Zaprawianie materiału siewnego - czyli jak chronić ziarno siewne?

Zdrowe ziarno

W ubiegłym roku w wielu rejonach kraju obserwowano porażenie zbóż przez grzyby z rodzaju Fusarium – sprawców m.in. fuzariozy kłosów. Plon z chorych kłosów nie był zdrowy i istnieje podejrzenie, że użyte do siewu ziarno także może być porażone przez grzyby. Rośliny będą zagrożone przez furazyjną zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, a później także fuzariozą kłosów. Dlatego pamiętajmy o zaprawianiu materiału siewnego.
 
Niektóre zaprawy dają rolnikowi możliwość zwalczania nie tylko grzybów przenoszonych przez nasiona, ale również o innych źródłach infekcji, jak mączniak prawdziwy, rdze zbożowe lub rynchosporioza. Przy korzystnym układzie warunków meterologicznych, działanie niektórych zapraw np. Baytan Universal 19,5 WS, Vincit 050 FS lub Tribenoks 330 FS, może zastąpić wczesne opryskiwanie zbóż. 

Wyższy plon, bezpieczna pasza

Pola obsiane zaprawionym materiałem siewnym dają plon wyższy o 2-4 dt/ha, w porównaniu do plantacji, na których do siewu użyto niezaprawionego ziarna. Już na podstawie ceny pszenicy (70 zł/dt), łatwo można wyliczyć, że ratujemy plon o wartości od 140 do 280 zł/ha. 

Cena najdroższej zaprawy, która jednocześnie ma najszersze spektrum działania, wynosi ok.120 zł, ale można kupić również 1 kg dość dobrej zaprawy za ok. 50 zł. Ta ilość najczęściej wystarczy do zaprawienia ok. 5000 kg ziarna siewnego. Zatem widać, że ponoszenie kosztów zaprawiania jest ekonomicznie uzasadnione. 

Jest to ważne w produkcji wysokokwalifikowanego materiału siewnego, także na paszę. Zagrzybione ziarno paszowe może zawierać mykotoksyny, które są szkodliwe dla zwierząt.

Oferta zarejestrowanych zapraw, które można stosować dla zaprawiania ziarna zbóż jarych jest szeroka. Jedne są przeznaczone do zaprawiania ziarna tylko jednego gatunku zbóż, np. Jęczmień Dublet 040 FS czy Ferrax 440 FS, inne mają zastosowanie dla wszystkich czterech zbóż jarych, ponadto odznaczają się szerokim spektrum zwalczanych chorób, np. Baytan Uniwersal 19,5 WS, Sibutol 35,9 FS lub Vitavax 200 FS.

Zrób to sam 

Aby zabieg zaprawiania był skuteczny, należy go właściwie wykonać. Najlepszymi warunkami do uzyskania dobrze zaprawionego materiału siewnego dysponują wyspecjalizowane przedsiębiorstwa nasienne. Ostatnio pojawiły się w kraju linie do żelowego zaprawiania nasion, które umożliwiają dokładne i oszczędne pokrycie nasion zaprawą. Niemniej wiele gospodarstw dysponuje dość dobrymi zaprawiarkami, które nie powinny stać bezczynnie. Ważne, aby urządzenie zapewniało dobre pokrycie ziarniaków oraz umożliwiało odpowiednie dawkowanie zaprawy.

Oczyszczone, o odpowiedniej wilgotności

Ziarno przydatne do zaprawiania nie powinno mieć wilgotności wyższej niż 17%. Powinno być też wolne od kurzu, aby zaprawa przylegała do okrywy owocowo-nasiennej. Nierównomierne pokrycie pogarsza skuteczność zabiegu, a w przypadku  przedawkowania zaprawy (zbyt gruba warstwa), może działać fitotoksycznie na kiełki. Poza tym, przed zaprawianiem ziarno należy doczyścić na młynku, wialni lub tryjerze, aby przygotowana partia była wolna od nasion chwastów, ziaren innych zbóż lub połamanych. 

Te ostatnie z pewnością nie skiełkują, zaś ich znaczna ilość może się przyczynić do popełnienia błędu przy wykonywaniu próby kręconej i planowaniu obsady roślin.

Kilka zadań jednocześnie

Rośliny, które wyrosną z zaprawionego ziarna lepiej się korzenią oraz mają bujniej rozwiniętą część nadziemną. Dzięki temu łatwiej sobie radzą w niekorzystnych warunkach. Lepszy start jest szczególnie ważny, gdy wiosna jest sucha albo zbyt mokra. Każde spowolnienie wzrostu odbija się wtedy ujemnie na plonie. 

Rolnik nie ma wpływu na warunki atmosferyczne, może jednak zabezpieczyć rośliny przed patogenami. Szczególnie tymi, dla których warunki niesprzyjające roślinom uprawnym wystarczają do szybkiego opanowania plantacji. Nie można wyprodukować bezpiecznie dużej ilości zdrowego ziarna, gdy obsiewamy pole niezaprawionym materiałem siewnym. 

Producenci zbóż często myślą, że w tym czasie zagrożenie chorobami jest niewielkie, bo rośliny mają krótki okres wegetacji. Jest to fałszywe przekonanie, ponieważ już choroby wschodów mogą powodować znaczną obniżkę plonów u wszystkich zbóż jarych. 

Do najczęściej pojawiających się w tych uprawach chorób należą zgorzele siewek, głównie pylące, śnieć cuchnąca, pasiastość liści jęczmienia. Ich sprawcy są przenoszeni przez nasiona lub znajdują się w glebie i „czekają”, aby porażać wschodzące siewki.

Tabela 1. Zaprawy nasienne do stosowania w zbożach jarych

_{Objaśnienia:}

_{p – pszenica, pż – pszenżyto, j – jęczmień, o – owies, * – środek w trakcie rejestracji}

Dominika Zbrzyzna Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu realizuje na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj