Wymogi dobrostanu dla bydła mięsnego
W praktyce obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie pomieszczeń inwentarskich, w których przebywa bydło. Różnice te dotyczą m.in. ich wielkości, rodzaju materiału, z którego są zbudowane, wieku, stanu technicznego, wyposażenia. Bez względu na to wszystko zadaniem hodowcy powinno być dbanie o dobrostan zwierząt. Rozumie się przez to zapewnienie im optymalnych warunków utrzymania, przede wszystkim w zakresie żywienia, pojenia, powierzchni do wypoczynku, temperatury, wilgotności, wentylacji, odpowiedniego składu powietrza czy oświetlenia. Pamiętać należy także o tym, że każda grupa wiekowa bydła (cielęta, jałówki, krowy, opasy) ma odmienne wymagania odnośnie utrzymania.
Wolnostanowiskowy system utrzymania bydła mięsnego – budynki powinny być proste i tanie najlepiej z otwartą, nie zabudowaną ścianą południową (często adaptuje się stodoły, wiaty, obory krów mlecznych). Bydło dobrze znosi niskie temperatury, gdy nie jest narażone na przeciągi. Warunkiem koniecznym w tego typu budynkach jest zapewnienie w okresie zimy niezamarzającej paszy i wody (poidła niezamarzające) oraz ścielonych i suchych legowisk, a także zasłon przeciwwietrznych w okresie niesprzyjającej pogody.
W pomieszczeniach dla stada mięsnego zaleca się wydzielenie lub przewidzenie wydzielenia następujących grup technologicznych:
- Krowy w okresie porodowym – porodówki powinny być tak usytuowane, aby krowy przebywające w nich miały kontakt wzrokowy ze stadem. Mogą być zbiorowe lub pojedyncze (wydzielane kojce o powierzchni 8 do 9 m2 na krowę z cielęciem). Niezbędnymi elementami wyposażenia kojca jest poidło oraz dostęp do pasz. Kojce powinny być obficie ścielone słomą i zabezpieczone przed przeciągami.
- Buhaj, buhaje – powinny przebywać w kojcu dla rozpłodników zlokalizowanych poza halą główną dla krów mamek z cielętami, a powierzchnia kojca nie może być mniejsza niż 10 m2.
- Młodzież hodowlana i opasowa – kojce zbiorowe zapewniają najlepszy komfort bytowania zwierząt (szczególnie typu otwartego), dobrą organizację i niskie nakłady pracy.
- Cielęta podczas odsadzania dzielone są, ze względu na płeć i masę ciała, na grupy. Liczebność grupy w małych gospodarstwach wynosi 4–6 szt., a w dużych 10–20 sztuk. Poszczególne grupy umieszczane są w odpowiednio przygotowanych kojcach zbiorowych.
Okólniki i wybiegi – są szczególnie przydatne i zalecane dla krów mamekz cielętami oraz dla młodzieży hodowlanej w utrzymaniu poza sezonem pastwiskowym. Zalecana powierzchnia okólnika utwardzonego wynosi (m2/szt.): 4,5 – krowy; 1,1 – cielęta do 100 kg; 1,9 – cielęta do 200 kg; 3,0 – młodzież hodowlana do 350 kg; 3,7 – młodzież hodowlana pow. 350 kg.
W tabeli 1 przedstawiono minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców w zależności od technologii chowu i wieku bydła.
