Jak kompostować odpady z gospodarstwa domowego?

Co możemy kompostować?

Kompostowanie to proces rozkładu materii organicznej przez mikroorganizmy (m.in. bakterie, grzyby) na prostsze związki, tworzące kompost, czyli naturalny nawóz o znaczącej zawartości azotu, fosforu i potasu. Jako wsad do kompostownika nadają się zarówno odpady kuchenne, jak i ogrodowe. Wśród kuchennych są to głównie: resztki owoców i warzyw, suche pieczywo, skorupki jaj, fusy po kawie i herbacie oraz rozdrobniony papier gazetowy. Z ogrodów do kompostowników powinny trafić: skoszona trawa (wstępnie przesuszona, wymieszana z odpadami suchymi lub dodawana stopniowo), liście i igły, rośliny (w tym chwasty, ale bez nasion) i pocięte gałęzie. Dodatkowo można dodawać: trociny, obornik zmieszany z resztkami roślin, ziemię i popiół drzewny z kominków. Nie wolno za to kompostować odpadów nieorganicznych, tych które zawierają chemikalia, i resztek kuchennych odzwierzęcych (mięso, ryby, kości), ponieważ zanieczyszczają one kompost i przyciągają gryzonie. 
Gotowy kompost wyróżnia się czarnym lub ciemnobrązowym kolorem i pulchną strukturą, ma woń świeżej ziemi. Jego temperatura nie powinna być wyższa od temperatury otoczenia. Średni czas kompostowania to 6 miesięcy, ale może trwać zarówno krócej, jak i dłużej, zależnie od warunków prowadzonego procesu oraz kompostowanego materiału. 

Wybór miejsca 

Wybierając miejsce pod budowę kompostownika, należy zwrócić uwagę na to, aby zlokalizować go w terenie lekko zacienionym, osłoniętym od wiatru, na przepuszczalnym podłożu. Ustala się też odpowiednie odległości, w których należy go zbudować. Dla kompostowników o pojemności do 10 m3 powinno to być odpowiednio 5 m od okien i drzwi zewnętrznych oraz 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi lub chodnika dla pieszych. Dla większych kompostowników, o pojemności od 10 do 50 m3, wymagania co do odległości są znacznie większe. Powinno to być: 30 m od okien i drzwi zewnętrznych, 7,5 m od granicy działki sąsiedniej oraz 10 m od ulic i chodników dla pieszych. 

Kompostownika nie należy zakładać na betonie lub innym nieprzepuszczalnym podłożu, ponieważ na jego dnie będzie się wtedy kumulowała wilgoć, co nie pozwoli na prawidłowy rozkład materii organicznej oraz spowoduje jej zagniwanie, a co za tym, idzie uwalnianie nieprzyjemnych zapachów. 

Najkorzystniej jest zakładać kompostownik od wiosny do jesieni, gdy temperatura wynosi powyżej zera, gdyż zarówno przemarzanie, jak i przesuszanie, powoduje przerwanie procesu rozkładu. 

Budujemy kompostownik, układamy warstwy

Proces kompostowania może być prowadzony w pryzmie kompostowej lub w kompostownikach zakupionych w sklepach (najczęściej plastikowych) lub wykonanych samodzielnie (z drewna, płyt betonowych, metali). 

Budując kompostownik samodzielnie, należy pamiętać o umieszczeniu w jego ścianach otworów umożliwiających wentylację. Dla ochrony przez silnymi deszczami oraz zwierzętami zaleca się zastosowanie zdejmowanego daszka. 

Zarówno w pryzmie, jak i w kompostowniku, należy zadbać o odpowiednie ułożenie warstw materiałów. Na dnie powinna się znaleźć warstwa połamanych gałęzi i gałązek, tworząca warstwę drenażową, zapewniającą odpływ wody. Wyżej układamy warstwę pochłaniającą składniki mineralne wymywane przez wodę z wyższej części materiału takie, jak torf, ziemia ogrodowa czy słoma. Następnie układamy kolejne różnorodne warstwy kompostowanego materiału, które przekładamy ziemią. Każda z warstw odpadów nie powinna być wyższa niż 30 cm. Warto również wrzucić trochę gotowego kompostu lub specjalną szczepionkę, szczególnie przy pierwszym zakładaniu kompostownika. 

Warunki prowadzenia procesu 

Warunkiem prawidłowego przebiegu procesu kompostowania jest zapewnienie odpowiednich warunków, takich jak: dostępność tlenu oraz optymalna wilgotność i temperatura. Kompostowanego materiału nie można przesuszać (nie może kruszyć się w dłoniach), nie powinien on być również zbyt wilgotny (z widocznymi kroplami wody). Materiał wsadowy powinny więc stanowić zarówno odpady suche, jak i wilgotne. Dodatkowo, jeśli zaistnieje taka konieczność, można je nawadniać, używając do tego celu odstanej deszczówki. Raz na kilka tygodni kompostowane odpady powinny być powierzchniowo przerzucane w celu napowietrzenia i równomiernego rozkładu, co zapobiegnie procesom gnicia. Odpadów nie powinno się również ugniatać. Przebieg procesu kompostowania przyspieszyć można uprzednio je rozdrabniając. 

Główna zaleta: niski koszt

Głównymi zaletami procesu kompostowania z punktu widzenia użytkownika jest niski koszt procesu, zarówno w fazie inwestycji, jak i eksploatacji, prosta technologia oraz możliwość wykorzystania gotowego kompostu do nawożenia. Rośliny odwdzięczą się wysokim plonem. 

Dominika Jałocha Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj