KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

GlobalGAP dla bezpieczeństwa żywności

Opublikowano 27.10.2017 r.
W ostatnim czasie zaobserwować można wzrost świadomości konsumenckiej. Dużo mówi się o zdrowym stylu życia i właściwym odżywianiu, coraz częściej sprawdzamy pochodzenie kupowanej żywności, coraz wnikliwiej czytamy etykiety. Konsument nie chce już płacić za produkty, których skład czy pochodzenie jest wątpliwe.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności opracowano normy i standardy w zakresie kontroli higieny obowiązujące rolników, producentów, przetwórców i sprzedawców, a także normy etykietowania i pakowania produktów. Spełnienie wymogów daje gwarancję bezpieczeństwa produktów żywnościowych na każdym etapie łańcucha produkcji i dystrybucji – od hodowli do konsumpcji. Podejmowane są również akcje informacyjne mające na celu propagowanie wiedzy na temat żywności, zdrowia roślin oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt.

Ponieważ unijny rynek nie jest hermetyczny, zapewnienie bezpieczeństwa żywności jest zadaniem transgranicznym i obejmuje m.in. zapobieganie wprowadzaniu chorób zwierząt i roślin do UE i ich rozprzestrzenianiu się, zapobieganie przenoszeniu się chorób ze zwierząt na ludzi, zagwarantowanie konsumentom dostępu do jednoznacznych informacji o składzie i pochodzeniu żywności.

Ogólne prawo żywnościowe ułatwia wolny handel żywnością i zapewnia ten sam poziom ochrony konsumentów na terenie wszystkich krajów UE. Oparte jest na wspólnych dla wszystkich państw członkowskich zasadach:

  • ochrona zdrowia publicznego, zdrowia roślin oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt;
  • analiza ryzyka i niezależne doradztwo naukowe;
  • środki ostrożności;
  • możliwość określenia pochodzenia wszystkich produktów;
  • przejrzystość i jasne informacje dotyczące żywności i paszy;
  • określony zakres odpowiedzialności wszystkich uczestników łańcucha rolno-spożywczego;
  • surowe i regularne kontrole;
  • szkolenia i edukacja.

Spójny pakiet przepisów obejmujący cały łańcuch żywnościowy zawiera rozporządzenie nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28 stycznia 2002 roku, ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Na poziomie krajowych regulacji prawych podstawowe znaczenie ma ustawa z 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a także ustawy: z 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, z 29 stycznia 2004 roku o Inspekcji Weterynaryjnej, z 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, z 15 grudnia 2000 roku o Inspekcji Handlowej, z 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin oraz rozporządzenia do ww. ustaw.

W dobie coraz większej świadomości konsumentów oraz nasilającej się konkurencji rynkowej obligatoryjne normy i przepisy przestają wystarczać. Rynek zaczyna wymuszać wdrażanie norm, które swym zakresem wykraczają poza obowiązujące przepisy prawa żywnościowego.

Taką normą jest system GlobalGAP, który obejmuje cały proces produkcji rolniczej. Celem jego utworzenia było rozwinięcie standardów rolnych i procedur międzynarodowej certyfikacji Dobrych Praktyk Rolniczych (w skrócie GAP) oraz podniesienie zaufania konsumenta do bezpieczeństwa żywności. Jednocześnie standardy miały ułatwić handel globalny. Obecnie wymogi bezpieczeństwa żywności, bezpieczeństwa pracy, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt są włączone do wytycznych GlobalGAP w równym stopniu co rolnictwo zintegrowane, monitoring pozostałości pestycydów, wymagania higieniczne. GlobalGAP jest w trakcie integrowania wszystkich podobnych standardów rolniczych na świecie, dla ich harmonizacji i zwiększenia czytelności. 

Podobnie do międzynarodowych standardów bezpieczeństwa żywności IFS (International Food Standard) i BRC (opracowanego w 1998 roku przez British Retail Consortium), GlobalGAP był zainicjowany przez detalistów spożywczych sieci handlowych. Obecnie prowadzone są oddzielne certyfikacje dla owoców i warzyw, zbóż i roślin korzeniowych oraz zwierząt hodowlanych.

Standard GlobalGAP obejmuje zagadnienia dobrych praktyk produkcyjnych w zakresie stosowania środków ochrony roślin, nawozów, nawadniania, technik upraw, higieny w trakcie zbioru produktu i jego wstępnej obróbki – popartych zapisami, procedurami, szkoleniami. ​

 


Aby uzyskać certyfikat GlobalGAP, należy przejść przez tzw. ścieżkę 5 kroków. W praktyce producent sam wnioskuje o certyfikację w wybranej jednostce (zatwierdzonej przez GlobalGAP w zakresie odpowiadającym działalności producenta).

Odpowiedzialność za weryfikację jednostki ponosi producent. Certyfikacji jest poddawany sposób produkcji, a przez producenta rozumie się osobę fizyczną, grupę producentów lub przedsiębiorstwo. Proces certyfikacji należy rozpocząć od zgłoszenia do jednostki certyfikującej, uzupełnienia dokumentów rejestracyjnych, podpisania umowy podlicencji i certyfikacji, umowy z jednostką certyfikacyjną i następnie poddanie się audytowi.

Podstawową zasadą certyfikacji GlobalGAP jest przeprowadzenie audytu w trakcie zbioru, w celu potwierdzenia zgodności ze wszystkimi wymogami standardu. W wyjątkowych sytuacjach audyt może odbyć się poza okresem zbioru, ale nie ma takiej możliwości przy pierwszej certyfikacji. Audyt przeprowadzany jest na podstawie oficjalnych list audytowych dostępnych TUTAJ

Gospodarstwo występujące o certyfikację po raz pierwszy podlega ocenie wstępnej. Producent dokonuje samooceny oraz podlega zapowiadanej wcześniej inspekcji przeprowadzanej przez jednostkę certyfikującą. Ocena wstępna przeprowadzana jest tylko w roku rejestracji w jednostce i podlega jej cały proces produkcji oraz cała infrastruktura zaangażowana w produkcję.

Na kolejnym etapie producent przechodzi ocenę właściwą, tzn. co najmniej raz w roku przeprowadza samoocenę na podstawie listy kontrolnej oraz przyjmuje zapowiedziane i niezapowiedziane inspekcje na podstawie list kontrolnych. Pierwsza zapowiedziana wizyta przedstawiciela jednostki certyfikującej nie może nastąpić wcześniej niż 3 miesiące od wdrożenia systemu. W przypadku stwierdzenia niezgodności gospodarstwo ma 3 miesiące od inspekcji na wdrożenie działań naprawczych, co weryfikuje audytor podczas powtórzonego audytu.

Zazwyczaj pierwsza inspekcja wyznaczana jest w terminie zbliżających się zbiorów, kolejna – gdy produkt znajduje się na magazynie lub na polu (produkt musi być dostępny). W przypadku stwierdzenia niezgodności podczas kolejnej kontroli rolnik ma 28 dni od daty audytu na wdrożenie działań naprawczych. Certyfikowane gospodarstwo musi też być gotowe i dyspozycyjne po około 6 miesiącach na okoliczność niezapowiedzianych kontroli, zgodnie z wymogami normy.

Wyniki i wyjaśnienia na temat przeprowadzonych audytów przedstawiane są organizacji podczas spotkania końcowego przez lidera zespołu audytorów. Producent otrzymuje raport oceny GlobalGAP. Raport jest własnością producenta i bez jego zgody nie może być udostępniany, za wyjątkiem przypadków określonych w normie.

Po roku przeprowadzona jest kolejna certyfikacja. Gospodarstwo jest certyfikowane wyłącznie w zakresie prowadzonej produkcji. Możliwe jest prowadzenie produkcji równoległej i uzyskiwanie produktu innego niż w produkcji certyfikowanej.
O certyfikację mogą ubiegać się też grupy producentów oraz gospodarstwa prowadzące produkcję w kilku lokalizacjach.

GlobalGAP oznacza certyfikowane zrównoważone rolnictwo.

Poprzez uczestnictwo i przystępowanie małych, średnich i dużych gospodarstw do lokalnych i globalnych sieci nabywców żywności, GlobalGAP wspomaga rolników w pozyskiwaniu dostępu do nowych rynków zbytu. Niezależna kontrola umożliwia pozyskanie danych, które ułatwiają rolnikowi zarządzanie gospodarstwem. System jest dostosowany do specyfiki branży rolniczej, uwzględnia złożoność procesów zachodzących w jej obrębie, wymagania klienta, bezpieczeństwo, ryzyka i szanse, określa kompetencje. Promuje globalny dialog i wzajemny szacunek między rolnikami i konsumentami oraz poszanowanie zwierząt i środowiska. 

 

 

kontakt1.jpg
Małgorzata Hofman
Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO