KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Kombajn po sezonie – jak przygotować maszynę do zimy?

Opublikowano 28.09.2020 r.
Kombajn zbożowy wymaga szczegółowej konserwacji po zakończonych żniwach. Jego złożona konstrukcja sprawia, że wewnątrz zbiera się dużo pozostałości pożniwnych, ziarna i kurzu, które są siedliskiem nie tylko szkodników, ale również wilgoci – największego wroga maszyn. 

Konserwacja kombajnu

Podstawą obsługi technicznej kombajnu zawsze powinna być instrukcja obsługi załączona przez producenta. Niestety, wielu użytkowników starszych typów kombajnów jej nie posiada i głównie dla nich przeznaczony jest ten artykuł. Wiadomo, że zniszczenia korozyjne podczas przechowywania niezabezpieczonych maszyn są większe niż w trakcie użytkowania. Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, czym jest woda dla poszycia blaszanego, zbiornika na ziarno, klawiszy wytrząsaczy, sit i wszelkich zakamarków, szczególnie niedoczyszczonych. Również trwałość pasów i łańcuchów napędowych zależy m.in. od prawidłowego przechowywania. Guma, podobnie jak reszta kombajnu, nie lubi wilgoci, ale także silnego nasłonecznienia. Skutki niewłaściwego przechowywania widać w sezonie, gdy następują częste awarie spowodowane zerwaniem pasów lub łańcuchów napędowych. Po zakończonym sezonie pracy, należy zatem przeprowadzić konserwację, której celem jest przygotowanie sprzętu do przechowywania przez dłuższy czas. Na obsługę konserwacyjną składają się następujące prace: czyszczenie, usuwanie korozji oraz wykonanie zabezpieczeń antykorozyjnych, smarowanie, demontaż wybranych zespołów lub wyposażenia, ustawienie i zabezpieczenie maszyny podczas przechowywania

Czyszczenie

Czyszczenie kombajnu najlepiej przeprowadzać na otwartym powietrzu. Na początku warto wykonać zgrubne przedmuchanie maszyny. W tym celu należy włączyć silnik, młocarnię i wentylator na pełne obroty, na co najmniej pół godziny. Spowoduje to usunięcie znacznej części zanieczyszczeń – kurzu i zgromadzonych we wnętrzu resztek pożniwnych. Większość praktyków odradza stosowanie wody do czyszczenia maszyn oraz proponuje zastąpienie jej sprężonym powietrzem. Jeżeli już decydujemy się sięgnąć po wodę bądź detergenty, należy użyć ich tylko powierzchniowo, tradycyjnymi metodami. Działanie pod wysokim ciśnieniem może bowiem skończyć się wtargnięciem cieczy do miejsc, z których usunięcie lub odparowanie wilgoci (powodującej po dłuższym czasie korozję) jest utrudnione. Woda szczególnie negatywnie oddziałuje na łożyska i osprzęt elektryczny. Gdy jednak wbrew zaleceniom użyjemy myjki, trzeba najpierw przedmuchać zespoły robocze sprężarką, a po myciu pozostawić kombajn na zewnątrz na cały dzień słonecznej pogody. Maszyna powinna być oczyszczona na zewnątrz i wewnątrz. Pracę warto zacząć od pootwierania wszystkich możliwych wzierników i pokryw oraz demontażu sit podsiewacza.

Oczyścić należy wszystkie zespoły kombajnu: zespół żniwny, zbiornik na ziarno, podajniki ziarna i kłosów, wytrząsacze, sita, rozdrabniacz słomy, podajnik pochyły, chwytacz kamieni, bęben młócący, klepisko, odrzutnik słomy, podsiewacz, wentylator i jego obudowę. Pozostałości w postaci ziarna, resztek kłosów i słomy trzeba bezwzględnie usunąć. Miejsca, w których gromadzi się kondensat kurzu, należy oczyścić na sucho za pomocą sprężonego powietrza lub szczotki z długim sztywnym włosiem. Twardy osad z zagłębień usuwa się pędzlem z twardym włosiem lub skrobakiem, a następnie sprężonym powietrzem. Czasami można spotkać kombajn z kilkunastoma kilogramami zboża w zbiorniku i kanałach podajników ślimakowych, które pozostaje tam do następnych żniw. Usunięcie resztek ziarna i słomy jest bardzo ważne, gdyż w tych miejscach gnieżdżą się gryzonie, które mogą poprzegryzać przewody instalacji elektrycznej prowadząc do zwarć.

Należy dokładnie oczyścić przedział silnikowy oraz chłodnicę z kurzu i innych zanieczyszczeń. Warstwa plew zalanych przeciekającym olejem i paliwem jest łatwopalna i stwarza zagrożenie pożarowe. Wszelkie wycieki oleju na powierzchni silnika, przekładni, pomp hydraulicznych itp. świadczą o nieszczelności. Warto te miejsca zanotować, by po oczyszczeniu móc je uszczelnić. Do umycia silnika można użyć produktów ropopochodnych – nafty, benzyny ekstrakcyjnej, specjalistycznych zmywaczy.

