KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

KalendarzRolnikow.plROLNIKIEM BYĆUprawy poloweWapnowanie gleb w praktyce

Wapnowanie gleb w praktyce

Opublikowano 21.09.2018 r.
Zapewne większość rolników jest świadoma wpływu właściwego odczynu gleb na efekty produkcyjne, stan środowiska czy ostatecznie jakość wytwarzanych produktów. Może jednak warto uzupełnić tę wiedzę o praktyczne informacje konieczne do podejmowania podstawowych decyzji agrotechnicznych na poziomie pola i gospodarstwa – kilka podstawowych zasad. 

    I. Analiza chemiczna gleb
 

Stanowi punkt wyjściowy, ponieważ wskazuje poziom pH i dodatkowo zawartość fosforu, potasu i magnezu. W połączeniu z wiedzą na temat wymagań nawozowych roślin uprawnych pozwala na ustalenie właściwych dawek nawozów wapniowych i mineralnych. Analizę na ogół wykonuje się co 3-5 lat.

    II. Rodzaje nawozów wapniowych 
 

Dokonując podziału nawozów do odkwaszania gleb, bierze się pod uwagę skład chemiczny, szybkość działania lub pochodzenie nawozu. Przykłady nawozów wapniowych i wapniowo-magnezowych:

Nazwa

Skład chemiczny

Źródło pochodzenia

Nawóz wapniowy tlenkowy

wapniowe tlenkowe

prażenie CaCO3

Wapno pokarbidowe

wodorotlenkowe

produkt uboczny w produkcji acetylenu

Nawóz wapniowy węglanowy

węglanowe

mielenie kamienia wapiennego

Nawóz wapniowy węglanowy kredowy

węglanowe

mielenie wapienia kredowego

Nawóz wapniowy węglanowy - kreda

węglanowe

naturalne pokłady kredy łąkowej i jeziornej

Wapno pocelulozowe

węglanowe

odpad w przemyśle papierniczym

Wapno posodowe

węglanowe

odpad w przemyśle posodowym

Wapno defekacyjne

węglanowe

produkt odpadowy z cukrowni

Wapno magnezowo tlenkowe

tlenkowe

prażenie dolomitu

Magwit T

tlenkowe

wypalanie i mielenie wapieni

Wapno magnezowe tlenkowe 50%

tlenkowe

odpad z hut cynku

Wapno magnezowo krzemianowe

mieszane

odpad z hutnictwa żelaza

 

Biorąc pod uwagę kryterium szybkości działania należy wiedzieć, że do nawozów szybko odkwaszających glebę zaliczane są formy tlenkowe i wodorotlenkowe. Można je stosować na gleby ciężkie i średnie. Natomiast do poprawy pH gleb lekkich i bardzo lekkich, a także trwałych użytków zielonych należy stosować wyłącznie wolno działające węglany.
 
III. Miejsce wapnowania w płodozmianie
 
Wapnowanie poprawia strukturę gruzełkowatą gleby, zwiększa przyswajalność składników pokarmowych, uaktywnia mikroorganizmy, wreszcie redukuje ilość toksycznego glinu ruchomego. Jego wpływ utrzymuje się w dłuższym przedziale czasowym. Dlatego nie może być traktowany jako nawożenie pod określoną roślinę, ale jako element zmianowania. Nawozy wapniowe powinno się stosować pod przedplon roślin, które najkorzystniej zareagują na ten zabieg, bowiem działania wapnia ujawniają się zwykle w drugim lub trzecim roku po zastosowaniu. Uaktywnianie się nawozu jest tym większe, im dokładniej wymieszany jest on z glebą. Dlatego najkorzystniejsze jest wysianie wapna na ściernisko, pod podorywkę, orkę siewną lub zimową. W zmianowaniu z udziałem roślin mało wrażliwych i wrażliwych na zakwaszenie, pierwsze po wapnowaniu powinny przychodzić rośliny mało wrażliwe, natomiast wrażliwe w drugim i trzecim roku po zabiegu.
 
IV. Wapnowanie a stosowanie nawozów naturalnych i organicznych
 
Przede wszystkim należy podkreślić, że nawozy organiczne i naturalne regularnie stosowane także działają odkwaszająco na środowisko glebowe. To zbliżone oddziaływanie oraz interakcje między wapnem nawozowym i materiałami organicznymi może zwiększać lub zmniejszać efektywność obu zabiegów. W celu poprawy ich skuteczności należy pamiętać, żeby bezpośrednio przed wapnowaniem ani tuż po nim nie stosować obornika i gnojowicy. W przeciwnym razie dochodzi do strat azotu i uwsteczniania fosforu. Zalecany okres przerwy to 8-10 tygodni. Jeśli jednak wystąpi taka konieczność, należy najpierw rozsiać wapno i wymieszać je z glebą (np. kultywatorem), a dopiero później rozrzucić obornik.
 
V. Wapnowanie a nawożenie mineralne
 
Najbardziej optymalnym dla wzrostu większości gatunków roślin uprawianych w Polsce jest odczyn gleby lekko kwaśny do zasadowego (5,5-7,0). Z trzech podstawowych składników (N, P, K) najsilniej na zakwaszenie reaguje fosfor. W przypadku pH poniżej 5,5 jego dostępność spada do 35%, azotu do 50%, a potasu do 60%. Nie jest wskazane łączenie zabiegu wapnowania z nawozami mineralnymi zawierającymi fosfor oraz azot w formie amonowej czy amidowej (np. saletrą amonową, siarczanem amonu, saletrzakiem, mocznikiem). Dochodzi wówczas, podobnie jak w przypadku obornika, do uwsteczniania fosforu i strat gazowych azotu.
 

VI. Optymalne zakresy pH dla roślin i ich wrażliwość na kwaśny odczyn

Optymalne pH gleby

Gatunek rośliny

Wrażliwość na kwaśny odczyn

<5,5

łubin żółty, gryka, seradela, len, żyto, trawa

mało wrażliwe

5,6-6,0

owies, ziemniaki, mieszanki zbożowe, mieszanki pastewne

średnio wrażliwe

6,1-6,5

pszenica, rzepak, bobik, łubin biały i wąskolistny, pszenżyto

wrażliwe

6,6-7,0

buraki, kukurydza, lucerna, koniczyna, soja, jęczmień

bardzo wrażliwe

 

 

 

 
Janina Długosz
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.