalczanie chemiczne nie może jednak stanowić jedynej formy bezpośredniej likwidacji szkodnika.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj