KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Ogrody i rośliny biblijne

Opublikowano 16.05.2018 r.
Scenerię wydarzeń ze Starego i Nowego Testamentu przybliżają biblijne ogrody. Poznajmy wyjatkową kolekcję roślinną.

Wszystko zaczęło się w ogrodzie Eden...

W historii ludzkości znaczącą rolę odgrywały i odgrywają ogrody. Wszystko zaczęło się w ogrodzie Eden - miejscu niezwykłym, gdzie panowała harmonia między Bogiem i ludźmi oraz ludźmi i przyrodą. Biblijny raj stworzony został przez Boga dla pierwszych ludzi Adama i Ewy. W ogrodzie tym ludzie mieli wszystko i ze wszystkiego mogli korzystać, z wyjątkiem „Drzewa Poznania Dobra i Zła" , którego owoców nie mogli zrywać. Od wieków uchodziło za jabłoń, ale najprawdopodobniej z powodu złego przetłumaczenia tekstu łacińskiego (łac. malum oznacza zarówno zło, jak i jabłko) – mogło być granatem.
 
Według Biblii, Eden (Raj) był ogrodem, który Bóg wydzielił na Ziemi ze względu na jego wspaniałe warunki. Eden symbolizuje bezgrzeszny byt ludzkości. Ów ogród stał się z czasem rajem utraconym, za nieposłuszeństwo wobec Boga.

Getsemani - Ogród Oliwny

Drugi ważny ogród to Getsemani – Ogród  Oliwny, ogród bólu. Miejsce dramatyczne i piękne, bo tutaj rozegrała się w osamotnieniu dramatyczna scena duchowej walki Chrystusa. Ogród ten znajduje się w Jerozolimie, u podnóża Góry Oliwnej. Aktualnie miejscem tym opiekują się Franciszkanie.

 
Próby tworzenia Ogrodów Biblijnych miały miejsce na wszystkich kontynentach. Pierwsze ogrody biblijne na świecie zaczęli zakładać protestanci. Fenomen zakładania tego typu ogrodów nie ma związku  z przynależnością do danego kościoła. Ogrody biblijne są obecne w Ameryce Północnej, głównie w USA, Europie (w samych Niemczech jest ich około 100), Azji, Izraelu, Japonii, i w Australii. Po 2006 r.  zaczęły powstawać również w Polsce (4 -  w Proszowicach, Myczkowcach, Chorzowie, Muszynie). Zakładane są przy kościołach, synagogach, stanowią również samodzielne parki. Niewielkie ogrody powstają również w ogrodach botanicznych. Są to przeważnie ogrody tematyczne, dydaktyczne i symboliczne.
 
Największy ogród roślin biblijnych, a właściwie Rezerwat Krajobrazu Biblijnego położony jest na terenie Izraela, zajmuje 280 ha. Położony na stoku wzgórza ukazuje zwyczaje Izraelitów z czasów biblijnych. Znajdują się tu drzewa oliwne z prasą do pozyskiwania oliwy, winorośle również z prasami, pole pszenicy  i klepisko, rekonstrukcja starożytnej synagogi, jaskinie pogrzebowe, namioty beduińskie, wieża strażnicza oraz bardzo wiele umiejscowionych cytatów z Biblii.
 
Rośliny biblijne pochodzą z niewielkiego terenu Palestyny,  które przez tradycję chrześcijańską wiążą się z tematem biblijnym. Są wśród nich przedstawiciele strefy śródziemnomorskiej, stepowej, pustynnej, tropikalnej. 
 
W Polsce największym ogrodem biblijnym jest Ogród w Myczkowicach (Bieszczady) o ekumenicznym charakterze. Zajmuje powierzchnię 1,30 ha, w skład którego wchodzi 5 ogrodów tematycznych. Ogród otrzymał dofinansowanie z UE, a koszt budowy to 2,5 mln zł.
 
Drugi ogród biblijny znajduje się w Proszowicach (koło Krakowa), postał jako pierwszy tego typu obiekt  (2006 -2008 r). Zajmuje powierzchnię 0,10 ha, na której znajduje się miniaturowa pustynia, poletka zbóż i ziół w raz z symbolami judaizmu i chrześcijaństwa.
 
W ogrodach tych sadzi się wymieniane w Piśmie Świętym rośliny, które stanowią scenerię opisywanych wydarzeń biblijnych. W Biblii wymienianych jest około 200 roślin, ale najczęściej – figa, oliwka, granat, palma daktylowa, winorośl, pszenica i  jęczmień. Są one cenne ze względów gospodarczych, ale maja także dużą wartość symboliczną. Rośliny te zostały wymienione nieprzypadkowo, były bowiem symbolem  boskiej opieki, dostatku i szczęścia.

Chrześcijańska symbolika  roślin

Drzewo było złożonym symbolem, odpowiednikiem drabiny i filara oznaczającego związek ziemi z niebem. Woda pojmowana była jako upływające życie. Podział na korzenie, pień i koronę – odpowiada podziałowi na ciało, umysł i duszę.
 
  • Oliwka

Była jednym z najważniejszych drzew w starożytnej Palestynie. Żydzi uważali ją za pierwszą roślinę z siedmiu płodów Ziemi Świętej. Lud Izraela porównywany był często do oliwki. W czasach biblijnych namaszczanie oliwą z oliwek było znakiem wyboru osoby do spełniania określonej funkcji. W związku z tym olej stał się także symbolem namaszczenia Duchem Świętym. Jest też atrybutem Archanioła Gabriela, Matki Bożej i św. Agnieszki. Oliwka symbolizuje nieśmiertelność, pokój i szczęście.
 
  • Granat
W judaizmie był symbolem wierności wobec praw Tory. W średniowieczu zapach kwiatów granatu i wielość jego nasion interpretowano jako symbol piękności i licznych cnót Maryi. Kulisty kształt owocu i przyjemny zapach uchodziły także za symbol doskonałości, nieograniczonych przymiotów i dobroci Boga. Poza tym wielość nasion zebranych w jednym owocu mogła też obrazować kościół, a czerwony sok granatu utożsamiano z krwią męczenników. Ponadto owoc granatu reguluje trawienie, a odwar z kory stosowany jest przeciw tasiemcom. W świecie  islamu istnieje przekonanie, że chroni przed diabłem.
 
  • Jabłko
Stary symbol płodności. Okrągłą formę jabłka m.in. w symbolice chrześcijańskiej rozumiano także jako symbol ziemi, a jego barwę i słodycz jako symbol pokus tego świata. Jabłko uznawano też za symbol grzechu pierworodnego.
 
  • Palma daktylowa

Jest symbolem wiecznego życia i zmartwychwstania, zwycięstwa i pokoju. Kształt liści często służył na wzór do ornamentacji kamiennych kolumn w Egipcie. Palma jest jednym z narodowych symboli Izraela. Dostarczała owoców, budulca, a na pustyni wskazywała miejsce występowania wody.
 
  • Figowiec
Symbolizował wstydliwość, ponieważ przy pomocy jego liści Adam i Ewa ukryli swoją nagość. Uschnięty figowiec symbolizuje w sztuce chrześcijańskiej synagogę. Na kartach Pisma Świętego opisane są dwa gatunki fig:  figa pospolita i figa sykomora. Owoce sykomory są gorszej jakości niż owoce figi pospolitej i dlatego były zwykle pokarmem ludzi biednych (owocuje nawet do 6 razy w roku). Siedzieć pod drzewem figowym oznacza żyć bez trosk. Owoce poprawiają trawienie, pomocne są też w leczeniu niedokrwistości.
 
  •  Winorośl

Stała się symbolem ludu Izraela, bowiem winnice stanowiły charakterystyczną cechę krajobrazu Ziemi Obiecanej, a winne grona, które  wysłannicy przynieśli są symbolem obietnicy. Do dziś wino używane w obrzędach Mszy Świętej wyrabiane jest wyłącznie z winogron. Wino według tradycji biblijnej to symbol radości i obfitości darów zsyłanych przez Boga a winnica – oznaką  bożego błogosławieństwa.
 
  •     Dąb
Symbolizuje siłę, szlachetność, dostojność i długowieczność. Z jego witek  skręcano rózgi weselne, a suszone liście wkładane w strzechę lub ściany, strzec miały domostwo od złych uroków. Silnie wspiera pozytywne myślenie i energię. Poprawia krążenie krwi, wspiera wychodzenie z choroby.
 
  • Brzoza
Wierzenia pogan nadawały brzozie charakter drzewa litościwego i dobrego, które płakało nad grobem zmarłego, a sadzone przy grobie miało bronić zmarłych przed duchami. Krzyż brzozowy był orężem boga gromów na obszarach rosyjskich, a w Polsce krzyże nagrobne były amuletami ochronnymi. Brzoza neutralizuje negstywną energię. Sok z brzozy oczyszcza organizm.
 
  •  Lipa
Jak sądzono przed wiekami, była drzewem w które nie uderzał piorun. Dlatego  właśnie kropidła do święconej wody wykonywano z drewna lipowego. Wierzono również, że gałązki lipy splecione w wianki, poświęcone w oktawę Bożego Ciała i zatknięte za obraz, utrzymywały spokój w domu, odpędzając  burze, pioruny i ulewne deszcze. Ponadto lipa wzmacnia organizm, zwalcza przeziębienie, a herbatka z kwiatów lipy pomaga w stanach  gorączkowych.
 
  • Jałowiec
Według wierzeń  był drzewem dobrym, życzliwym ludziom i miłym Bogu. Wykonywano z niego magiczne laski, dzięki którym odpędzano złe moce. Przypisywano mu też związki ze światem zmarłych. Dziś igliwie i jagody jałowca wchodzą w skład wonnych ziół kadzidłowych.
 
  • Cyprys
Często wspominany w Biblii. Uchodził za drzewo święte, jako symbol długiego życia i nieśmiertelności. Jeszcze do dziś jest sadzony na cmentarzach Południowej Europy. 
 
  • Tamaryszek

Odporne na suszę drzewo lub krzew. W 1927 r. zoolog Bodenheimer natknął się na gatunek  tamaryszka, który wydziela słodkawą ciecz, tężejącą na powietrzu w postaci małych kulek (3 mm) podobnych do gradu i mogących być słynną biblijną manną. Do dziś bywają one używane zamiast cukru.

 
Minęło wiele wieków, żyło wiele pokoleń i wiele się zmieniło, nastąpił  ogromny postęp cywilizacyjny  - ale w ogrodach biblijnych do chwili obecnej spotkać można (np. drzewa oliwne w Getsemani) -  niemych świadków wydarzeń ze starożytności.
 
 
 
 
kontakt1.jpg
Wanda  Lehnhardt
Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie realizuje na obszarach wiejskich województwa śląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO