Opas bydła w cyklu otwartym
Jednym z rolników, którzy zmienili profil produkcji i zajęli się opasem bydła w cyklu otwartym, jest Jarosław Pyta z Owni w powiecie ryckim. W 2010 roku przejął on gospodarstwo po rodzicach. Dotychczas prowadzono w nim tradycyjny chów krów mlecznych oraz tucz trzody chlewnej w cyklu zamkniętym. Utrzymywano średnio 12 sztuk krów mlecznych i 12 loch oraz sprzedawano 180 tuczników.
Młody gospodarz stopniowo wygaszał produkcję mleka oraz ograniczał tucz trzody chlewnej. W to miejsce rozpoczął opas bydła mięsnego w cyklu otwartym, czyli w oparciu o zakupione cielęta. Najpierw zaadaptował stodołę na budynek dla zwierząt oraz dobudował do niego bukaciarnię - o lekkiej konstrukcji, ze stropodachem. Zwierzęta utrzymywane są tam luzem, w boksach po 20 szt., na głębokiej ściółce. Koszty związane z budową były stosunkowo niskie, ponieważ materiały pochodziły z odzysku (stare pokrycie dachowe, plandeki z reklam do wypełnienia ścian) lub z własnego lasu (drewno).
W tym czasie, jako młody rolnik, pan Pyta skorzystał z dofinansowania z funduszy unijnych i zakupił nowe maszyny do zbioru zielonek, uprawy gleby, siewu kukurydzy i nawożenia. Z ostatniego naboru z działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” otrzymał pomoc finansową, dzięki której wybudował dwa silosy przejazdowe na kiszonkę oraz zakupił: wóz paszowy, agregat uprawowo-siewny i dwie duże przyczepy transportowe.
170 sztuk rocznie
Aktualnie rolnik gospodaruje na 71 ha, z czego 23 ha to grunty własne, a reszta dzierżawione. Łąki i uprawy traw na gruntach ornych zajmują 17 ha, kukurydza na kiszonkę - 38 ha, a zboża paszowe 16 ha. Cała produkcja z pola przeznaczona jest na paszę dla bydła: sianokiszonka z traw, kiszonka z kukurydzy oraz ziarno ze zbóż, które stanowi komponent paszy treściwej. Średnio w roku w gospodarstwie utrzymywanych jest w różnych grupach wiekowych 170 sztuk bydła opasowego. W ostatnim roku rolnik sprzedał 70 szt. opasów o masie ok. 700 kg.
Chów bydła mięsnego odbywa się w systemie alkierzowym. Zwierzęta przez cały czas przebywają w budynkach. Komponenty paszy - sianokiszonka, kiszonka z kukurydzy i mieszanka treściwa - mieszane są w wozie paszowym. Pasza dostarczana jest do budynku, na korytarz paszowy.
Cielęta pochodzą z zakupu
Opas bydła odbywa się w cyklu otwartym, co oznacza, że cielęta do tuczu pochodzą z zakupu. Cielęta odsadki kupowane są w wieku około 3 miesięcy, tj. gdy osiągną masę 160 kg. Zakup cieląt stanowi jeden z najbardziej ryzykownych elementów tej produkcji. Cielęta odsadki kupowane są w partiach po 20 sztuk od różnych dostawców. Kupuje się też zwierzęta pochodzące z importu, np. z Czech. Rasy bydła są różne, w zależności od dostępności, ale przeważnie są to różne krzyżówki ras mięsnych, np.: Limousine, Simentale mięsne, Herefordy, Belgijskie. Bardzo ważny jest stan zdrowotny cieląt, sposób postępowania z nimi po zakupie - chodzi o ograniczenie upadków. Koszt zakupu odsadka waha się od 1800 zł do 2200 zł.
Średnio 7,89 zł za 1 kg
Bydło opasane jest intensywnie, tak aby w wieku 20 miesięcy ważyło ponad 700 kg. Zwierzęta sprzedawane są na podstawie umowy kontraktacyjnej z ZM Sokołów SA. Cena za dostarczonego opasa rozliczana jest poubojowo w systemie EUROP i jest to przeważnie klasa R i O. Z ostatniej dostawy średnia cena za 1 kg wagi żywej wyniosła 7,89 zł. Uzyskane ceny i sposób rozliczenia nie do końca satysfakcjonują rolnika i dlatego poszukuje on nowych odbiorców.
Czy to się opłaca?
W tabeli przedstawiono kalkulację kosztów produkcji 1 szt. opasa w tym gospodarstwie. Cenę jednostkową sprzedaży z rozliczenia poubojowego przeliczono na wagę żywą, uśredniono koszt zakupu odsadka. Koszt pasz własnych (sianokiszonka, siano, słoma, kiszonka z kukurydzy, zboża paszowe) wyceniono na podstawie kosztów produkcji. Oszacowano też koszty ogólnogospodarcze, w tym amortyzację budynków, maszyn, pracę ciągnika i maszyn, a także policzono koszty pracy własnej oraz obciążenia kredytów.
W przedstawionej kalkulacji nadwyżka bezpośrednia na 1 szt. wyniosła 1076,78 zł, czyli wartość produkcji minus koszty bezpośrednie, takie jak: zakup cielęcia, koszty pasz z zakupu oraz własnych, usługi weterynarza i koszt leków. Doliczono też koszty pracy własnej na 1 szt. Jeżeli od nadwyżki bezpośredniej odejmiemy koszty pośrednie - amortyzację budynków, maszyn, koszty ich remontów, pracę ciągnika, maszyn i obciążenia płatnicze - otrzymamy dochód rolniczy, czyli zysk w wysokości 827,78 zł na jedną sztukę.
Z analizy kosztów bezpośrednich wynika, że największy koszt jest związany z zakupem odsadka - stanowi prawie 50% tych kosztów. Dlatego każdy upadek cieląt bardzo istotnie podraża ich zakup, a tym samym wpływa na opłacalność produkcji. W kosztach ogólnogospodarczych amortyzacja budynków i maszyn i urządzeń nie stanowi dużych kosztów, w przeciwieństwie do chowu bydła mlecznego.
Podsumowując: pod warunkiem zachowania odpowiednio dużej skali produkcji, radzenia sobie z zakupem i odchowem cieląt oraz posiadając pewnego i solidnego odbiorcę, rolnik prowadzący opas bydła w cyklu otwartym może być usatysfakcjonowany.
Koszty i opłacalność produkcji 1 szt. opasa bydła mięsnego o masie 702 kg
Lp.
|
Wyszczególnienie
|
Jedn. miary
|
Ilość
|
Cena jedn.
|
Wartość od 1 szt. |
1.
|
PRODUKCJA (1a)
|
5538,78
|
|||
a
|
żywiec wołowy
|
kg
|
702,00
|
7,89
|
5538,78
|
2.
|
KOSZTY MATERIAŁOWE (poz. 3+4+9+11+13)
|
4162,00
|
|||
3.
|
Zakup zwierząt lub koszt odchowu zwierząt (poz. 3a)
|
|
|
2000,00
|
|
a
|
cielę odsadek
|
kg
|
160,00
|
12,50
|
2000,00
|
4.
|
PASZE RAZEM (poz. 5+6+7+10)
|
|
|
1827,00
|
|
5.
|
Pasze treściwe z zakupu razem (poz. 5a)
|
|
|
270,00
|
|
a
|
koncentrat białkowy
|
dt
|
1,50
|
180,00
|
270,00
|
6.
|
Pasze treściwe własne razem (poz. 6a)
|
|
|
187,50
|
|
a
|
mieszanka zbożowa
|
dt
|
7,50
|
25,00
|
187,50
|
7.
|
Pasze objętościowe własne razem (poz. 7a+7b+7c+7d+8) |
|
1 227,00
|
||
a
|
sianokiszonka
|
dt
|
15,00
|
12,00
|
180,00
|
b
|
zielonka z traw
|
dt
|
60,00
|
8,20
|
492,00
|
c
|
siano łąkowe
|
dt
|
5,00
|
45,00
|
225,00
|
d
|
kiszonka z kukurydzy
|
dt
|
25,00
|
12,00
|
300,00
|
8.
|
Słoma na paszę
|
dt
|
2,00
|
15,00
|
30,00
|
9.
|
Słoma lub inne materiały na ściółkę
|
dt
|
15,00
|
15,00
|
225,00
|
10.
|
Dodatki paszowe z zakupu razem (poz. 10a+10b) |
|
|
142,50
|
|
a
|
sól lizawka
|
szt.
|
5,00
|
12,00
|
60,00
|
b
|
premixy
|
dt
|
0,15
|
550,00
|
82,50
|
11.
|
Usługi specjalistyczne (poz. 11a)
|
|
|
85,00
|
|
a
|
usługi weterynaryjne + leki
|
szt.
|
1,00
|
85,00
|
85,00
|
13.
|
Inne koszty materiałowe (poz. 13a+13 b)
|
|
|
25,00
|
|
a
|
woda
|
|
1,00
|
15,00
|
15,00
|
b
|
kolczyki, paszporty
|
|
1,00
|
10,00
|
10,00
|
14.
|
KOSZTY BEZPOŚREDNIE (bez pracy) (poz. 2)
|
4162,00
|
|||
15.
|
Koszt pracy razem (poz. 16)
|
|
|
|
300,00
|
16.
|
Koszty pracy własnej
|
rbg
|
20,00
|
15,00
|
300,00
|
17.
|
KOSZTY BEZPOŚREDNIE (z pracą) (poz. 14+15)
|
4462,00
|
|||
18.
|
KOSZTY POŚREDNIE (poz. 19+20)
|
249,00
|
|||
19.
|
KOSZTY OGÓLNOGOSPODARCZE (poz. 19a+19b+19c+19d+19e) |
163,00
|
|||
a
|
amortyzacja budynków do produkcji zwierzęcej
|
razem
|
1,00
|
25,00
|
25,00
|
b
|
amortyzacja maszyn i urządzeń do produkcji zwierzęcej
|
razem
|
1,00
|
28,00
|
28,00
|
c
|
remonty maszyn i budynków do produkcji zwierzęcej
|
razem
|
1,00
|
15,00
|
15,00
|
d
|
praca ciągnika i maszyn
|
cgh
|
1,00
|
75,00
|
75,00
|
e
|
energia elektryczna
|
kWh
|
0,20
|
100,00
|
20,00
|
20.
|
OBCIĄŻENIA PŁATNICZE (poz. 20a+20b)
|
|
|
86,00
|
|
a
|
Odsetki i prowizje od kredytów
|
razem
|
1,00
|
50,00
|
50,00
|
b
|
Ubezpieczenia (zwierząt, budynku do produkcji zwierzęcej)
|
razem
|
1,00
|
36,00
|
36,00
|
21.
|
Nadwyżka bezpośrednia (poz. 1a -17)
|
|
1076,78
|
||
22.
|
Dochód rolniczy (poz. 21 -18)
|
|
827,78
|
Mariusz Dziliński
Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|