Następną czynnością jest usunięcie kurzu i resztek słomy z okolic układów przenoszenia napędu pod pokrywami bocznymi. Optymalną metodą jest użycie sprężonego powietrza i szczotki. Jest to również doskonały moment na zlokalizowanie wszelkich wycieków oleju i smaru; jeśli są nadmierne, warto zakwalifikować nieszczelności do naprawy. Tłuste nacieki można usunąć za pomocą czyściwa i benzyny ekstrakcyjnej. Każdy niehermetyczny styk elektryczny należy dokładnie przedmuchać sprężonym powietrzem, wymyć benzyną ekstrakcyjną, a jeśli na powierzchni styków są ślady korozji (zielonkawy nalot) – oczyścić je mechanicznie. Po tej czynności każde złącze powinno być zakonserwowane specjalnym preparatem w aerozolu lub wazeliną techniczną niskotopliwą. Kombajn nie lubi wilgoci, dlatego lepiej czyścić go na sucho.

Zabezpieczenie antykorozyjne

Ślady korozji i łuszczące się powłoki malarskie należy usunąć za pomocą stalowych szczotek i papieru ściernego. Przetarte, umyte i odtłuszczone benzyną ekstrakcyjną oraz osuszone powierzchnie zabezpiecza się farbą podkładową, a po jej wyschnięciu – emalią nawierzchniową. Śruby, nakrętki i powierzchnie wytarte, które nie są zabezpieczane powłokami malarskimi, można pokryć preparatem antykorozyjnym lub smarem konserwacyjnym. Czynności te trzeba wykonać ze szczególną starannością, jeżeli kombajn jest przechowywany pod gołym niebem lub pod wiatą. Do konserwacji nie należy używać tzw. przepalonego oleju silnikowego. Zawarte w nim związki siarki powodują korozję chemiczną, bardziej agresywną niż ta wywołana czynnikami atmosferycznymi. Powłoka zabezpieczająca z takiego oleju jest nietrwała i powoduje skażenie środowiska. Konserwację pasów i łańcuchów napędowych opisano w części dotyczącej demontażu zespołów. 

Smarowanie

Po umyciu i odrdzewieniu czas na smarowanie. Wszystkie smarowniczki, a także mechanizmy regulacji powinny być nasmarowane do pełna, aż do ukazania się nowego smaru. Najlepiej użyć smarownic nożnych, które mają większą pojemność i wyższe ciśnienie robocze. Wymiana smaru pozwala na usunięcie kurzu, opiłków i wody wraz ze starym smarem. 
Smar stały stosowany jest do łożysk, prowadnic, wałków, osi dźwigni, elementów ruchomych, jak np. tłoczyska siłowników hydraulicznych, listwy nożowe, przeguby kuliste itp. Rodzaj smaru stosowany do poszczególnych części jest ustalany przez producenta kombajnu. Tam, gdzie obciążenia i temperatury podczas pracy są niewielkie, wystarczy smar ŁT 43 lub towot. Lepsze właściwości ochronne ma smar grafitowy z Petrochemii Płock.

Olej należy wymieniać zgodnie z zaleceniem producenta kombajnu, po przepracowaniu określonej liczby motogodzin. W przekładniach zamkniętych trzeba uzupełnić lub wymienić olej w przypadku ich nadmiernej eksploatacji. Wymianie podlega również olej w pompie wtryskowejsilniku kombajnu oraz – w zależności od liczby przepracowanych godzin – w układzie hydraulicznym. Najlepiej zrobić to zaraz po żniwach, kiedy olej jest rozgrzany i dobrze wymieszany. Uwaga: ze starego oleju wytrąca się podczas przechowywania kombajnu woda, powodująca korodowanie silnika. Filtr oleju i paliwa powinien być na nowy sezon wymieniony. Trzeba pamiętać również o wymianie lub oczyszczeniu filtrów powietrza oraz filtra kabinowego klimatyzacji

Zbiornik paliwowy należy napełnić maksymalnie, aby nie zbierała się w nim para wodna z powietrza. Tłoczyska siłowników hydraulicznych powinny być całkowicie schowane do wnętrza cylindrów. Jeżeli układ chłodzenia silnika spalinowego jest wypełniony wodą, trzeba ją usunąć z bloku cylindrowego, chłodnicy oraz z wymiennika ciepła (chłodnicy oleju silnikowego). Należy pamiętać o wykręceniu korka chłodnicy.

Demontaż zespołów

Na okres przechowywania maszyn demontowane są głównie pasy napędowe, łańcuchy, przenośniki łańcuchowe, listwa tnąca i akumulatory oraz przystosowane do demontażu elementy elektroniczne. Pasy napędowe po zdjęciu z kół należy umyć w ciepłej wodzie, osuszyć i przesypać talkiem lub zastosować preparat do konserwacji gumy na bazie smarów silikonowych. Pasy powinny być przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych, z dala od źródeł ciepła, zabezpieczone przed działaniem promieni słonecznych, przy niskiej wilgotności (mniejszej niż 20%). Trudno takie warunki zapewnić przechowując pasy w kombajnie, który stoi na zewnątrz (pod wiatą), lub w pomieszczeniach do tego celu nieprzystosowanych. W przypadku trudności w demontażu pasów trzeba je poluzować, zakonserwować i pozostawić na dotychczasowym miejscu.

Równie dużo uwagi należy poświęcić łańcuchom napędowym. Po zakończonym sezonie najlepiej zdjęte łańcuchy dokładnie oczyścić z zanieczyszczeń i śladów korozji, a następnie umyć za pomocą pędzla w oleju napędowym i osuszyć. Po osuszeniu łańcuchy konserwuje się mieszaniną smaru grafitowego i stałego ŁT 43. Jeżeli kombajn będzie przechowywany w pomieszczeniu zamkniętym, łańcuchy po konserwacji można zamontować w przekładniach, bez napinania. Podobnie można postąpić z łańcuchami przenośnika pochyłego, podnośnika ziarna i kłosów – pamiętając, by nie myć i nie konserwować gumowych łopatek tych dwóch ostatnich.

Zdjęte łańcuchy można też potraktować specjalnym preparatem konserwującym o działaniu antykorozyjnym w formie aerozolu, który lepiej wnika w trudno dostępne zakamarki. Zaleca się zmniejszenie napięcia sprężyn. Sprzęgła przeciążeniowe po uprzednim oczyszczeniu powinny być poluzowane, a powierzchnie robocze tarcz sprzęgiełek naoliwione. Wymontowaną i oczyszczoną listwę tnącą trzeba zabezpieczyć lekkim preparatem olejowym, np. WD-40. Koniecznością jest nasmarowanie palców zespołu tnącego i przegubu kulowego targańca. 

Konserwacja akumulatora zależna jest od jego rodzaju (obsługowy, bezobsługowy). W każdym przypadku po wyjęciu akumulatora należy go oczyścić, zaciski posmarować wazeliną techniczną oraz przechowywać w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze z dobrą wentylacją. W przypadku akumulatora obsługowego, trzeba sprawdzić poziom elektrolitu, a w razie potrzeby uzupełnić go wodą destylowaną oraz naładować do napięcia nominalnego. W trakcie przechowywania powinno się co 4–6 tygodnie sprawdzać poziom elektrolitu i stan naładowania oraz ewentualnie uzupełniać, a także ładować. Gęstość elektrolitu naładowanego akumulatora powinna wynosić 1,26–1,28 g/cm3, a napięcie w poszczególnych ogniwach w granicach 1,75–2,0 V

Garażowanie

  • Optymalne warunki przechowywania kombajnu zapewniają pomieszczenia zamknięte lub osłonięte wiaty z odpowiednią cyrkulacją powietrza. Podniesienie osłon maszyny umożliwia krążenie powietrza, co zapobiega gromadzeniu się wilgoci na zespołach. 
  • Koła powinny być odciążone – kombajn ustawiamy na podporach, koła muszą być uniesione nad podłoże, a powietrze spuszczamy do połowy ciśnienia roboczego. 
  • Najgorszą praktyką jest pozostawienie kombajnu na zimę „pod chmurką”. Nawet przykryty plandeką lub folią, będzie chłonął wilgoć od spodu. Nie tylko deszczowa pogoda, ale też każda poranna czy wieczorna rosa przyczyni się do intensywnego skraplania się wilgoci i szybszego zużycia. W tym przypadku również należy odciążyć koła (zmniejszyć ciśnienie w oponach). Warto również osłonić je pokrowcami.
  • Nie wolno garażować kombajnu w stodole. Wynika to z przepisów bhp przy obsłudze i eksploatacji kombajnów. W razie spalenia się kombajnu w stodole rolnik nie otrzyma odszkodowania, nawet gdyby maszyna była ubezpieczona na taką ewentualność.
  • Przegląd i konserwację można wykonywać wyłącznie przy maszynie wyłączonej i zabezpieczonej przed przypadkowym uruchomieniem lub przetoczeniem. Podczas użytkowania, ale również przy obsłudze technicznej i konserwacji kombajnu, należy ściśle stosować się do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy określonych w instrukcji oraz przestrzegać wskazań i stosować się do treści symboli i napisów ostrzegawczych umieszczonych na maszynie.

Przy okazji konserwacji kombajnu, najlepiej od razu wykonać przegląd posezonowy, który pozwoli określić zakres uszkodzeń i niezwłocznie dokonać niezbędnych napraw lub wymiany zużytych części. Kombajn zbożowy pracuje przez zaledwie kilka dni lub tygodni w roku, a każda awaria wyklucza go z użytkowania. Warto więc w okresie jesiennym poświęcić trochę czasu na konserwację, dokładny przegląd posezonowy i niezbędne naprawy, aby móc cieszyć się bezawaryjną pracą kombajnu w następnym sezonie

kontakt1.jpg
Andrzej Siennicki
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO