Wszystko o hodowli trzmieli w roli skutecznych zapylaczy roślin

Trzmiele w warunkach naturalnych są owadami społecznymi. Rodziny po 40-500 osobników złożone są z królowej, która jest największa. Następnie są robotnice większe, które wylatują zbierać pokarm i mniejsze, które pracują w gnieździe. Rodzina trzmieli ma również samców zwanych trutniami. Swoje domy trzmiele budują w norach w ziemi, w skałach, kamieniach, starych pniach. Zimują tylko zapłodnione królowe, samotnie zagrzebane w ziemnych norkach zwanych zimowolami. Wychodzą z nich wiosną przy temp. 8-10° C i żerują na rozpoczynających wtedy kwitnienie wierzbach i podbiale. Jest to wczesny pożytek trzmieli. Najwcześniej budzą się trzmiel ziemny, paskowany, gajowy i leśny. Trochę później można spotkać trzmiela rudego i ogrodowego. Następnie możemy ujrzeć trzmiela rudonogiego i kamiennika. Po najedzeniu się samice trzmieli wyszukują miejsce na gniazdo. Tworzą pierwszą komórkę, w której składają trochę zebranego pyłku kwiatowego i ok. 15 jaj. Następnie ją zamykają i budują magazyn na nektar. Po 3-4 dniach wykluwają się larwy, a królowa buduje kolejne komórki. Pierwsze robotnice zaczynają pracować po 20 dniach od wyklucia. Młode samice i samce wylatują z gniazda i kopulują. Młode samice nie wracają już do rodzimego gniazda.

Charakterystyka trzmieli jako zapylaczy roślin

Trzmiele rosną do 2,5 cm. Są koloru czarnego z żółtymi paskami na tułowiu i odwłoku i dość mocno owłosione. U robotnic trzmieli brakuje układu rozrodczego. Aparat gębowy u tych owadów ma typ gryząco-ssący, jak u pszczół. Trzmiele mają jednak dłuższy języczek, dzięki czemu lepiej mogą penetrować kwiaty. Nawet te, które są nieosiągalne dla pszczół. Trzmiele najlepiej zapylają rośliny motylkowe drobnonasienne, jak koniczyna czerwona, wyka siewna, inkarnatka czy lucerna.

Hodowla trzmieli

Liczba hodowli trzmieli rośnie dzięki gospodarstwom ekologicznym i agroturystycznym oraz uprawom w szklarniach i namiotach foliowych. Hodowla trzmieli wpływa na zwiększenie ilości i jakości plonu na otwartych polach uprawnych oraz w sadach. Umożliwia to także poprawę bioróżnorodności gatunków dzikich roślin w lokalnym ekosystemie. Trzmiele do własnych celów lub na sprzedaż hoduje się na poletkach jasnoty białej metodą sezonową. Jasnota biała, czyli pokrzywa biała, to powszechnie występujące zioło w stanie dzikim. Poletko na jasnotę białą należy uszykować jesienią na obszarze ok. 1m2. Najpierw jednak ziemię w wybranym miejscu trzeba spulchnić i nawieźć NPK (wieloskładnikowy nawóz mineralny). Wczesną wiosną wkopujemy kilka rzędów kęp jasnoty zebranych z dzikich terenów w okolicy i obficie podlewamy. Następnie pośrodku stawiamy ul dla trzmielej rodziny. Może być zrobiony samodzielnie lub kupiony w sklepie ogrodniczym lub sprzedaży wysyłkowej w Internecie.

Ul dla trzmieli

Ul to domek z drewnianych deseczek grubości ok. 2 cm, o wymiarach ok. 20 cm wys. x 20 cm szer. x 20 cm głęb. Na górze ma zdejmowany (całkowicie lub na zawiasach) daszek z okapami. Na jednym z boków, na wys. 5 cm od podłogi domku wywierca się otwór wejściowy o średnicy ok. 2 cm. Na dnie ula kładziemy ususzone zeszłoroczne siano z traw (najlepiej z wiosennego pokosu) zwinięte w kulę. Resztę powierzchni wykładamy luźnym sianem. Tak wykonany ul stawiamy na środku poletka, na kilku mniejszych palikach wbitych w ziemię. Na rogach poletka i po środku umieszczamy drewniane lub metalowe paliki długości ok. 1m. Po wkopaniu rozwieszamy na nich siatkę używaną na moskitiery okienne. Na jednym boku wszywamy zamek błyskawiczny dla dostępu do ula. Siatkę po bokach wkopujemy w ziemię, by owady nie mogły uciec. Gdy na jasnocie pojawią się pierwsze kwiaty, można wpuścić królową.

Hodowla trzmieli – tworzenie rodziny

Królową matkę najlepiej z gatunku trzmiel rudy, trzeba schwytać samodzielnie w marcu. Wtedy zapłodnione dzikie samice wychodzą wiosną z zimowli. Do tego celu trzeba zakupić specjalną siatkę entomologiczną i poznać jak rozróżniać płcie i gatunki trzmieli. Młode matki rozpoznamy po ich niskim locie przy ziemi, w poszukiwaniu miejsca na gniazdo. Samic trzmieli z pyłkiem kwiatowym w koszyczkach nie warto łapać, bo już złożyły jaja. Złapaną samicę wpuszczamy do woliery z domkiem i poletkiem (izolator). Po krótkim czasie założy ona w ulu gniazdo. Po 3-4 tyg. można zdjąć wolierowy izolator i puścić trzmiele wolno na okoliczne pożytki. Owady będą codziennie wracać do ula. Nowo narodzone samice trzmieli zostaną zapłodnione i zasiedlą najbliższą okolicę, tworząc nowe rodziny. Ul można też przenieść do szklarni lub foliowego tunelu. Uwaga jednak, bo np. pomidory nie wydzielają nektaru, tylko sam pyłek. Aby trzmiele miały dostęp do tego pokarmu, tunel/szklarnię trzeba w dzień otwierać na zewnątrz. W pobliżu należy natomiast posadzić rośliny produkujące duże ilości pożywnego nektaru, np. maliny.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj