KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Warte odwiedzenia... Gorczański Park Narodowy

Opublikowano 11.05.2018 r.
Gorczański Park Narodowy został utworzony w 1981 roku w celu ochrony naturalnych ekosystemów Puszczy Karpackiej, antropogenicznych polan reglowych z całym bogactwem flory i fauny górskiej i wysokogórskiej oraz wartości kulturowych i krajobrazowych. Park ma powierzchnię 7030 ha i obejmuje centralną oraz południowo-wschodnią część Gorców.
 
Najwyższe szyty leżące w granicach Parku zbliżają się do wysokości 1300 m n.p.m.: Jaworzyna Kamienicka, Kiczora, Czoło Turbacza, Mostownica. Na skutek ruchów osuwiskowych lub fragmentacji zboczy powstały wychodnie skalne i jaskinie. Największe zagęszczenie wychodni skalnych, mających kształt ambon, baszt i progów, występuje na północnych stokach Kudłonia. Najdłuższa gorczańska jaskinia (ok. 50 m), Zbójecka Jama, znajduje się na zboczu Jaworzyny Kamienickiej. 
 
Dawna Puszcza Karpacka, pokrywająca niegdyś Beskidy Zachodnie, została zniszczona ponad 100 lat temu. Ludzie wycięli jej część, resztę przekształcając w sztuczną monokulturę świerkową przynoszącą korzyści gospodarcze. Pozostałości dawnej puszczy chroni dzisiaj Gorczański Park Narodowy.
 
Niewielkie fragmenty naturalnych drzewostanów ocalały wysoko w górach lub na trudno dostępnych stromych stokach. Na terenie dzisiejszego parku narodowego szczęśliwie przetrwało ich stosunkowo dużo. Dlatego można powiedzieć, że na tym obszarze zachował się pierwotny, typowy dla Beskidów Zachodnich krajobraz. Około 25% powierzchni świerczyn górnoreglowych to pozostałość pralasów i lasów pierwotnych. W niektórych fragmentach tego zespołu możemy napotkać obszary z obumarłym lub wyciętym drzewostanem. Są to efekty żerowania owadów: błonkówki – zasnui wysokogórskiej, chrząszcza – kornika drukarza oraz działalności huraganowych wiatrów. Tam też możemy obserwować interesujące formy pionierskich lasków jarzębinowych i spontaniczny proces odradzania się górnoreglowego boru świerkowego.  
 
Góry mają łagodne, kopulaste wierzchołki porośnięte lasem. Stromizny zdarzają się pod szczytami, nad dolinami rzek i strumieni, których gęsta sieć dzieli pasmo na kilka grzbietów. Dzięki tym stromiznom uratowały się duże fragmenty puszczy chroniące przed powodzią niżej położone tereny.
 
Gorczański Park Narodowy słynie z pięknych widoków. Roztaczające się z wysoko położonych hal pasterskich panoramy Tatr, Pienin, Beskidu Żywieckiego i Wyspowego należą do najpiękniejszych.
 
Gorczańskie polany powstały kilkaset lat temu przez wyrąb i wypalanie lasu. Utrzymywały się dzięki wypasowi owiec i koszeniu, co eliminowało siewki drzew. Od kilkudziesięciu lat hodowla owiec w Polsce staje się coraz mniej opłacalna i dzisiaj większość polan nie jest użytkowana. Stopniowo zarastają one krzakami i drzewami. Taka zmiana zagraża istnieniu wielu gatunków roślin. Ochrona czynna ekosystemów polan reglowych jest zatem jednym z głównych zadań dla służb Parku. Wiąże się to z koniecznością stałego prowadzenia zabiegów, z których najważniejszymi są: wypas owiec z koszarowaniem, koszenie oraz hamowanie sukcesji lasu na polanach poprzez wycinanie młodych drzew i krzewów.      
 
Gorce od stuleci były po Tatrach drugim co do wielkości ośrodkiem pasterstwa w naszych górach. Polany zajmują zaledwie około 5% powierzchni parku, ale rośnie na nich ponad 1/3 gatunków roślin naczyniowych występujących na tym terenie. Hale są największą ostoją gatunków wysokogórskich, np. macierzanki halnej, wiechliny alpejskiej. Wczesną wiosną zakwita na nich ogromna ilość krokusów. 
 
Pozostałe 95% powierzchni parku przypada na lasy. Większość należy do strefy klimatycznej regla dolnego, gdzie dominują buczyny, bory świerkowo-jodłowe i jodłowe. Regiel górny zaczyna się od wysokości 1100 m n.p.m. Porastają go wysokogórskie bory świerkowe. Prawie połowę obszaru parku stanowią ponad stuletnie starodrzewy.
 
Rozległe, w dużym stopniu naturalne, lasy stały się schronieniem dla prawdziwej puszczańskiej zwierzyny: wilków, rysi, niedźwiedzi. Liczne są także ich potencjalne ofiary: jelenie, dziki i sarny oraz mniejsze zwierzęta. W Gorcach występują coraz rzadsze w Polsce kuraki leśne: głuszce i cietrzewie. Kilka gatunków ptaków związanych jest z halami: siwerniak, kopciuszek, białorzytka, pokląskwa, gąsiorek. Z lasu przylatują kwiczoły, drozdy obrożne, świergotki drzewne. Odkryte hale to również dobre miejsce dla drapieżników: myszołowa, trzmielojada, kobuza. Odnotowano nawet obecność orła przedniego. Z płazów na uwagę zasługują: traszka karpacka – endemit Karpat, kumak górski i salamandra plamista – symbol Parku. 
 
Niezwykłe zbiorowiska roślinne gorczańskich polan powstały przypadkiem, Niektóre gatunki, jak np. ciemiężyca zielona albo omieg górski, występowały wcześniej w sąsiedztwie – na skałach, w miejscach wiatrołomów albo w młakach i po prostu rozszerzyły swoje terytorium. Nasiona innych, np. prosienicznika jednogłówkowego, jastrzębca alpejskiego, przyniósł (zapewne z Tatr, Babiej Góry albo Pienin) wiatr. Jeszcze inne przybyły zaplątane w runo wędrujących owiec. Tak było w przypadku kuklika górskiego, krokusów oraz kilkunastu innych gatunków.
 
Na terenie Parku znajduje się też wiele obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe regionu, związane głównie z powszechną niegdyś w Gorcach gospodarką szałaśniczo-pasterską. Spośród 64 szałasów 12 uznano za zabytkowe. Interesującym obiektem jest również Bulandowa kapliczka na polanie Jaworzyna Kamienicka. Obszar Parku oplata sieć znakowanych szlaków turystycznych pieszych (74 km), rowerowych i konnych oraz 8 ścieżek edukacyjnych wytyczonych w dostępnych i ciekawych przyrodniczo rejonach Parku. W Ośrodku Edukacyjnym w Porębie Wielkiej można oglądać cykliczne wystawy poświęcone tematom związanym z ochroną przyrody, krajobrazu i kulturą rejonu Gorców.
 
 Kapliczka 
 
W 2017 roku Gorczański Park Narodowy po raz pierwszy zorganizował wolontariat na rzecz ochrony przyrodniczego i kulturowego dziedzictwa Gorców. Wolontariusze mogli m.in. uczestniczyć w organizacji festynów i edukacyjnych imprez plenerowych, kontroli i konserwacji małej infrastruktury turystycznej, kontroli szlaków i ścieżek edukacyjnych. Park zapewnił wolontariuszom szkolenie BHP oraz szkolenie o Parku, odzież służbową, bezpłatny wstęp na wszystkie szlaki i obiekty GPN w okresie obowiązywania umowy, bezpłatny nocleg w obiektach Parku - jeśli specyfika pracy tego wymagała.    
 
 
 
 
kontakt1.jpg
Magda Szotek
Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie realizuje na obszarach wiejskich województwa śląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO