Rynek wina w Polsce

Polskie prawodawstwo, na początku było bardzo restrykcyjne jeśli chodzi o wymogi administracyjne, które musieli spełnić producenci, jednakże 
z biegiem lat ewoluowało stając się bardziej przyjaznym umożliwiając coraz szybszy rozwój winiarstwa.

1. Administrowanie potencjałem produkcyjnym produktów sektora wina

W dniu 7 marca 2022 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. 
o wyrobach winiarskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 550), na podstawie których Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) realizuje mechanizm Administrowanie potencjałem produkcyjnym produktów sektora wina, jako zadanie własne. W tym zakresie prowadzi ewidencję winnic, z których można pozyskiwać winogrona przeznaczone do wyrobu wina; pozyskuje informacje od producentów wina, którzy zamierzają wyrabiać wino w danym roku winiarskim; ustala na podstawie deklaracji składanych przez uczestników mechanizmu: wielkość zbiorów winogron pochodzących z terytorium RP, wielkość produkcji wina oraz wielkość zapasów wina, na dzień 31 lipca każdego roku winiarskiego. 

Ustawa o wyrobach winiarskich wprowadziła wytyczne dotyczące prowadzenia ewidencji winnic, do której wpisywane są wyłącznie uprawy winorośli położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wpis do ewidencji winnic dokonywany jest jednorazowo, na wniosek plantatora winorośli. Ewidencja winnic jest jawna, a informacje w niej zawarte zamieszczane są na stronie internetowej KOWR. 
Plantatorzy winorośli i producenci wina zobowiązani są do składania danych statystycznych dotyczących wielkości zbiorów winogron, produkcji wina oraz posiadanych zapasów win i moszczów winogronowych na dzień 31 lipca poprzedniego roku winiarskiego.
Na dzień 15 września 2023 r. do ewidencji winnic wpisanych było (narastająco od 7 marca 2022 r.) 552 plantatorów winorośli. Natomiast z ewidencji wykreślono 16 plantatorów winorośli (na wniosek strony). Uprawa winorośli była prowadzona na powierzchni 835,31 ha. 

Największą powierzchnię upraw winorośli ze względu na położenie winnicy odnotowano w województwach: lubuskim, następnie dolnośląskim, małopolskim, lubelskim, podkarpackim i zachodniopomorskim.

Najwięcej winnic znajduje się w Polsce w pasie województw południowo-wschodnich, południowo-zachodnich i południowych, gdzie warunki klimatyczne sprzyjają uprawie winorośli. Jednakże w ostatnich latach powstają winnice na terytorium całej Rzeczypospolitej Polskiej.

Producent wina zamierzający wyrabiać wino z winogron w danym roku winiarskim, zobowiązany jest poinformować Dyrektora Generalnego KOWR o tym zamiarze nie później niż na dwa tygodnie przed rozpoczęciem produkcji wina, lecz nie później niż do dnia 15 września danego roku winiarskiego. Wykaz producentów wina zamierzających wyrabiać wino w danym roku winiarskim umieszczany jest na stronie internetowej KOWR.
W roku winiarskim 2022/2023 dokonano wpisu 425 producentów wina do rejestru producentów wina. Na nowy rok winiarski 2023/2024 dokonano wpisu 349 producentów wina do rejestru producentów wina (stan na dzień 15.09.2023 r.).

2. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich

Przepisy ustawy o wyrobach winiarskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 550), zobowiązały KOWR do realizacji mechanizmu Prowadzenie rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. W tym zakresie KOWR: prowadzi rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich; gromadzi dane o zapasach wina od przedsiębiorców wpisanych do rejestru będących producentami wina, a także tych, którzy rozlewają wino, którego nie wyrobili; nadaje kody podmiotom butelkującym wina, producentom wina, importerom oraz dostawcom (zgodnie z obowiązującym prawem UE) oraz prowadzi wykaz kodów.

Działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest działalnością regulowaną i wymaga uzyskania wpisu do rejestru prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR.

W celu uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorca zobowiązany jest spełnić warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, zgromadzić dokumenty potwierdzające spełnienie tych warunków i złożyć w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa Wniosek o wpis/zmianę wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich.

Przedsiębiorca wpisany do rejestru będący producentem wina, a także inny niż producent wina, dokonujący wyłącznie rozlewu wina, którego nie wyrobił, jest zobowiązany przekazywać do 31 sierpnia każdego roku, do Dyrektora Generalnego KOWR, Deklarację o zapasach win i moszczów winogronowych posiadanych na dzień 31 lipca poprzedniego roku winiarskiego.

W celu uzyskania kodu, o który może się ubiegać podmiot butelkujący wino, producent wina, dostawca wina oraz importer wina, należy złożyć do Dyrektora Generalnego KOWR Wniosek o nadanie kodu.

Na dzień 15 września 2023 r. w rejestrze przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich wpisanych było 267 przedsiębiorców, posiadających uprawnienia do wykonywania działalności.

Na dzień 15 września 2023 r. do wykazu kodów wpisanych było 7 przedsiębiorców.
 

źródło: KOWR