Tabela 1. Minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców w zależności od technologii chowu i wieku bydła
bydła
|
Kategoria bydła |
Utrzymanie na uwięzi |
Utrzymanie bez uwięzi w kojcu grupowym |
|||
|
z wydzielonymi legowiskami |
bez wydzielonych legowisk |
||||
|
na ściółce |
bez ściółki |
||||
|
minimalne wymiary |
|||||
|
stanowiska (m) |
legowiska (m) |
kojca/szt. (m2 ) |
|||
|
Krowy i jałówki powyżej 7 miesiąca ciąży |
1,60 × 1,10 |
2,10 × 1,10 |
4,50 |
– |
|
|
Jałówki od 6 miesiąca życia do 7 miesiąca ciąży |
1,50 × 1,00 |
1,90 × 0,90 |
2,20 |
– |
|
|
Jałówki od 19 miesiąca życia do 7 miesiąca ciąży |
– |
– |
– |
2,00 |
|
|
Jałówki w wieku 6–19 miesięcy |
– |
– |
– |
1,60 |
|
|
Bydło opasowe o masie ciała do 300 kg |
1,30 × 0,80 |
– |
1,60 |
1,30 |
|
|
Bydło opasowe o masie ciała powyżej 300 kg |
1,45 × 0,95 |
– |
2,20 |
1,80 |
|
|
Buhaje |
2,40 × 1,40 |
– |
9,00 |
– |
|
|
Cielęta o masie ciała do 150 kg |
– |
– |
1,50 |
– |
|
|
Cielęta o masie ciała 150–220 kg |
– |
– |
1,70 |
– |
|
|
Cielęta o masie ciała powyżej 220 kg |
– |
– |
1,80 |
– |
|
Głównymi czynnikami kształtującymi mikroklimat w pomieszczeniach inwentarskich są temperatura, wilgotność, ruch powietrza i oświetlenie. Optymalne wartości tych parametrów zamieszczono w tabeli 2.
Tabela 2. Główne czynniki mikroklimatu w pomieszczeniach inwentarskich: optymalne wartości temperatury, wilgotności, ruchu powietrza i oświetlenia
|
Kategoria bydła |
Temperatura (°C) |
Wilgotność (%) |
Oświetlenie |
Wymiana powietrza |
|
|||
|
minimalna |
optymalna |
naturalne (powierzchnia okien / powierzchnia podłogi) |
sztuczne (lx) |
zima |
lato |
|||
|
Krowy w oborze |
6 |
8–16 |
60–80 |
1:18 |
20–30 |
90 |
350–400 |
|
|
Cielęta do 3 miesiąca |
8 |
12–20 |
60–80 |
1:18 |
20–30 |
30 |
90–120 |
|
|
Cielęta powyżej 3 miesiąca |
6 |
12–16 |
60–80 |
1:18 |
20–30 |
60 |
250 |
|
|
Jałówki |
6 |
8–16 |
60–80 |
1:18 |
20–30 |
60 |
250 |
|
|
Bukaty |
6 |
10–18 |
60–80 |
1:25 |
20–30 |
60 |
250 |
|
Dopuszczalne stężenie szkodliwych gazów – dwutlenku węgla (CO2), amoniaku (NH3) i siarkowodoru (H2S) – nie może przekroczyć norm podanych w tabeli 3.
Tabela 3. Dopuszczalne stężenie szkodliwych gazów – dwutlenku węgla (CO2), amoniaku (NH3) i siarkowodoru (H2S)
|
Dwutlenek węgla |
5930,0 mg/m3 |
|
Amoniak |
15,4 mg/m3 |
|
Siarkowodór |
7,5 mg/m3 |
|
Kurz |
10,0 mg/m3 |
Zapewniając krowom mamkom odpowiednie warunki bytowe oraz dostęp do wypasu i powiększonych okólników hodowcy mogą skorzystać z wariantu 2.3. Dobrostan krów mamek (stawka płatności 329 zł/krowę mamkę rocznie). Hodowcy realizujący wariant są zobowiązani do zapewnienia wszystkim krowom mamkom, cielętom, jałówkom i opasom do 300 kg – 140 dni wypasu realizowanego w okresie od 1 kwietnia do 15 października oraz do zapewnienia w okresie zimowym, tj. od 16 października do 14 marca kolejnego roku, dostępu do środowiska zewnętrznego (pastwisk, wybiegów, okólników) o powierzchni zwiększonej o 20%. Oznacza to, że minimalna wielkość zimowej, zewnętrznej powierzchni bytowej dla cieląt to co najmniej 6 m²/szt., dla jałówek i opasów do 300 kg – 12 m²/szt., a dla krów mamek 18 m²/szt.
|
Przemysław Skorniak
"Wieś Kujawsko-Pomorska", październik 2021 r. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do niego tutaj
|