KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Uprawa grochu jadalnego – co należy wiedzieć?

Opublikowano 10.07.2020 r.
Groch jadalny jest jednym z najstarszych warzyw uprawnych oraz bardzo wytrzymałą i odporną rośliną jednoroczną. Daje smaczne i kulinarnie bardzo popularne ziarno. Jak wygląda prawidłowy siew, odmiany, zabiegi agrotechniczne i uprawa grochu jadalnego?

groch  jadalny

Dlaczego warto uprawiać groch?

Groch jest zdrowy. Jego ziarna mają dużo suchej masy, białka soli mineralnych (żelazo, magnez, fosfor) i witamin (karoteny, wit. B, C, E). Uprawa grochu wzbogaca też glebę w azot, polepsza jej strukturę i żyzność. Zbędne części nadziemne są doskonałą paszą dla zwierząt.

Odmiany grochu (łąc. Pisum sativum)

W strąkach grochu jest błona pergaminowa, przez którą groch dzieli się na dwie grupy:
1. groch siewny cukrowy – odmiana idealna szczególnie do upraw amatorskich. Brakuje w nim wyściółki pergaminowej w strąkach. Dzięki temu można je spożywać w całości, plon zbiera się sukcesywnie w miarę dojrzewania;
2. groch siewny łuskowy – strąki wyściełane błoną pergaminową. Je się tylko same nasiona, które można też suszyć.

Groch łuskowy dzieli się też na:

1) odmiany z nasionami o gładkiej powierzchni i

2) o pomarszczonej powierzchni.

Odmiany grochu cukrowego i łuskowego dzieli się również na: karłowe (osiągają do 25-50 cm wysokości), średniowysokie (50-100 cm) i wysokie (≥ 100 cm). Ponadto groch dzielimy też ze względu na masę 1 tys. nasion. Wyróżniamy grupę o nasionach drobnych (MTN od 250 do 300 g), średnich (MTN od 300 do 450 g) i dużych (MTN ≥ 450 g).

Obecnie można kupić odmiany grochu rejestrowane w COBORU:
• siewny cukrowy – Bajka, Hetman, Hrabia, Iłówiecki, Kent;
• siewny łuskowy o nasionach gładkich – Sześciotygodniowy;
• siewny łuskowy o nasionach pomarszczonych: Avola, Betafortuna, Biznes, Cud Kelvedonu, Donato, Duet, Hazard, Izolda, Jantar, Jubilat, Kanon, Kantata, Kaskada, Kiler, Meteor Dziekanowski, Nefryt, Opty, Pegaz, Pionier, Poker Zielony, Polar Nochowski, Salto, Walor.

Uprawa grochu – stanowisko i nawożenie

Groch to roślina klimatu chłodniejszego o niskich wymaganiach klimatycznych, jednak wrażliwa na cień i brak światła. Wysiewa się go więc w słonecznym miejscu i wcześnie. Im siew jest późniejszy, tym mniejszy będzie plon. Optymalna temp. wzrostu i rozwoju to 13-18°C, choć groch znosi też przymrozki do -4°C. Podobnie jak fasole, groch ma za to wysokie wymagania wodne, szczególnie przy kwitnieniu i zawiązywaniu strąków. Gdy na danym polu siejemy groch po raz pierwszy, trzeba dodać do gleby szczepionkę Nitraginę. Najlepsze dla grochu są gleby próchniczne bogate w składniki pokarmowe i łatwo nagrzewające się. Najlepiej, gdyby miały odczyn niemal obojętny o pH 6,6-7,2. Na słabszych glebach zwykle uprawia się go w drugim roku po nawiezieniu obornika. Z kolei na żyznych sadzony jest w trzecim roku. Nawożenie mineralne dobierane jest w oparciu o analizę chemiczną gleby. Fasole i grochy mają małe zapotrzebowanie na azot N oraz fosfor P i potas K. Ma to miejsce dlatego, że wchodzą w symbiozę z bakteriami korzeniowymi. Groch jest za to wrażliwy na niedobór molibdenu, co obniża wielkość i jakość plonu.

Uprawa grochu jadalnego – siew

Siew gruntowy robi się z końcem marca lub na początku kwietnia. Nasiona zaprawiamy i wysiewamy w rzędach co 20 cm na glebie żyznej i co 10-15 cm na słabszej. Odległość między rzędami zależy też od przyszłej wysokości roślin. Co 20 cm należy siać u odmian niskich, co 25 cm u średniowysokich i 30 cm u wysokich. W rzędzie nasiona rzuca się natomiast co 5 cm na głębokość 2-4 cm. Robimy to stosownie do struktury gleby. Na 1 ha zwykle zużywa się 300-400 kg nasion dużych oraz 150-300 kg nasion drobnych i średnich. W uprawie przydomowej i działkowej można zapewnić szybsze i pewniejsze kiełkowanie. W wieczór przed wysiewem, nasiona można zalać letnią wodą. Wtedy martwe nasiona wypłyną na powierzchnię. Należy je odrzucić.

Uprawa grochu – pielęgnacja

Po wysiewie zalecane jest okrycie grządek włókniną lub folią perforowaną. Najpóźniej, gdy groch ma już 10 cm wys., trzeba wbić w glebie podporowe tyki. Dla ochrony przed ptakami, miejsce siewu dobrze jest też pozakładać gałęziami lub osłonić siatką. Po wschodach, miejsce siewu kilkakrotnie należy odchwaścić. Można użyć herbicydów. Należy spulchnić międzyrzędzia, aż rzędy grochu zewrą się w całość. Należy też dbać o właściwe nawadnianie. Zwiększa to plon nasion i liczbę strąków. Najlepsze jest deszczowanie w fazie kwitnienia i tworzenia zawiązków strąków.

Uprawa grochu – zbiór

Groch łuskowy zbiera się po ok. 3 miesiącach od siewu. Strąki są już zielone i w pełni wyrośnięte, z dużym, soczystym i miękkim ziarnem. Z kolei groch cukrowy zbierany jest, gdy jego strąki osiągną ok. 5 cm długości. Najszybciej dojrzewają najwcześniejsze, najniżej położone strąki. Groch najlepiej więc zbierać stopniowo w miarę dojrzewania. Zebrane ziarno można magazynować max 5 dni w temp. 0°C.

Uprawa grochu – choroby i szkodniki

Groch atakują patogeny i szkodniki strączkowych. Szkodniki to np.: mszyce, oprzędziki, paciornice, pachówek strąkóweczek, strąkowiec grochowy, wciornastki i ptaki. Natomiast najpopularniejsze choroby to: askochtoza, fuzarioza i mączniak rzekomy grochu. W celu ochrony stosowane są środki aktualnego Programu Ochrony Roślin Warzywnych w Polsce. Należy zachować ich okresy prewencji i karencji.

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO