KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Czy soja może być efektywnie uprawiana w warunkach klimatu Polski?

Opublikowano 05.08.2018 r.
Soja to jedna z najstarszych roślin uprawianych. Najwięcej sieje się jej w Azji czy Amerykach. Czy jednak soja może być efektywnie uprawiana również w warunkach klimatu Polski? Okazuje się, że jak najbardziej, przy czy w naszym kraju najlepiej udaje się w części południowo-wschodniej, gdzie największy wpływ wywiera klimat kontynentalny. Uprawa soi jest też polecana w Polsce południowo-zachodniej i środkowej. Sprawdźmy szczegóły.

Uprawa soi – wymagania

Soja to roślina jednoroczna jara i ciepłolubna, o temp. siewu 12-14°C i kiełkowania 10-15°C. Największe wymagania temperaturowe ma od siewu do pełni wschodów, bojąc się wtedy przymrozków. Odmiany polskie należą do podgatunku mandżurskiego z okresem wegetacji 120-130 dni. Soje uprawia się u nas głównie na nasiona (ma ok. 40% białka i 20% tłuszczu, skład zmienia się zależnie od warunków klimatu i wilgotności gleby) i paszę zieloną. Niesprzyjające są długie i częste opady deszczu i zbyt niskie temperatury. Soja marnieje i wytwarza wtedy niepełnowartościowy plon. Jednak stosowanie regulatorów wzrostu poprawia produkcję. Drugi okres krytyczny to faza kwitnienia. Temp. nie może spaść wtedy poniżej 10°C i powyżej 24°C. Najlepsza temp. dla wzrostu i rozwoju soi to 15-19°C, choć są już odmiany mogące prawidłowo rosnąć przy 10°C. Do dojrzewania soja potrzebuje już mniej, bo tylko 8-14°C. Największe zapotrzebowanie na wodę rośliny te wykazują w fazie kiełkowania, kwitnienia i wypełniania strąków. Soja jest jednak ogólnie dobrze przystosowana do suszy, mając bardzo dobrze rozwinięty system korzeniowy, zmniejszające transpirację owłosienie i zdolność do heliotropizmu, czyli ustawiania liści zależnie od kierunku padania światła, temperatury i pory dnia (3 położenia liści: dzienne, nocne i południowe). Soja to także roślina dnia krótkiego, co w dużym stopniu ogranicza jej uprawę w Polsce, szczególnie, gdy w szczycie sezonu dzień trwa powyżej 14 godz. Soja wymaga ponadto gleb żyznych i w wysokiej kulturze, przewiewnych i niezlewnych, o dobrych właściwościach fizycznych (czarnoziemy i gleby lżejsze, jeśli były nawożone mineralnie, choć najlepsze są gleby kompleksu pszennego bardzo dobrego, dobrego i wadliwego). Najlepszy odczyn gleby to 6-7 pH. Niedobre są gleby ciężkie, bardzo lekkie, podmokłe, zlewne i kwaśne.

Uprawa soi – płodozmian i przedplon

W Polsce najlepiej soję uprawiać po zbożach ozimych, jarych, kukurydzy lub w III roku po okopowych na oborniku. Na lżejszych glebach można ją uprawiać w II roku po oborniku. Soja może też następować po sobie, jednak tylko przez 2 lata w rejonach, gdzie wcześniej jej nie było. W innych wypadkach można ją siać w to samo miejsce dopiero co minimum 4 lata. Soja to też bardzo dobry przedplon dla zbóż, kukurydzy, rzepaku i roślin warzywnych.

Uprawa soi – siew i obsada

Przed siewem nasiona trzeba zaprawić fungicydami i zaszczepić nitraginą z bakteriami Bradyrhizobium japonicum, lub zaaplikować szczepionkę bezpośrednio na pole i potem je zbronować. Wysiew należy zrobić po ogrzaniu gleby powyżej 8°C, wiec najlepszym terminem jest III dekada kwietnia i I dekada maja. Za wczesny siew w zimną glebę opóźnia wschody i naraża rośliny na uszkadzanie przymrozkami. Zbyt późny siew wydłuża dojrzewanie nasion. Całość obniża plon nawet do 40%. Odmiany soi uprawiane w Polsce osiągają najlepsze plony przy obsadzie 60-80 roślin/m2, trzeba więc wysiewać 150-200 kg nasion/ha. Głębokość siewu przy dobrej wilgotności gleby wynosi 3-4 cm (gdy gleba jest zaskorupiona, zwiększa się ją do 5-6 cm), zaś rozstawa rzędów 20-25 cm (jeśli siew jest zwiększony, można ją zmniejszyć do 15 cm, a gdy niezbędna będzie międzyrzędowa pielęgnacja roślin, można ją zwiększyć do 40 cm). Jeśli gleba jest sucha, po wysiewie pole należy zwałować.

Uprawa soi – nawożenie

Na przełomie marca i kwietnia robi się włókowanie z wysiewem nawozów fosforowych i potasowych, a bezpośrednio przed siewem można też zrobić uprawę przedsiewną broną lub kultywatorem na głęb. 5-6 cm. Soja ma duże wymagania mineralne. Dawki nawozów fosforowych i potasowych wysiewanych jesienią lub wiosną, to 60-80 kg P2O5/ha i 120-160 kg K2O/ha. Soja ma jednak małe wymagania azotowe, bo żyje w ścisłej symbiozie z bakteriami brodawkowymi wiążącymi wolny azot z powietrza (pobiera tak do 100 kg N/ha). Przedsiewnie zaleca się więc wysiew tylko 30 kg N/kg (dawka startowa). Można też podać dawkę uzupełniającą (30 kg N/ha) na początku kwitnienia. Bardzo korzystny wpływ na wzrost i rozwój soi ma też bor, mangan i molibden. W razie ich niedoboru można je podać dolistnie w fazie tworzenia pąków kwiatowych. Na glebach kwaśnych niezbędne jest też wapno magnezowe 1-1,5 t/ha, podawane pod podorywkę lub orkę zimową.

Uprawa soi – zbiór i przechowywanie

Zbiór jest w fazie dojrzałości strąków i nasion, od III dekady sierpnia do II dekady września, w godzinach popołudniowych Optymalny plon ziarna to 2-4 t/ha. Gdy rośliny dojrzewają nierównomiernie i/lub są za niskie, zbiór jest dwuetapowy. Dojrzewanie można przyspieszyć preparatem Harvarde 250 SC i zebrać plon po 2 tyg. Zebrane nasiona dosusza się w temp. do 30°C, do wilgotności poniżej 15% i magazynuje w temp. ok. 5°C.

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO