Metody zapylania pomidorów w uprawie szklarniowej i tunelowej

Samopylność pomidorów jest kłopotliwa w uprawie szklarniowej i tunelowej. Kwiaty pomidorów są obupłciowe i zwisają zebrane w grona. Dziesięciolecia intensywnych prac hodowlanych spowodowały, że miewają różną budowę i czasem słupek wystaje u nich nad pręciki. Sprzyja to łatwym zapyleniom krzyżowym pyłkiem z kwiatów sąsiednich krzaków tych roślin. Wystarczy jedynie delikatnie nimi potrząsnąć. Tylko pomidory gruntowe nie wymagają jednak dodatkowego zapylania. Niestety bowiem obiekty zamknięte, jak szklarnie i tunele foliowe, mają inny mikroklimat, bez wiatru, deszczu i owadów, jako naturalnych czynników zapylających. Niezbędne są więc sztuczne metody przenoszenia pyłku na znamiona słupków kwiatów. Daje też to również większe i ładniejsze owoce.

Czynniki mające wpływ na zapylanie pomidorów

Wiele różnych czynników ma wpływ na skuteczność zapylenia i zapłodnienia kwiatów pomidorów, np.: temperatura, wiatr, deszcze i wilgotność powietrza. Za niska wilgotność względna powietrza wynosi <50%. Pyłek kwiatów pomidorów wysycha jednak dopiero przy zbyt wysokiej wilgotności względnej >70%. Zlepia się wtedy i nie może się osypywać. Specjaliści zalecają więc, by w szklarniach i tunelach foliowych zmniejszać wilgotność powietrza z rana, a po południu ją zwiększać, dla ułatwienia kiełkowania łagiewki pyłku po zapyleniu nim pomidorowych kwiatów. Możliwość zapylania reguluje się więc za pomocą ogrzewania i wietrzenia zamkniętych miejsc takich upraw. Należy tego pilnować, bo poniżej 15oC i powyżej 30oC pyłek nie chce kiełkowa. Temperaturą najlepszą do zawiązywania owoców jest 20-27oC, co w upalne dni zapewni cieniowanie. Z kolei gdy temperatury dzienne i nocne są bardzo różne od siebie, pomidory wytwarzają wtedy za mało pyłku. Trzeba więc tym znacznym wahaniom temperatur zapobiega

Prawidłowe nawożenie pomidorów

Również prawidłowe nawożenie pomidorów stanowi ważny czynnik skuteczności zapylania. Przykładowo, za duża ilość azotu i za mała fosforu daje mało liczebny pyłek o słabej żywotności.

Zapylanie pomidorów poprzez mechaniczne otrącanie pyłku

Metoda najprostsza i bardzo efektywna, polegająca na ręcznym lub mechanicznym (za pomocą specjalnych urządzeń nazywanych elektryczne pszczoły) potrząsaniu krzaków pomidorów i obsypywaniu się przez to pyłku. Mechaniczne pszczoły wibrują z dużą częstotliwością, gdy przykłada się je przy nasadzie pomidorowych gron w pełnym rozkwicie. W dużych uprawach towarowych stosuje się maszyny wprawiające w ruch całą konstrukcję, na której rozpięte są sznurki utrzymujące krzaki pomidorów. Na koniec zwiększa się wilgotność powietrza lub puszcza zraszacze wodne, by uskutecznić zapylenie i zapłodnienie.

Zapylanie pomidorów za pomocą wsiedlania trzmieli

Gdy pomidory kwitną w cieplarni i pod folią, należy wietrzyć takie obiekty, bo umożliwia to nalot do środka owadów zapylających – trzmieli i pszczół. Jednak pod osłonami coraz częściej stosuje się też specjalnie wsiedlane trzmiele ziemne (Bombus terrestris). Budowa i kształt ciała tych pożytecznych owadów umożliwia bardzo efektywne przenoszenie pyłku. Ponadto, przez zaledwie minutę trzmiele mogą oblecieć nawet do 30 kwiatów. Gotowe ule z tymi trzmielami kupuje się i wprowadza do cieplarni czy pod namioty, w czasie zakwitania pierwszych kwiatów. Uwaga jednak, ponieważ pomidorowe kwiaty nie wytwarzają nektaru, więc do każdego domku trzeba też dodać odpowiednią pożywkę. Jedna trzmiela rodzina żyje ok. 8-12 tyg., a jej ul wystarcza na oblot ok. 1250 m2 upraw pomidorów koktajlowych, lub ok. 2000 m2 upraw pomidorów kulistych. Można też kupić małe ule na powierzchnie 750 m2. Skuteczność zapylania zależy od fazy rozwinięcia kwiatów i dbałości o żywotność uli. Łatwo też oceniać procent zapylonych kwiatów, bo płatki ich koron brązowieją po odwiedzeniu ich przez trzmiele. Owoce zapylone przez owady lepiej dojrzewają bardziej i są jędrniejsze.

Zapylanie pomidorów poprzez hormonizację

Zabieg hormonizacji to oprysk pomidorów roztworem wykonanym z naturalnych lub syntetycznych inhibitorów regulatorów wzrostu, intensyfikujących zapylanie i zawiązywanie się owoców oraz jakość i ilość późniejszego plonu. Stosuje się je przy niesprzyjających warunkach dla zawiązywania owoców (np. Betokson Super 050 SL, czy Betoksan R, dopuszczone do obrotu 11.05.2013 r.). Oprysk ściśle wg zaleceń przeprowadza się wtedy co 3-5 dni, w miarę rozwijania się następnych po sobie kwiatów. Można też maczać w tym roztworze całe grona kwiatowe. Uwaga jednak, bo za wysokie stężenie tych inhibitorów może zniekształcać owoce, pogarszać ich jakość i sprzyja zamieraniu niektórych z nich. Owoce zapylane za pomocą hormonizacji nie mają też nasion i zawierają mniej wapnia.

Redakcja WDR   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj