KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Jak dbać o kwitnące sady?

Opublikowano 23.04.2021 r.
Rośliny sadownicze w zależności od gatunku mają różną budowę kwiatów. W większości rośliny te są jednopienne, a kwiaty obupłciowe. Rozdzielnopłciowe kwiaty mają leszczyna i orzech włoski, a dwupienne są rokitnik i niektóre gatunki aktinidii. Jak zatem dbać o kwitnące sady?

Warunki pogodowe w okresie wiosennym istotnie wpływają na rozwój i żywotność komórek rozrodczych. Komórki te zaczynają się rozwijać, gdy temperatura powietrza przekroczy 10 stopni C. W niekorzystnych warunkach pogodowych rozwój może być nieprawidłowy. Dotyczy to zarówno zakłócenia procesu rozwoju ziaren pyłku, jak i zalążków, które tracą zdolność do zapłodnienia (u wiśni nawet do 40%). 

O terminie kwitnienia decyduje suma temperatur po okresie spoczynku roślin. Z uwagi na różne wymagania co do ilości ciepła, drzewa sadownicze zakwitają w kolejności: leszczyna (koniec marca, a nawet w lutym), morela, agrest (połowa kwietnia), brzoskwinia, czereśnia, porzeczka czarna (koniec kwietnia), orzech włoski, wiśnia, śliwa (początek maja), truskawka, jabłoń, grusza (połowa maja), malina (początek czerwca), żurawina (połowa czerwca). Oczywiście przebieg pogody w okresie wiosny może wpływać na przyśpieszenie lub opóźnienie tych terminów. Kwiat śliwy

Czas, kiedy kwiat może być zapylony i zostać zapłodniony, nazywany jest „okresem skutecznego zapylenia kwiatu”. Jest on krótszy od okresu kwitnienia. Do zapylenia kwiatów dochodzi w okresie żywotności woreczka zalążkowego. Czas ten w procesie zapylenia jest skracany o okres wzrostu łagiewki pyłkowej. Proces ten zachodzi powolnie w temperaturze 5–10 stopni C, natomiast znacznie przyśpiesza w temperaturze powyżej 13 stopni C.

Rośliny sadownicze są owadopylne. Ich pyłek jest lepki i ciężki, dlatego w procesie zapylenia muszą brać udział owady (tylko leszczyna i orzech włoski są roślinami wiatropylnymi). Bezpośredni wpływ na poprawne zapylenie kwiatów roślin sadowniczych mają owady zapylające oraz różnorodność odmian w kwaterze. W naszych warunkach uprawowych największy udział w zapyleniu mają pszczoły. Ich udział osiąga 60–90% zapylonych kwiatów. Obecność owadów zapylających może spowodować wzrost plonu o 30 do 60% (niektóre źródła informują, że nawet do 70%).

Kwiat jabłoni

Obecność zapylaczy wpływa korzystnie, nie tylko na cechy ilościowe, lecz również na cechy jakościowe plonu, jak i na okres przechowywania owoców. Zapylanie kwiatów przez owady ma wpływ na liczbę nasion w owocach, które są bardziej kształtne i mają wyższe walory smakowe. Na atrakcyjność kwiatów dla pszczół wpływ mają warunki atmosferyczne. Temperatura w granicach 15–20 stopni C i wilgotność powietrza 50–80% przy słabym wietrze sprzyja obfitszemu wydzielaniu nektaru o zwiększonej zawartości cukrów. Wpływa to na zwiększoną atrakcyjność kwiatów, a tym samym na efektywność zapylania. W celu poprawienia zapylenia sadownicy wykorzystują reakcję pszczół na zapach.

Do wabienia pszczół w praktyce sadowniczej wykorzystuje się kompozycje zapachowe stosowane w formie oprysku. Wabią one pszczoły do roślin o kwiatach mniej atrakcyjnych, jak również sprawiają ich większą atrakcyjność przy obecności innych kwitnących roślin. W tym celu sadownicy mogą zastosować atraktant Pollinus w dawce 1 l/ha w postaci 1–2 zabiegów (pierwszy na początku, drugi w pełni kwitnienia) oraz preparat Biopolin (jeden zabieg zastosowany w dawce 2 l/ha na początku kwitnienia, ale najpóźniej przed połową kwitnienia rośliny uprawnej). Warunkiem skuteczności tych preparatów jest dostępność owadów zapylających.

Kwiat gruszy

Innym sposobem wpływającym na jakość zapylenia i zapłodnienia jest stosowanie w sadach giberelin. Obecność tego fitohormonu w kwiatach odpowiada za żywotność pyłku oraz wpływa na gwałtowny wzrost łagiewki pyłkowej. Gibereliny są bardziej „pożądane” w sadach gruszowych niż jabłoniowych. Preparaty zawierające ten hormon ograniczają ordzawienie owoców. W sytuacji wystąpienia złych warunków atmosferycznych, na przykład  niewielkich przymrozków, słabego kwitnienia lub chłodnej i wilgotnej pogody podczas kwitnienia, zastosowanie produktów opartych na giberylinach może polepszyć zawiązanie owoców i pozwolić na uzyskanie dobrych plonów. Zabieg wykonywany tymi produktami najpóźniej kilkanaście godzin po wystąpieniu przymrozku pozwala ochronić znaczną część plonu. Do poprawy zawiązywania owoców zarejestrowane są Novagib 010 SL i Promalin, natomiast do wspomagania zawiązywania owoców Gibb Plus 11 SL. Preparaty zawierające GA4+7 muszą być stosowane w temperaturze powyżej 18°C, a także nie powinny być mieszane z fungicydami i nawozami dolistnymi. 

Występujące upały w czasie krótkiego kwitnienia powodują, że pyłek staje się mało atrakcyjny dla owadów zapylających. Zastosowanie w takich warunkach boru (10% standardowej dawki) poprawia jakość, lepkość i żywotność pyłku, dzięki czemu poprawia się jego atrakcyjność dla owadów zapylających. 

Coraz większe możliwości wspomagania procesów zapylenia i zapłodnienia stosowanymi technologiami nie powinno przesłonić znaczenia owadów zapylających w tych procesach. Ochrona ich w środowisku sadowniczym staje się powszechnym obowiązkiem wynikającym z zasad dobrych praktyk, jak i świadomości ochrony bioróżnorodności w obrębie plantacji sadowniczych.

 

 

kontakt1.jpg
Tekst i fot. Małgorzata Kołacz
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
POWIĄZANE TEMATY:kwitnący sadsad
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO