Wszystko, co warto wiedzieć o czarnym bzie

Bez czarny, czyli Sambucus nigra to krzew dorastający nawet do 10 m wysokości, najczęściej można go znaleźć w lasach i na ich obrzeżach. Występuje pospolicie na terenie całego kraju, surowcami wykorzystywanymi obecnie w fitoterapii są jego kwiaty i owoce. Białe lub jasnożółte kwiaty zebrane w charakterystyczne płaskie baldachy pojawiają się w maju, natomiast owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Kwiaty mogą być spożywane w postaci surowej, natomiast surowe, zwłasza niedojrzałe owoce zawierają glikozydy: sambucynę i sambunigrynę, które są dla ludzi toksyczne. Zjedzenie niedojrzałych, surowych owoców może więc skutkować zatruciem objawiającym się bólem głowy, nudnościami i osłabieniem. Należy pamiętać, aby zbierać tylko owoce dojrzałe i spożywać je w postaci przetworzonej – możemy zrobić sok, napar, syrop lub konfitury. 

Jak zbierać kwiaty i owoce?

Kwiaty zbieramy w maju i czerwcu, najlepiej zrywać całe baldachy, kiedy cześć kwiatów jest jeszcze nierozwinięta. Po przyniesieniu do domu, usuwamy największe i najgrubsze części baldachu. Kwiaty suszymy w miejscu zacienionym, w temperaturze nie większej niż 35°C, tak aby nie straciły swoich właściwości. Owoce najlepiej zbierać na początku września, kiedy są dobrze wybarwione – czarne i błyszczące. Zbieramy całe baldachy, jeśli zbierzemy przypadkiem owoce niedojrzałe trzeba je odrzucić wraz z większymi szypułkmi. 

Przetwory z bzu czarnego

Kwiaty bzu czarnego najlepiej wysuszyć i zażywać w postaci naparu. Świeże kwiaty można również dodawać do deserów np. ciasta naleśnikowego czy racuchów. Z kwiatów można także przygotować syrop, zasypując porcję kwiatów cukrem. Owoce również nadają się do suszenia i stosowania w postaci herbaty, można również przygotować z nich syrop i sok, a także nalewkę - niezwykle skuteczną w leczeniu infekcji wirusowych.

Właściwości zdrowotne bzu czarnego

Kwiaty bzu czarnego w postaci naparu lub odwaru wpływają korzystnie na naczynia krwionośne – uszczelniają je, zwiększają ich elastyczność. Rozszerzają również naczynia wieńcowe, wpływając korzystnie na ukrwienie i dotlenienie mięśnia sercowego. Kwiaty działają też oczyszczająco, zwiększając ilość wydalanego moczu, a wraz z nim toksyn i zbędnych produktów przemiany materii. Herbata z kwiatów bzu jest z kolei polecana przy infekcjach przebiegających z gorączką, działa napotnie, zmniejszając temperaturę ciała. Napar działa również przeciwzapalnie, można więc go stosować do płukania gardła w czasie infekcji.

Przetwory z owoców bzu czarnego są cennym źródłem wielu witamin i minerałów (witaminy A, C, witamin z grupy B, wapnia, potasu, żelaza), działają wzmacniająco, odżywczo. Niezwykle korzystnie wpływają na odporność organizmu, sok czy syrop warto więc zażywać regularnie w okresach zwiększonej zachorowalności na grypę i przeziębienie. Owoce bzu są również bogatym źródłem antocyjanów, działających antyoksydacyjnie, usuwają więc nadmiar wolnych rodników. Polecane więc są w terapiach oczyszczających i odchudzających. 

Jak samodzielnie przygotować przetwory?

• Sok z owoców bzu czarnego

Oczyszczone i pozbawione szypułek owoce zalewamy wodą. Jeśli chcemy uzyskać bardzo gęsty sok, wody dodajemy tylko tyle, aby zakryła owoce. Gotujemy 1,5 do 2 godzin. Następnie odcedzamy za pomocą gazy i sitka, przecedzony sok gotujemy jeszcze 30 minut z dodatkiem kilku łyżek cykru. Po przelaniu do butelek należy je pasteryzować 2-3 minuty. 

• Syrop z kwiatów bzu

Do przygotowania syropu będziemy potrzebować około 20-30 baldachów, kwiaty obcinamy nożyczkami z baldachów, bezpośrednio do naczynia w którym będziemy przygotowywać syrop (najlepiej w szczelnie zamykanym słoju). W oddzielnym naczyniu przygotowujemy syrop – 0,3-0,4 kg cukru, litr wody i sok z jednej cytryny. Wszystkie składniki trzeba zagotować i ciepłą zalewę wlać do naczynia z kwiatami. Syrop pozostawiamy w ciemnym miejscu na kilka dni, po tym czasie odcedzamy. Jeśli chcemy przechowywać syrop kilka miesięcy, trzeba go zapasteryzować. 

Czarny bez to niedoceniana, ale bardzo skuteczna roślina lecznicza, przetwory z kwiatów i owoców watro posiadać w domowej apteczce, pomogą przetrwać w zdrowiu okres grypowy i będą niezwykle skutecznym i bezpiecznym lekiem na wiele codziennych dolegliwości.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj