Jak uchronić się przed epidemią E. coli w gospodarstwie?

Escherichia coli, to pałeczka okrężnicy, gram-ujemna względnie beztlenowa bakteria chorobotwórcza, zaliczana do rodziny Enterobacteriaceae. Te groźne dla nas w określonych warunkach mikroorganizmy mogą przenosić zwierzęta i zainfekowani ludzie (zoonozy). Znajdziemy ją też na/w ptasich jajach, w zainfekowanej odchodami oraz wydzielinami zwierzęcymi glebie i wodzie. Za najgroźniejszy chorobotwórczo dla ludzi uważa się szczep O-157 E. coli.

Kiedy E. coli staje się groźna dla ludzi i jakie wywołuje objawy?

Bakteria ta żyje w jelitach grubych ludzi i zwierząt stałocieplnych, wchodząc w skład normalnej fizjologicznej flory bakteryjnej jelit. Jest wtedy bakterią symbiotyczną uczestniczącą m.in. w rozkładzie pokarmu oraz produkcji witamin z grupy B i K. Pałeczka okrężnicy E. coli w określonych warunkach zaczyna jednak wykazywać chorobotwórczość dla ludzi i czasem zwierząt. Wywołuje wtedy u nas problemy z układem pokarmowym i moczowym, rozstrój żołądka, biegunki (nawet krwawe), nudności i wymioty. Dzieci w wieku do 18 lat i osoby powyżej 60 lat są bardziej narażone na poważne skutki chorobowe, szczególnie, jeśli zostaną zakażeni szczepem O-15. Wystarczy już bardzo niewielka ilość bakterii. Objawy infekcji trwają od 1 do 14 dni, choć ludzie zwykle przechodzą je w ciągu 3 do 4 dni i mogą zachorować przez okres do 2 tygodni od infekcji. U 2-7% osób zakażonych szczepem O-157 może też rozwinąć się poważniejszy stan, zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS) z groźną dla życia niewydolnością nerek. Niektóre szczepy E. coli mogą też wywołać choroby przewodu pokarmowego lub zakażenia pozajelitowe u zwierząt, np. posocznice, kulawki u cieląt, źrebiąt i jagniąt, a także zakażenia układu moczowego, choroby układu rozrodczego, gruczołu mlekowego i autoimmunologiczne.

Jak przenoszone są bakterie E. coli?

Jak można się nimi zarazić w gospodarstwie rolnym? E coli prawdopodobnie występuje u wszystkich zwierząt przeżuwających oraz u dzikich i hodowlanych królików i ptaków, szczególnie takich jak gęsi, kaczki, mewy i inne gatunki wodne. Chociaż zwierzęta nie wykazują objawów tej choroby, bakteria jest obecna w ich jelitach i może być swobodnie wydzielana z kałem. E. coli wchodzi do organizmu ludzkiego po spożyciu zainfekowanego nią pokarmu. Zarówno dzieci i dorośli mogą się nią zarazić poprzez:
    • jedzenie skażonej żywności
    • picie nieoczyszczonej wody
    • dotykanie zainfekowanych zwierząt lub ich odchodów
    • kontakt z osobami, które już z jej powodu chorują
    • zabawę lub pływanie w zanieczyszczonej wodzie, jak np. stawy i strumienie, szczególnie, jeśli wchodzą do nich zwierzęta, spływają ścieki i zanieczyszczone wody gruntowe, opadowe.

Ekspozycja na bakterie w gospodarstwach rolnych może pochodzić z bogactwa różnych źródeł, w tym głaskania i karmienia zwierząt, wspinania się lub opierania na ogrodzeniach i bramach zanieczyszczonych fekaliami, chodzenia na boso, także z roślin i trawy w obrębie gospodarstwa, szczególnie świeżo nawożonych zwierzęcymi odchodami. Ludzie wycierają twarz i wkładają brudne ręce do ust, przenosząc bakterię do układu pokarmowego.

Jak uchronić się przed epidemią E. coli w gospodarstwie rolnym?

Zapobieganie infekcji E. coli w gospodarstwach jest proste i obejmuje wszechstronną dbałość o czystość. Niezbędne są oddzielne strefy kontaktu z żywnością i zwierzętami, odpowiednie urządzenia do mycia rąk i ciała, stosowanie odpowiednich środków dezynfekcyjno-myjących i właściwy nadzór kontaktu zwierząt z ludźmi.

Naczelne zasady obejmują:
    • odwiedzający są kierowani do urządzeń myjąco-dezynfekcyjnych przy wejściu i wyjściu z gospodarstwa oraz gdy mają bezpośredni kontakt ze zwierzętami;
    • używanie do mycia specjalnych substancji i mydeł dezynfekująco-myjących;
    • zabronione jedzenie i picie w pobliżu zwierząt domowych i dzikich; jedzenie możliwe jest tylko w czystych, dezynfekowanych jadalniach; miejsca piknikowe na zewnątrz muszą być ściśle wyznaczone i szczególnie chronione;
    • konieczność dokładnego umycia i wysuszenia rąk przed jedzeniem, piciem lub wkładaniem rąk i przedmiotów do ust;
    • poświęcanie szczególnej uwagi małym dzieciom, by nie bawiły się w pobliżu zwierząt, ich odchodów, zagród, pastwiska itp.;
    • oddzielanie wybiegów zwierząt hodowlanych od ludzi tak, by nie były dotykane, np. podwójnymi ogrodzeniami;
    • wyjścia z gospodarstwa i budynków gospodarczych powinny mieć znaki przypominające gościom, że po zdjęciu zabrudzonej odzieży i/lub obuwia muszą dokładnie umyć ręce;
    • wszystkie myjnie muszą być czyste oraz mieć czystą bieżącą wodę, mydło w płynie i ręczniki papierowe/suszarki do rąk.

Bibliografia:

    1. E coli: Advice for open farms, Farmers Academy, http://www.fwi.co.uk/academy/lesson/e-coli-advice-for-open-farms (15.04.2018 r.)
    2. James B. Kaper, James P. Nataro, Harry L. T. Mobley, Pathogenic Escherichia coli, Nature Reviews Microbiology nr 2, s.: 123-140, 2004.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj