KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

KRUS a prowadzenie działalności gospodarczej

Opublikowano 10.02.2018 r.
Poszukiwanie dodatkowych źródeł dochodu to dla wielu rolników i ich domowników konieczność. Przed uruchomieniem działalności gospodarczej trzeba jednak odpowiedzieć sobie na pytanie jakiemu, w zgodzie z prawem, będziemy podlegać ubezpieczeniu społecznemu. Jest to bardzo ważne ze względu na szanse powodzenia planowanej działalności – różnica w wysokości opłacanych składek między KRUS i ZUS jest znaczna i należy ją uwzględnić w kalkulacji przed ostateczną decyzją.

Rolnicy i domownicy, poza wyjątkami wskazanymi w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017 r. poz. 2336, ze zm.) opłacają składki na ubezpieczenie społeczne do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).

Część producentów rolnych, w szczególności tych, którzy prowadzą niewielkie gospodarstwa, stara się poszukiwać pozarolniczych źródeł dochodów, jednocześnie nie rezygnując z rolnictwa. W takich wypadkach często najrozsądniejszym wyjściem jest rozpoczęcie prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Elementem motywującym do rozwinięcia „własnego biznesu” jest możliwość pozyskania na ten cel funduszy unijnych. Z kolei przyczyną, dla której część rolników waha się z podjęciem decyzji o otwarciu własnej firmy, jest niewątpliwie konieczność opłacania składek ZUS i tym samym przymusowa rezygnacja z KRUS, co może być niekorzystne zarówno pod względem finansowym (składki zusowskie są znacznie wyższe), jak i z tej przyczyny, że następuje przerwa w podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników. Tymczasem nieprzerwane, długoletnie podleganie KRUS jest niezbędnym warunkiem do uzyskania wielu świadczeń oraz niektórych płatności z funduszy unijnych.

Obecnie rolnikowi prowadzącemu jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą przysługuje prawo wyboru systemu ubezpieczenia społecznego na podstawie art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Przepis ten podlegał licznym nowelizacjom. Do 1 maja 2004 r. na ubezpieczeniu społecznym rolników mógł pozostać rolnik, który przed podjęciem działalności gospodarczej podlegał ubezpieczeniu KRUS w pełnym zakresie, nieprzerwanie co najmniej rok. Rolnik – przedsiębiorca nie miał obowiązku składania jakichkolwiek oświadczeń czy wniosków. Od 2 maja 2004 r. weszły w życie nowe przepisy, które wykluczyły z KRUS rolników prowadzących dodatkowo działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych oraz osoby, których podatek za rok poprzedni przekroczył określoną kwotę graniczną. Z ówczesnych danych Ministerstwa Polityki Społecznej wynika, że w czerwcu 2004 r. ponad 125 tys. rolników prowadziło działalność poza rolnictwem.

Po wprowadzeniu tych zmian, niekorzystnych dla przedsiębiorczości wiejskiej, z tej grupy wyłączono ponad 60 tys. rolników, w tym ponad 27 tys. z powodu opodatkowania podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Niemal 30 tys. rolników zdecydowało się zlikwidować pozarolniczą działalność gospodarczą, aby nie przechodzić z KRUS do ZUS.

Powyższa sytuacja, a także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2006 r., przyczyniły się do pewnego złagodzenia przepisów. Ustawodawca umożliwił rolnikom i domownikom chcącym rozpocząć (poza pracą w gospodarstwie) działalność gospodarczą na niewielką skalę lub współpracę przy prowadzeniu działalności, dalsze opłacanie KRUS bez konieczności przejścia na ZUS. Niezbędnym warunkiem jest podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata. Dodatkowo staż taki musi przypadać bezpośrednio przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.

Ponadto należy spełnić łącznie następujące warunki:

  • złożyć w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej; 
  • jednocześnie nadal prowadzić działalność rolniczą lub stale pracować w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym produkcji rolnej (należy tu wyjaśnić, że nie chodzi o ciągłe fizyczne przebywanie w gospodarstwie, lecz o zachowanie związku z nim; o stałości pracy domownika świadczy natomiast wykazywanie gotowości do świadczenia jej w gospodarstwie osoby bliskiej w wymiarze stosownym do prawidłowego jego funkcjonowania);
  • nie być pracownikiem ubezpieczonym w ZUS lub osobą pozostającą w stosunku służbowym;
  • nie mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty (jeśli emeryt pobierający emeryturę „krusowską” rozpocznie działalność gospodarczą, podlega ubezpieczeniu na zasadach ogólnych, czyli ZUS).

Poza tymi powyższymi warunkami należy udokumentować, że kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty granicznej określonej przepisami. Na podstawie art. 5a ust. 8 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, kwota podatku (roczna kwota graniczna) podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem i na podstawie art. 5a ust. 9 niniejszej ustawy jest ogłaszana przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

W 2017 r. KRUS w dalszym ciągu mogli opłacać ci, których podatek z działalności za 2016 r. nie przekroczył limitu 3 258 zł. 
Należy pamiętać, że niezachowanie terminu złożenia oświadczenia o rozpoczęciu działalności pozarolniczej jest jednoznaczne z ustaniem ubezpieczenia w KRUS z końcem kwartału, w którym rolnik lub domownik rozpoczął wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej. W efekcie przedsiębiorca zostanie wyłączony z ubezpieczenia w KRUS, a składkę na ubezpieczenie społeczne będzie odprowadzał do ZUS. Podobnie niezachowanie terminu złożenia zaświadczenia o wysokości podatku jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia w KRUS z końcem kwartału.

Kwotę należnego podatku należy udokumentować zaświadczeniem właściwego naczelnika urzędu skarbowego i złożyć w KRUS wraz z oświadczeniem o podjęciu działalności gospodarczej, a zaświadczenia za kolejne lata składać bez wezwania do 31 maja następnego roku.

Zasada jest taka, że powyższe terminy są nieprzekraczalne, jednakże w sytuacjach losowych można wnieść do KRUS o przywrócenie terminów na złożenie oświadczenia o działalności i zaświadczenia o wysokości podatku. Dotyczy to jedynie naprawdę trudnych i niemożliwych do przewidzenia sytuacji, takich jak np. ciężka choroba połączona z pobytem w szpitalu, wypadki, katastrofy itd. 

Warto mieć na uwadze, że kontynuacja ubezpieczenia w KRUS nie jest jednoznaczna z opłacaniem składek w dotychczasowym wymiarze. Przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności ma obowiązek podwoić należną składkę na ubezpieczenie w KRUS. Wynika to z art. 17 wspomnianej wyżej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dodatkowa składka z tytułu ubezpieczenia społecznego wynika z faktu, że oprócz działalności rolniczej dany rolnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. 

Pamiętać również należy, że zgodnie z ogólnymi zasadami, przedsiębiorcy prowadzącemu działalność przysługuje możliwość bezpośredniego odliczenia od dochodu składek opłaconych z tytułu ubezpieczenia społecznego lub uwzględnienia tych składek w kosztach działalności. Jednakże w przypadku rolników opłacających składki KRUS opłacone składki ubezpieczenia w całości nie pomniejszą dochodu, czyli też nie zostaną zaliczone do kosztów. Jedynie ich część, a dokładnie mówiąc – kwota, o którą zostało podwyższone ubezpieczenie z tytułu prowadzonej działalności, będzie mogła obniżyć dochód lub zostać uznana jako koszt. Tylko bowiem ta część spełnia podstawowy warunek uznania za koszt, jakim jest związek z prowadzoną działalnością. Podstawową składkę KRUS rolnik płaci bez względu na to, czy prowadzi działalność czy nie, więc nie można uznać, że ma ona bezpośredni związek z przychodem z prowadzonej dodatkowo firmy.

Jak wynika z powyższego, opłacanie KRUS pomimo wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej jest możliwe jedynie przy działalności na niewielką skalę, będącej „dodatkiem” do działalności rolniczej. Rolnicy, którzy w swych przedsiębiorstwach osiągają większe dochody, często nawet przekraczające dochody z gospodarstwa rolnego, mają obowiązek zgłoszenia działalności gospodarczej w ZUS.

 

 

kontakt1.jpg
Monika Bauza
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO