KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Jak przeprowadzić sztuczną inseminację u świń?

Opublikowano 01.06.2018 r.
Sztuczne unasienianie, czyli inseminacja trzody chlewnej to ważny czynnik decydujący o finalnej opłacalności produkcji. Jak w takim razie należy ją przeprowadzać w sposób prawidłowy i bezproblemowy?

Nie wolno przegapiać i pomijać rui, czy źle ją wykonywać u samic w stadzie, bo wydłuża to wtedy okres pomiędzy kolejnymi oproszeniami oraz zwiększa koszty utrzymania, w tym żywienia loch. Skuteczność, a przez to i opłacalność inseminacji zależy w sumie od większej liczby czynników.

Aby możliwa była inseminacja trzody chlewnej, najpierw konieczne jest pozyskanie nasienia od knura rozpłodowego. Należy przy tym wybrać nasienie od jak najlepszego samca. Ważna jest też idealna sprawność takiego knura, którą zyskuje dzięki dobremu utrzymaniu i żywieniu oraz właściwej pielęgnacji. Knury rozpłodowe są utrzymywane w stacjach unasieniania, gdzie się je bardzo skrupulatnie selekcjonuje i dobiera do rozpłodu. Przebywają tu w dużych pojedynczych kojcach o bardzo wysokim standardzie utrzymania. Żywi się je indywidualnie zbilansowanymi dawkami pasz, dla maksymalizacji ich parametrów jakościowych, w tym rozpłodowych. Na ilość i jakość nasienia knurów rozpłodowych wpływa też wiele innych czynników środowiskowych, jak np. poziom stresu, temperatura i wilgotność w pomieszczeniu, czy długość dnia świetlnego.

Pobieranie nasienia

Nasienie użytkowane do sztucznej inseminacji pobiera się od knurów rozpłodowych w specjalnym pomieszczeniu lub w kojcu, w którym jest zamontowany tzw. fantom zwany też prowokatorem. Samce świń w czasie podniecenia naskakują na niego, a pracownik stacji inseminacyjnej pobiera wtedy nasienie metodą japońską „z ręki”, lub knur oddaje je do specjalnej sztucznej pochwy przytwierdzonej do fantoma. Następnie po pobraniu, nasienie ocenia się odnośnie jego kilku ważnych cech, jak: barwa, konsystencja, ruchliwość oraz budowa plemników (np. ilość plemników uszkodzonych/ułomnych), czy zawartość drobnoustrojów w nasieniu (np. choroby roznoszone droga płciową). Gdy dany ejakulat przejdzie tę ocenę wstępną, jest wtedy odpowiednio rozrzedzany i rozdzielony na inseminacyjne porcje do butelek / pojemniczków / saszetek. Takie świeże nasienie może być w ten sposób magazynowane ok. 5 godz. w temp. 16-18ºC. Jeśli ma przetrwać dłużej, nawet wiele lat, należy je zmagazynować w ciekłym azocie.

Objawy rui u loch:

    • 1 faza (na ok. 12-18 h przed rują) – narządy rozrodcze stają się nabrzmiałe i zaczerwienione z ciągliwym śluzem, większe pobudzenie i zainteresowanie knurem, choć locha jeszcze go do siebie nie dopuszcza, obskakuje za to inne lochy;
    • 2 faza – całkowita tolerancja knura próbnika, zgoda na naskakiwanie i kopulację; również człowiek może usiąść na grzbiecie lochy, która na to pozwala; to najlepszy moment na zabieg inseminacji; w przypadku braku na fermie knura stymulującego lochy, do wywołania rui stosuje się zwykle feromony;
    • 3 faza – obrzęk warg sromowych i śluz, jest odruch tolerancji, choć zanikają inne objawy rujowe;
    • 4 faza (tzw. okres międzyrujowy) – okres spokoju płciowego, brak wszelkich objawów rujowych.

Inseminacja trzody chlewnej – sztuczne zapładnianie loch

Aby inseminacja loch (wprowadzenie nasienia) była jak najbardziej efektywna, trzeba przede wszystkim dobrać jej optymalny termin. Powinien go ustalać możliwie najbardziej pewny i doświadczony obserwator, czyli albo sam hodowca, albo wynajęty zootechnik lub weterynarz. Niezbędna jest do tego znajomość i umiejętność wykrycia charakterystycznych dla świń objawów rui. Należy przy tym wiedzieć, że cykl płciowy loch trwa 21 dni, a najlepszym terminem na zabieg unasienienia jest tzw. okres okołorujowy. Trwa on zaledwie 5-6 dni i dodatkowo dzieli się go na kilka pomniejszych faz, w których pojawiają się nieco odmienne charakterystyczne symptomy zbliżającej się ruji.

Przebieg zabiegu inseminacji

Najpierw lochę trzeba odpowiednio przygotować, obmywając wodą (czystą lub z mydłem) okolice jej warg sromowych. Dopiero wtedy może nastąpić inseminacja trzody chlewnej. Do tego celu żywa się przyrządy: kateter (zwykle ma on kształt spiralny, podobny do prącia knura), pojemnik na nasienie oraz pas inseminacyjny. Do katetera dołącza się też na przeciwległym końcu mały pojemnik z nasieniem wybranego knura. Kateter nawilża się specjalnym środkiem poślizgowym, wprowadza go do dróg rodnych lochy i nasienie jest w ten sposób wstrzykiwane (deponowane) do jej pochwy lub bezpośrednio do macicy (domaciczna metoda Cassou). Zbiorniczek z nasieniem trzyma się nad lochą, aby mogło samoczynnie spłynąć w dół przez kanał katetera w kierunku dopochwowym / domacicznym. Układ rozrodczy lochy dodatkowo sam zasysa też nasienie w głąb. Gdy całe nasienie już spłynie w dół, należy chwilę odczekać nie wyjmując katetera, aby nie mogło się przypadkiem wylać na zewnątrz. Tak przeprowadzona inseminacja trzody chlewnej jest wtedy skuteczna, gdy po 21 dniach kolejnego cyklu nie pojawią się ponowne objawy rujowe. Brak rui oznacza prawdopodobną ciążę.

 

Bibliografia:

    1. Łyczyński A., Pawlak H., Unasienianie trzody chlewnej, Nauka-praktyce rolniczej, Akademia Rolnicza w Poznaniu., Poznań 1975.
    2. Rekiel A. (red.), Chów i hodowla trzody chlewnej, Wyd. SGGW., Warszawa 2005.

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:inseminacja trzody chlewnej
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO