Biomasa alternatywą dla ekogroszku

Od 2009 roku w Polsce obowiązuje Dyrektywa OZE 2009/28/WE, zgodnie z którą państwa Unii Europejskiej są zobowiązane do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii, a więc takich źródeł, których zasoby w krótkim czasie się odnawiają. Producenci urządzeń grzewczych zobowiązani są do tego, by podnosić standardy ekologiczne w urządzeniach, które produkują, natomiast użytkownicy gospodarstw domowych są zachęcani do zakupu urządzeń grzewczych najwyższych klas poprzez różnego rodzaju dofinansowania. 

Obecnie najpopularniejszym, a zarazem najdroższym paliwem konwencjonalnym jest ekogroszek, który posiada wysoką wartość energetyczną oraz charakteryzuje się niewielką ilością popiołu, która pozostaje po spalaniu. Jednak energetyka bezustannie poszukuje alternatywnych biopaliw o niskich właściwościach emisyjnych zanieczyszczeń do atmosfery oraz posiadających jak najwyższą przydatność energetyczną. 

Jedną z alternatyw dla ekogroszku są zboża. W Polsce najpopularniejszymi uprawianymi zbożami są: pszenica, kukurydza, owies oraz jęczmień. Nierzadko pojawia się problem z zagospodarowaniem nadwyżki wyprodukowanego zboża, w związku z tym zapasy, które nie nadają się do spożycia przez człowieka oraz które nie zostały wykorzystane do celów spożywczych, można przekazać na cele energetyczne. Z punktu widzenia ochrony środowiska, spalanie zbóż ogranicza emisję szkodliwych substancji do atmosfery. Na świecie, jak i w Polsce, do celów energetycznych wykorzystuje się najczęściej ziarno owsa i kukurydzy. Ziarno, z racji swoich niewielkich rozmiarów, łatwo jest transportować i przechowywać, w porównaniu z np. słomą czy drewnem. 

Inną alternatywą dla ekogroszku jest siano i słoma (owsiana). Są to częste odpady z gospodarstw chętnie wykorzystywane w energetyce, spalane jako sieczka, snopki, baloty słomy lub siana, w zależności od tego, jaki jest rodzaj pieca do spalania biomasy. Jednak sieczka może sprawiać spory problem w przechowywaniu z powodu dużej objętości i dużego ryzyka samozapłonu, stąd też bardziej pożądaną opcją są baloty lub snopki. 
W Polsce jednak najpopularniejszą rośliną uprawianą na cele energetyczne jest wierzba wiciowa, potocznie zwana wierzbą energetyczną, która z 1 ha upraw w ciągu jednego roku pozwala na uzyskanie średnio tyle energii, co spalanie 10–13 ton węgla. 

Jedną z alternatyw może być też pellet ze słomy i łuski słonecznika – niski koszt pozyskiwania materiału na pellet powoduje, że jest on atrakcyjny ekonomicznie, dodatkowo jego zaletą jest niska zawartość substancji szkodliwych.  

W tabeli poniżej zostały przedstawione przeciętne właściwości energetyczne wybranych rodzajów biomasy: 

Źródło: „Analiza porównawcza przydatności energetycznej wybranych gatunków biomasy” M. Kocyba, D. Szczepański

Na podstawie tabeli można dostrzec, że spośród analizowanych paliw, największą wartością opałową cechuje się rzepak – ze względu na fakt, iż jest to roślina oleista, najniższą zaś kukurydza.

Istnieje wiele rodzajów biomasy, jednak największe znaczenie ma biomasa pochodzenia roślinnego. Może być ona używana bezpośrednio na cele energetyczne poprzez spalanie surowców stałych lub też przetwarzana na biopaliwa gazowe czy ciekłe. Biopaliwami stałymi są m.in.: drewno, słoma, rośliny energetyczne oraz ziarno. Są to tzw. surowce energetyczne pierwotne, zapewniające korzyść zarówno ekologiczną, jak i ekonomiczną.  

Podsumowując, pozyskiwanie energii z biomasy ma niewątpliwie wiele zalet:

• jest to odnawialne źródło energii,
• ich wyprodukowanie i spalanie w znacznie mniejszym stopniu powoduje zanieczyszczenie środowiska niż wydobycie paliw kopalnianych, 
• wpływa na rozwój rynku produktów rolnych,
• zapewnia większe bezpieczeństwo energetyczne,
• ograniczane są ilości składowanych odpadów rolnych i komunalnych,
• biomasa wykorzystana z terenów leśnych i pastwisk zmniejsza ryzyko pożaru.

Pomimo tego, że w Polsce od dłuższego czasu obserwowany jest wzrost zainteresowania uprawami energetycznymi, a produkcja i pozyskiwanie biomasy jest silnie kreowane jako kierunek produkcji rolniczej, to rozwój tej działalności jest w bardzo dużym stopniu uwarunkowany aspektami ekonomicznymi – tak więc, na przykład roczny koszt palenia owsem wynosi około 2 000 zł – to niewiele,  jednak trzeba pamiętać o kosztach związanych z wymianą kotła na taki, który jest przygotowany do tego typu opału.