Gospodarki Obiegu Zamkniętego w Polsce - czy jesteśmy na to gotowi?

Pakiet dotyczący budowania gospodarki o obiegu zamkniętym Komisja Europejska przedstawiła już  w 2016 roku. Chodzi o zamknięcie cyklu życia produktu, który można podzielić na trzy etapy: produkcja – użytkowanie – wykorzystanie odpadu w kolejnym cyklu produkcyjnym.

Istotą tego podejścia jest wykorzystanie odpadów powstałych w cyklu życia produktu i tym samym ograniczenie zużycia surowców, zmniejszenie ilości składowanych odpadów oraz zwiększenie strumienia odpadów wykorzystywanych w ramach odzysku i recyklingu. 

Zdaniem resortu środowiska docelowo w ramach nowego sposobu zagospodarowania odpadów można założyć nawet pełen odzysk odpadów na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, powstające w danym miejscu odpady byłyby tam odzyskiwane i ponownie wykorzystywane. Na razie jednak jesteśmy na etapie deklaracji. Jeśli chodzi o działania, to mamy właściwie tylko nowe rozporządzenie o sposobie segregacji odpadów i zapis w krajowym planie gospodarki odpadami, który zastrzega, że spalaniu może zostać poddane tylko 30% zebranych odpadów.

Działania w sprawie GOZ, to powołanie Zespołu ds. Gospodarki o Obiegu Zamkniętym. Ustalono na posiedzeniu, że planowane jest powołanie grup roboczych z udziałem partnerów społeczno-gospodarczych, którzy będą się zajmowali poszczególnymi elementami gospodarki o obiegu zamkniętym. W oparciu o ich prace zostanie opracowana Mapa Drogowa Gospodarki o obiegu zamkniętym. Wprowadzanie w życie zasady GOZ w dziedzinie odpadów jest o tyle ważne priorytetowe, że cele, jakie stawia przed Polską Komisja Europejska, to 50% odzysku odpadów już w 2020 roku, można zrealizować tylko środkami, które wprost prowadzą do wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym. 

Przedstawiciel ZERO WASTE EUROPE mówi, że ideę GOZ zaszczepić można, gdyż jest ogromne zainteresowanie tym tematem ze strony osób indywidualnych, ta grupa ludzi rośnie i jest bardzo aktywna. Na razie skupia się głównie wokół spraw gospodarstwa domowego, ale to jest przecież klucz do problemu. Z drugiej strony widać, że samorządy ciągle nie skłaniają się do nowej filozofii gospodarowania odpadami: mocno broniły się przed wprowadzeniem rozporządzenia o selektywnej zbiórce odpadów, które narzuca m.in. oddzielny odbiór odpadów biodegradowalnych, ujednolicony standard kolorystyczny pojemników i worków na odpady. Nie są chętne do sięgania po nowe sposoby gospodarowania odpadami. Brak entuzjazmu dla GOZ dziwi o tyle, że jest to zadanie, z którym samorządy i tak będą musiały się wkrótce zmierzyć.  Idea ta jest generalnie słuszna, ale brakuje tu założenia, że samorządy muszą panować nad strumieniem odpadów, muszą je umieć kontrolować. 

Ekolodzy podkreślają, że obecne rozwiązania, stosowane przez nie metody oraz kryteria ilościowe będą stanowić barierę dla osiągnięcia celów proponowanych przez pakiet gospodarki o obiegu zamkniętym. Uważają, że należy także wprowadzać zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach tak, aby wspierać selektywną zbiórkę odpadów u źródła.

Postulowane jest także wprowadzenie możliwości stosowania przez samorząd opłaty za wytwarzane odpady przez mieszkańców w formie PAYT (płacisz za tyle, ile wytwarzasz), co skutecznie będzie zachęcać do zmniejszenia ilości odpadów niesegregowanych. Przy obecnym sposobie gospodarowania odpadami komunalnymi i wydajności funkcjonujących instalacji, nie będzie możliwe zrealizowanie rozporządzenia w najbliższych latach.

Organizacje pozarządowe domagają się jednak przede wszystkim korekty kryteriów, priorytetów i celów projektów dotyczących gospodarki odpadami finansowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). Obecnie nie uwzględniają one w stopniu adekwatnym do czekających nas obowiązków, konieczności zwiększenia poziomu selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów. Ponad połowa środków Programu oraz większość środków RPO zostały zaplanowane do wydania na mechaniczno-biologiczne i termiczne przekształcanie odpadów, gdy wydajność tego typu infrastruktury jest już większa niż rzeczywiste potrzeby. Przyjęte kryteria  naruszają hierarchię sposobów postępowania z odpadami, faworyzują inwestycje duże, ale niekoniecznie niezbędne i nie prowadzące do osiągnięcia celów usytuowanych wyżej w hierarchii gospodarki odpadami. Według ekologów ocenie poddawane są jedynie moce przerobowe czy liczba instalacji, a nie efekt realizowanych projektów, szczególnie w zakresie osiągnięcia obligatoryjnych poziomów odzysku i recyklingu oraz zmniejszenia ilości składowanych odpadów komunalnych.

Polscy przedsiębiorcy w zaproponowanym przez Komisję Europejską pakiecie Gospodarka Obiegu Zamkniętego widzą szansę na zbudowanie w Polsce efektywnego systemu gospodarki odpadami. 

Źródło: Portal Samorządowy – Gospodarka Komunalna 

Maria Grabczyńska Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj