Zapomniane smaki ziemi łódzkiej

Kuchnia ziemi łódzkiej 

Gdyby jednak zapytać przeciętnego rodaka, jakie tego typu wyroby zna, to wymieniłby kilka tych najbardziej znanych, np.: oscypek, bryndzę podhalańską, śliwowicę łącką, cebularz czy kugiel.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi Listę Produktów Tradycyjnych. Służy ona do identyfikacji i promocji produktów, które mają wyjątkowe cechy oraz właściwości, wynikające ze stosowania tradycyjnych metod wytwarzania. Coraz większa świadomość kupujących prowadzi bowiem do poszukiwania zdrowej żywności i nowych doznań kulinarnych. Niektórzy konsumenci pragną natomiast powrócić do smaków dzieciństwa.

Warunkiem wpisania produktu na listę jest udokumentowanie 25-letniego okresu wytwarzania. Z województwa łódzkiego znalazły się na niej 153 produkty tradycyjne. Najbardziej znanym z nich jest zalewajka. W poszczególnych regionach zupa ta jest nieco inaczej gotowana. Jest ona niezwykle prosta. Przygotowuje się ją z zaledwie kilku składników. Radomszczańska zalewajka różni się od innych, gdyż gotowana jest na suszonych zieleniatkach (gąskach) i okraszona radomszczańską śmietaną. Wyjątkowy smak i zapach nadają jej ususzone grzyby.

Z ziemi kobielskiej pochodzi wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w 2022 roku kwosek z prażuchami. Pod tą nazwą kryją się tradycyjne prażuchy w nieco innej odsłonie, bo z dodatkiem kwaśnej zupy przyrządzanej na bazie soku z kiszonej kapusty. Wersja prażuch jest też inna, ponieważ zamiast tradycyjnej białej mąki dodajemy mąkę podpalaną na patelni. Potrawa ta w różnych rejonach Polski występuje pod innymi nazwami, m.in.: psiocha, porka czy kluchy połom bite.

Trzepka to ciekawy, ale mało znany produkt wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w 2016, a pochodzący z powiatu pajęczańskiego. Do przygotowania tej potrawy potrzebne jest świeże mięso wieprzowe: żeberka, golonka tylna z kością, a także kasza gryczana, nieprażona, z łamanego ziarna gryki. Mięso zaleca się gotować powoli, by wydobyć z niego jak najwięcej substancji kleistej. Ważnym etapem jest wsypywanie kaszy we wcześniej przygotowany wywar. Należy to robić energicznie, jednocześnie mieszając składniki drewnianą łyżką, czyli trzeba wtrzepywać kaszę. Po jej rozklejeniu i zagęszczeniu dodaje się pokrojone mięso i skóry z golonki. Całość przyprawia się pieprzem i niewielką ilością octu spirytusowego.

Ciasta ze skwarek są tradycyjnym wypiekiem ziemi wieluńskiej. Karbowane ciasteczka przygotowywane były ze skwarek, mąki, cukru oraz żółtek. Wyjątkowy ich smak wynika z dobrej jakości lokalnych surowców oraz z zachowania właściwych proporcji składników.

Ciekawym produktem pochodzącym z Piotrkowa Trybunalskiego jest bezalkoholowy napój Jałowiec, produkowany od ponad 50 lat według niezmienionej receptury. Przygotowywany jest na bazie chmielu z dodatkiem jałowca i innych naturalnych składników.

W upalne dni świetnie gasi pragnienie. Zdaniem producenta, wyciągi z tych owoców działają przeciwzapalnie i bakteriobójczo. Od lat gmina Kiełczygłów w powiecie pajęczańskim słynie z uprawy chrzanu, który uprawiany jest tam od okresu międzywojennego. A podobno ten znad
rzeki Warty jest najlepszy, bo najbardziej aromatyczny.

Zupa chrzanowa

Składniki: 30 dag kiełbasy surowej wędzonej, 40 dag żeberek, 2 marchewki, pietruszka, korzeń chrzanu, sok z cytryny, cebula, liść laurowy, ziele angielskie, pieprz, 200 ml kwaśnej śmietany, 1 łyżka majeranku, 1 łyżka mąki, sól, cukier, pieprz mielony, jajka ugotowane na twardo, szczypiorek

Sposób przygotowania: Do garnka włożyć umyte żeberka oraz kiełbasę. Dodać warzywa korzeniowe oraz przyprawy – liść laurowy, ziele angielskie i pieprz. Zalać 1,5 litra wody i gotować około 1,5 godziny. Po tym czasie wywar przecedzić. Oczyszczony chrzan utrzeć na tarce na najmniejszych oczkach, skropić sokiem z cytryny i wmieszać. Wlać mąkę zmieszaną z odlanym ostudzonym wywarem. Dodać roztarty w dłoniach majeranek. Po kilku minutach gotowania dodać chrzan, doprawić zupę pieprzem mielonym i cukrem. Śmietanę zahartować wywarem, dodać pół łyżeczki soli, wlać do zupy i już nie gotować. Zupę serwować ze szczypiorkiem i ugotowanymi jajkami.

Skwarkowe ciasteczka

Składniki: 30 dag skwarek, 60 dag mąki pszennej, 4 żółtka, 20 dag cukru, 1 szklanka śmietany, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, 1 opakowanie cukru waniliowego

Sposób przygotowania: Skwarki dwukrotnie przekręcić przez maszynkę, dodać pozostałe składniki i zagnieść. Gładkie ciasto zawinąć w folię i włożyć na 2 godziny do lodówki. Na maszynkę do mielenia mięsa nałożyć nakładkę do ciastek i przepuścić schłodzone ciasto. Na wyłożonej papierem blaszce ułożyć ciasteczka, włożyć do nagrzanego piekarnika i piec przez 15 minut w temperaturze 180 stopni C do momentu, aż się zarumienią.

Kamilla Majer Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj