Dermatitis digitalis (DD) – jedna z przyczyn brakowania krów

Choroba Mortellaro po raz pierwszy została zdefiniowana przez Cheli i Mortellaro w latach 70. XX wieku we Włoszech. Za sprawą transportowania zwierząt na poziomie międzynarodowym choroba ta rozprzestrzeniła się również w Polsce. Jest to zakaźne schorzenie skóry wywołane przez bakterie, które są zlokalizowane na granicy piętki i szpary międzypalcowej. To schorzenie jest bardzo bolesne dla krów, ponieważ odkrywa zakończenia nerwowe. Pojawiające się zmiany początkowo mają charakter wrzodów w kształcie owala, które są wynikiem rozpadającej się keratyny w rogu racicowym, a także wtórnych infekcji bakteryjnych. To z kolei jest przyczyną wydobywającego się nieprzyjemnego zapachu. 
Dermatitis digitalis spowodowane jest przez wiele czynników: obecność bakterii, brak higieny ułatwiający przeniesienie bakterii, uszkodzona skóra. Choroba może być wywołana przez około 20 patogenów. Bakterie Fusobacterium, bakterioidy i ziarniaki powodują uszkodzenie skóry, a krętki – owrzodzenia.

Przypadłość ta bardzo często pojawia się w oborach z legowiskami, gdzie stosowany jest zgarniacz paszowy, ponieważ krowy przechodzą przez odchody, a to zwiększa ryzyko zachorowania. 

Należy pamiętać, że nowo wprowadzonym do stada zwierzętom zapewniamy odpowiednią higienę racic. Przeprowadzamy kąpiele lub w razie potrzeby leczenie antybiotykiem w momencie przybycia bydła, a następnie odseparowujemy sztuki od głównego stada na dwa tygodnie. 

Profilaktyka

Czynniki poprawiające higienę racic:

• utrzymywanie w czystości legowisk oraz miejsc, w których krowy się przemieszczają, 
• w utrzymaniu racic w dobrej kondycji czasami może pomóc zmniejszenie obsady zwierząt,
• upewnienie się czy legowiska mają odpowiednie wymiary zgodne z normami, aby zwierzę nie musiało leżeć na odchodach,
• należy często usuwać obornik, by nie dopuścić do gromadzenia się odchodów w miejscach, w których zwierzęta najczęściej się przemieszczają,
• jeśli chodzi o zgarniacze automatyczne należy zwiększyć częstotliwość uruchamiania zgarniaczy, nawet co dwie godziny lub częściej, jeśli obsada zwierząt jest wysoka,
• ważnym elementem jest regularna korekcja racic, dzięki której usuwany jest róg racicowy,
• zaleca się również wietrzenie obór, aby była zachowana optymalna cyrkulacja powietrza, ponieważ im wyższa wilgotność, tym większe możliwości rozwoju patogenów.

Kąpiele wodne są dobrym sposobem na profilaktykę racic i metodą zapobiegania różnym schorzeniom. Jednakże nie rozwiązują problemu. Aby były one w jak najlepszym stopniu optymalne, to należy zaopatrzyć się w wannę o długości 3,40 m. Ze względu na dużą wrażliwość na zachorowanie krów we wczesnej laktacji, kąpiele powinny być zastosowane w końcowym okresie laktacji, a zwiększenie częstotliwości kąpieli powinno odbywać się pod koniec zasuszania. 

Leczenie

W momencie zaobserwowania pierwszych zmian należy jak najszybciej podjąć działania lecznicze. Wskutek zbagatelizowania pierwszych oznak może nastąpić wrzodziejący stan zapalny o kształcie truskawki, który może przejąć ponad 80% piętki w ciągu kilku tygodni. Zmiany należy oczyścić szczotką, detergentem lub środkiem utleniającym, następnie osuszyć i zastosować preparat antybakteryjny. Przy mniej rozległych zmianach można zastosować antybiotyk miejscowo, bezpośrednio na ranę, natomiast przy bardziej przewlekłych zmianach należy wdrożyć leczenie antybiotykiem ogólnie. Na rynku istnieją różne preparaty, które po zastosowaniu mogą wspomóc leczenie. Najlepsze efekty uzyskuje się w momencie połączenia antybiotykoterapii z kąpielą racic. Duże znaczenie ma również regularna korekcja racic. Były również podejmowane próby wdrożenia szczepionek, ale nie przyniosły one rezultatów.

Szacuje się, że około 5% krów jest odporna na zarażenie się, tym samym taka sama ilość krów, u których ta choroba występuje nie jest wyleczalna. Ważne jest, aby jak najszybciej wyleczyć tę chorobę, ponieważ ona jest czynnikiem predysponującym do innych schorzeń, które mogą nastąpić bezpośrednio po sobie typu: zapalenie skóry opuszki bądź przestrzeni międzypalcowej. Nie należy bagatelizować objawów, ponieważ kulawizny są trzecią przyczyną brakowania krów w stadzie (po zapaleniu wymienia i niepłodności).