Płatności obszarowe 2023 - normy GAEC w liczbach

Normy GAEC

Warunkowość oparta jest na zbiorze przepisów, które będą musiały być przestrzegane w gospodarstwie jako minimalne normy i wymogi.
Good Agricultural and Environmental Condition (GAEC) – to normy dotyczące utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Poniższe opracowanie stanowi zestawienie nowych norm, obowiązkowych dla gospodarstw – beneficjentów płatności obszarowych.

• Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych (GAEC 4)

Zakaz stosowania nawozów oraz środków ochrony roślin na gruntach rolnych w pobliżu wód powierzchniowych w odległości wynoszącej co najmniej 3 m. Dotyczy wszystkich użytków rolnych sąsiadujących z wodami powierzchniowymi, którymi są: rowy o szerokości powyżej 5 m liczonej na wysokości górnej krawędzi brzegu rowu, jeziora i zbiorniki wodne, cieki naturalne, kanały, ujęcia wody oraz obszary morskiego pasa nadbrzeżnego.

• Zarządzanie orką w celu zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, biorąc pod uwagę nachylenie terenu (GAEC 5)

Grunty orne położone na stokach o nachyleniu ≥14% (dotychczas było ≥20%) uznaje się za utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli gruntów tych:
1) nie wykorzystuje się pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku
2) nie utrzymuje się jako ugór czarny w okresie jesienno-zimowym (od 1 listopada do 15 lutego).
Na gruntach ornych, położonych na stokach o nachyleniu ≥14%, wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich oraz w uprawach trwałych (sady – drzewa owocowe) położonych na tych stokach – utrzymuje się okrywę roślinną lub ściółkę w międzyrzędziach.

• Minimalna okrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach (GAEC 6)

Na powierzchni stanowiącej co najmniej 80% gruntów ornych, wchodzących w skład każdego gospodarstwa rolnego utrzymuje się okrywę ochronną gleby w okresie od 1 listopada do 15 lutego.

Jako spełnienie wymogów normy uznaje się: uprawy ozime, trawy na gruntach ornych, międzyplony ozime, pozostawienie ścierniska, grunty pokryte resztkami pożniwnymi czy mulczem. W uprawach trwałych (sady) utrzymuje się okrywę ochronną gleby w międzyrzędziach w okresie od 1 listopada do 15 lutego.

• Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na G.O. (GAEC 7)

Gospodarstwa powyżej 10 ha gruntów ornych zobowiązane są do:
1) prowadzenia upraw na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w taki sposób, aby na każdej działce rolnej, na tych gruntach, w porównaniu z rokiem poprzednim, była prowadzona inna uprawa w plonie głównym; powyższe obowiązki uznaje się za spełnione na danej działce rolnej w przypadku wprowadzenia po zbiorze plonu głównego – międzyplonu lub wsiewki poplonowej, z okresem utrzymania przez co najmniej 8 tygodni od terminu wysiewu, a w przypadku wsiewki – od terminu zbioru uprawy w plonie głównym
2) jednocześnie na wszystkich gruntach ornych w gospodarstwie, taka sama uprawa w plonie głównym nie może być prowadzona dłużej niż 3 lata; powyższe zasady nie obowiązują w przypadku upraw korzystnie wpływających na jakość gleby, takich jak: rośliny bobowate, trawy i inne zielne rośliny pastewne, mieszanki bobowatych drobnonasiennych z trawami, grunty ugorowane oraz uprawy wieloletnie
3) prowadzenia co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych, przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 65% gruntów ornych, a dwie uprawy główne łącznie nie mogą zajmować więcej niż 90% gruntów ornych.

Z wdrażania normy wyłączone są gospodarstwa:

‒ w których więcej niż 75% gruntów ornych jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych, uprawy roślin
strączkowych lub ugorowanych lub stanowi sumę powyższych
‒ w których więcej niż 75% użytków rolnych stanowią trwałe użytki zielone lub jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin
pastewnych, lub stanowi sumę powyższych.

Gospodarstwa, w których prowadzona jest produkcja ekologiczna potwierdzona certyfikatem, uznaje się za spełniające normę GAEC 7.

• Utrzymanie elementów i obszarów nieprodukcyjnych (GAEC 8)

Gospodarstwa powyżej 10 ha gruntów ornych mają obowiązek przeznaczyć co najmniej 4% gruntów ornych na obszary i elementy nieprodukcyjne,
w tym grunty ugorowane.

Obszary i elementy nieprodukcyjne to:
• żywopłoty/pasy zadrzewione
• zadrzewienia pojedyncze, zadrzewienie liniowe,
zagajniki śródpolne
• oczka wodne
• rowy
• strefy buforowe i miedze śródpolne.

Istnieje możliwość obniżenia tego odsetka do 3% pod warunkiem, że rolnik przeznaczy dodatkowo 4% na międzyplony lub uprawy wiążące azot uprawiane bez stosowania środków ochrony roślin (w sumie 7% gruntów ornych).

Ważne!

W 2023 roku ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w obliczu wojny w Ukrainie przepisy unijne umożliwiły państwom członkowskim skorzystanie z tymczasowego odstępstwa od stosowania norm GAEC 7 i GAEC 8, czyli dotyczących nakazu zmianowania upraw i zakazu produkcji na ugorach. W ramach normy GAEC 8 – w części dotyczącej przeznaczenia minimalnego udziału gruntów
ornych na obszary nieprodukcyjne – możliwe będzie prowadzenie produkcji na gruntach ugorowanych, z wyjątkiem uprawy: kukurydzy, soi (przeznaczanych w większości na pasze) i zagajników o krótkiej rotacji (uprawianych na cele energetyczne).

Anita Maj-Kałdońska Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj