Prawnik radzi - prawa konsumenta

Przedsiębiorca, najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli zawarcia umowy, ma obowiązek poinformować go o głównych cechach świadczenia (towaru lub usługi), sposobu porozumiewania się z konsumentem, podać swoje dane i adres firmy oraz numer, pod którym został zarejestrowany, łącznej cenie (wynagrodzeniu) za świadczenie oraz jakichkolwiek innych kosztach. 

W razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenumeratę, przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodzenia obejmującego wszystkie płatności za cały okres rozliczeniowy, ze wszystkimi kosztami ubocznymi. Jeżeli przedsiębiorca nie spełnił tych obowiązków, konsument nie ponosi tych opłat i kosztów. Przedsiębiorca powinien poinformować o sposobie i terminie spełnienia świadczenia oraz o procedurze rozpatrywania reklamacji, okresie gwarancji i zasadach wypowiedzenia umowy.

Jasno i zrozumiale

Przez telefon

Przedsiębiorca ma obowiązek wydać konsumentowi dokument umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym nośniku. Jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się z konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy na odległość, ma obowiązek na początku rozmowy poinformować konsumenta o tym celu, a ponadto podać identyfikujące go dane, ewentualnie dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje.

Jeżeli przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy. 

Prawo odstąpienia od umowy

Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdzenie zawarcia umowy w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi. Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny. 

Bieg terminu odstąpienia od umowy rozpoczyna się od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta, a dla pozostałych umów od dnia zawarcia umowy. Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa dopiero po upływie 12 miesięcy. 

Odstąpienie od umowy polega na złożeniu przedsiębiorcy przez konsumenta oświadczenia informującego o tym fakcie. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy. 

Zwrot rzeczy

Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. 
Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów. Jeśli umowę zawarto poza lokalem przedsiębiorstwa, a rzecz dostarczono konsumentowi do miejsca zamieszkania, przedsiębiorca jest zobowiązany do odebrania rzeczy na swój koszt, gdy ze względu na charakter rzeczy, nie można jej odesłać w zwykły sposób pocztą. 

Indywidualne potrzeby

Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy, będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy zgodnie z przepisami prawa. Ustawa przewiduje wyjątki, kiedy prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje, m. in. w przypadkach, gdy przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta, służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb lub rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu  albo mająca krótki termin przydatności do użycia. Dotyczy to także na przykład nagrań dźwiękowych lub wizualnych albo programów komputerowych, dostarczanych w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu, a ponadto także w przypadku umów zawartych w drodze aukcji publicznej.

Finansowe na odległość

Szczególne regulacje przewidziano dla umów dotyczących usług finansowych zawieranych na odległość (np. pożyczek oferowanych przez podmioty nie mające statusu banków lub sprzedaży polis przez firmy ubezpieczeniowe). Przedsiębiorca ma obowiązek udzielenia konsumentowi informacji, m.in. o nazwie, adresie i zezwoleniu na prowadzenie działalności danego rodzaju, cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, w tym opłaty i podatki. Musi także w sposób jasny i zrozumiały poinformować konsumenta o ryzyku związanym z usługą finansową, jeżeli wynika ono z jej szczególnych cech lub charakteru czynności, które mają być wykonane. Dotyczy to przypadków, w których cena, bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym. Konsument musi też zostać poinformowany o sposobie i prawie wypowiedzenia umowy oraz istnieniu funduszu gwarancyjnego lub innych systemów gwarancyjnych, jeżeli takie istnieją. W czasie trwania umowy, konsument ma prawo żądać potwierdzenia jej treści na piśmie.

Dwa tygodnie albo miesiąc

Konsument, który zawarł na odległość umowę o usługi finansowe, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając oświadczenie na piśmie, w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. W przypadku umów ubezpieczenia, termin odstąpienia od umowy wynosi 30 dni od dnia poinformowania go o zawarciu umowy. W przypadku odstąpienia, umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym (chyba że zmiana była koniczna) w terminie 30 dni od odstąpienia od umowy lub otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy w przypadku świadczeń przedsiębiorcy. 

W dowolnym czasie

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiązków wymaganych ustawą, konsument ma prawo odstąpić od umowy w każdym czasie, bez konieczności ponoszenia kosztów należnych przedsiębiorcy. Jeśli czas trwania umowy nie jest oznaczony, każda ze stron może ją wypowiedzieć bez wskazania przyczyn, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, chyba że strony zastrzegły krótszy termin wypowiedzenia. 
Warto wskazać, że przepisów dotyczących usług finansowych zawieranych na odległość, nie stosuje się do odstąpienia od umów o kredyt konsumencki, zawartych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (reguluje to odrębna ustawa). 

Rzecznik w każdym powiecie

Reasumując, przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta zawierają szeroki katalog obowiązków przedsiębiorców zawierających z konsumentami umowy na dostawy towarów i usług, w tym umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorcy lub przy pomocy środków umożliwiających porozumiewanie się na odległość. Niewypełnienie tych obowiązków przez przedsiębiorców zagrożone jest sankcją odstąpienia przez konsumenta od umowy w dowolnym czasie. 

Warto przypomnieć, że w każdym starostwie działa powiatowy rzecznik konsumentów, który świadczy bezpłatnie pomoc prawną mieszkańcom w zakresie ochrony praw konsumentów. 

Jarosław Krzan, radca prawny  Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu realizuje na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj